ترنجبین یا ترنگبین خواص متعددی را برای سلامتی و زیبایی به همراه دارد. ترنگبین را از گیاه خارشتر می‌گیرند؛ در واقع صمغ ترشح شده این گیاه که طعمی شیرین دارد، ترنجبین نامیده می‌شود. با ادامه متن همراه باشید تا نکات جالب و تغذیه‌ای متعددی در مورد آن را برایتان ارائه دهیم.
ترنجبین چه مواد معدنی و مغذی دارد؟
گیاه خارشتر در مناطق گرمی مانند خراسان، یزد و گرجستان کشت می‌شود. در بسیاری از این مناطق علاوه بر برداشت گیاه خارشتر برای دریافت خواص آن، از صمغ آن به منظور کاربردهای دارویی طبیعی به کار گرفته می‌شود. این صمغ تاثیرات بسیاری به همراه دارد که از گذشته تا به امروز از آن برای کاربردهای متعدد استفاده می‌کنند.
مطالب مرتبط با ترنجبین
- خواص شیرین بیان چه تفاوتی با خواص ترنجبین دارد؟
- خواص درمانی و دارویی پونه را بیشتر بشناسید.
- اسطوخودوس کاربردهایی افزون بر ترنجبین دارد، با آنها آشنا شوید.
از آنجایی که این ماده شیرین است، می‌توان دریافت که حاوی مقدار زیادی ترکیبات قندی است. ترکیباتی از جمله ساکاروز، گلوکز، تری‌ساکارید، تانن و فروکتوز را شامل می‌شود. از این رو برای تهیه بسیاری از نوشیدنی‌های شیرین و به ویژه انواع شربت با عرقیات گیاهی می‌توان از این ماده طبیعی بهره‌مند شد.
طبع ترنگبین چیست؟
از آنجایی که مزاج‌های مختلفی وجود دارند، نیاز است تا طبع مواد غذایی مختلف را دانست. در این صورت می‌توان بدن را در حالت متعادل نگه داشت. ترنگبین طبعی گرم و مرطوب دارد که به راحتی می‌توان آنرا در آب قرار داد تا بعد از مدتی حل شده و از خواص درمانی آن بهره‌مند شد.
مهمترین خواص ترنجبین
ترنگبین به عنوان یک ماده ملین و مسهل به کار برده می‌شود. اگر از آن به مقدار متعادل و کم مصرف شود، موجب ملین شدن دستگاه گوارش می‌شود. یعنی در مواردی که اعتدال در مصرف آن نباشد و زیاده روی شود، اسهال را برای فرد به همراه خواهد داشت.
در طب سنتی ایرانی بر مصرف ترنگبین برای درمان بسیاری از بیماری‌ها تاکید شده است. برای از بین بردن نفخ معده و صدای شکم از آن می‌توان بهره‌مند شد. همینطور از جوشانده آن به همراه فلوس برای درمان و از بین بردن عفونت بدن نیز می‌توان استفاده کرد.
ترنگبین بسیار مفید برای درمان برخی از بیماری‌ها، مانند رماتیسم و بواسیر است. اما پیش از بررسی تمام خواص دیگر ابتدا بهتر است نحوه استفاده از آن را برایتان بیان کنیم.
چگونه از ترنگبین استفاده کنیم؟
برای بهره‌مند شدن از ترنگبین می‌توان به شکل مراحل زیر آنرا آماده مصرف کرد:
- 50 گرم از آنرا در یک لیوان آب گرم به مدت بیشتر از 5 ساعت بخیسانید
- پس از خنک شدن حتما آنرا از صافی رد کنید و سپس استفاده کنید
- برخی از انواع آن شامل چوب‌های ریز و یا سنگ هستند که برای رفع آنها حتما باید از صافی آنرا رد کرد
1. بهبود سرفه خشک و گلودرد
به عنوان تسکین دهنده‌ای قوی برای درد سینه و سرفه‌های خشک می‌توان از ترنگبین استفاده کرد. در کنار این موارد از احساس خشکی و عطش که اغلب در طول سرماخوردگی بیشتر احساس می‌شود نیز جلوگیری خواهد کرد.
تحقیقات نشان دهنده این است که تا حدودی به از بین بردن عفونت‌های دوران سرماخوردگی می‌انجامد. در بسیاری موارد ترنگبین می‌تواند به درمان تب و در ادامه آن رفع عطش کمک شایانی برساند.
2. بهبود عملکرد دستگاه گوارش و درمان یبوست
یبوست یکی از مشکلات گوارشی است که بر اثر کم آبی دستگاه گوارش، عدم دریافت فیبر و یا حتی عدم فعالیت بدنی مناسب، مصرف برخی داروها و ابتلا به برخی بیماری‌ها ایجاد می‌شود. راهکارهای درمانی طبیعی موثری وجود دارند که به بهبود این مشکل کمک می‌کنند.
استفاده از مایع لزج و چسبناک بدست آمده پس از خیساندن ترنجبین در آب جوش، برای درمان یبوست بسیار موثر است. این مایع به روان شدن عمل دفع کمک کرده و به تسهیل در انجام اجابت مزاج منجر می‌شود.
3. ترنگبین برای زیبایی پوست و مو
زیبایی ظاهری پوست تاثیر خود را علاوه بر عوامل بیرونی، بیشتر از عوامل درونی که گردش خون یکی از آنها است دریافت می‌کند. ترنجبین می‌تواند به پاکسازی خون کمک کند و موجب تصفیه بهینه آن شود. با تصفیه خون پوست زیبا و شفاف می‌شود.
بهتر است برای این منظور ترنجبین را با مقداری خاکشیر خیسانده و بعد مصرف کرد. درمان شوره و خارش پوست سر، از بین رفتن لک‌های پوستی، درمان کهیر و اگزما، بهبود التهابات پوستی، شفافیت و روشنی پوست پس از مصرف دوره یک هفته‌ای حاصل خواهد شد.
4. فواید درمانی ترنجبین برای زردی و یبوست نوزادان
به دلایل مختلف اکثر نوزادان پس از متولد شدن به یرقان (زردی) مبتلا می‌شوند. از زمان‌های قدیم تا به امروز در طب سنتی از ترنجبین برای درمان یرقان در نوزادان بهره میبرند. ترنگبین به عنوان یک ملین خوب و در دسترس می‌تواند دستگاه گوارش نوزادان را تخلیه و پاکسازی کند.
علاوه بر آن به از بین رفتن لایه‌های رسوب کرده در دیواره‌های معده و روده نیز بسیار موثر عمل خواهد کرد. در واقع خونابه‌هایی که از دوران جنینی در روده و معده نوزاد باقی مانده است با مصرف متعادل این ماده دفع می‌شود.
برای این کار باید نصف قاشق غذاخوری ترنجبین را در نصف پیمانه آب جوش خیساند. بعد از حل شدن در آب، آنرا از صافی رد کرده و به صورت محلولی رقیق به نوزاد داد. با انجام این روش، خطر ابتلای نوزاد به بسیاری از بیماری‌های عفونی و ویروسی از بین خواهد رفت.
علاوه بر آن سیستم ایمنی بدن نوزاد نیز تقویت می‌شود. البته با ترکیب مقدار خیلی کمی عرق زنجبیل به آن می‌توان موجب افزایش اشتها در نوزاد شد و علاوه بر پاکسازی معده به تغذیه بهتر و رشد آن نیز منجر شد.
- آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چه عواملی سبب زردی نوزادان می‌شود؟ برای پی بردن به علائم زردی نوزادان و همینطور راهکارهای درمانی باید اطلاعات کامل و علمی را در دست داشت تا به آنها آسیبی وارد نکرد. در مطلب علت زردی نوزادان و درمان خانگی تمام این نکات به طور کامل بیان شده است.
احتیاط در مصرف ترنگبین برای نوزادان
به دلیل غیر بهداشتی بودن جمع آوری و نگهداری از گیاه بومی خارشتر ممکن است دانه‌های ترنجبین کاملا پاک و تمیز نباشند. ترنگبین به دلیل اینکه چسبناک است و روی ساقه خارشتر به صورت صمغ ایجاد می‌شود، ممکن است حشرات و آلودگی‌های بسیاری را به خود جذب کند.
از این رو این حشرات به صمغ چسبیده و روی ترشحات صمغی خارشتر مدفون می‌شوند. به همین دلیل بهتر است از نوع مرغوب و مطمئن آن که مورد تایید وزارت بهداشت و سلامت هستند، خریداری شود.
علاوه بر این موضوع، نوزادان از ابتدای تولد تا 6 ماهگی نباید به غیر از شیر مادر از مواد خوراکی، نوشیدنی، داروی گیاهی و هر مورد دیگر خارج از تجویز پزشک متخصص و به صورت خودسرانه تغذیه شوند. بهتر است اگر مشکلی در نوزاد دیده شد، از پزشک متخصص راهکار درمانی را دریافت کرد.
5. بهبود دیابت و کنترل قند خون بالا
از بهترین فواید ترنجبین می‌توان به بهبود دیابت اشاره کرد. این صمغ به شدت قند موجود در ادرار را کاهش می‌دهد و به مقدار قابل توجهی از عوارض مرض قند می‌کاهد. البته به دلیل داشتن مواد قندی در آن بهتر است کنترل شده و زیر نظر پزشک مصرف شود.
- یکی از فوایدی که برای ترنگبین در بسیاری از موارد معرفی شده است، تاثیر بر کنترل قند خون است. اما برای اینکه قند خون را کنترل کنیم، لازم است تا با علائم، عوامل تشدید، راهکارهای کنترلی مناسب و حتی پیشگیری از آن آشنا شویم. برای این منظور می‌توانید به مقاله آشنایی بیشتر با قند خون بالا مراجعه کنید.
ترکیب ترنجبین و خاکشیر
یکی از راهکارهایی که به وسیله آن می‌توان خواص ترنگبین را چند برابر کرد، ترکیب آن با خاکشیر است. برای بهره از ترکیب این دو باید مقداری از ترنگبین را با مقداری خاکشیر شسته شده در آب ترکیب کنید. این شربت به دست آمده را که با اضافه کردن ترنگبین شیرین شده است روزانه به مقدار 2 لیوان می‌توان نوشید تا از خواص زیر بهره‌مند شد:
- با اصلاح مزاج، بسیار مفید برای رفع بوی بد دهان عمل می‌کند
- در صورت مصرف با آب گرم می‌توان از آن به عنوان یک ملین عالی استفاده کرد؛ به شرطی که پیش از صبحانه و وعده‌های غذایی مصرف شوند
- بلغم اضافی با این ترکیب از بدن حذف خواهد شد
- در صورت عطش داشتن، به ویژه در فصل گرم سال بهترین گزینه این شربت است
- از این ترکیب برای پاکسازی سموم بدن می‌توان استفاده کرد تا پوست، کبد و میکروب‌های بدن از بین روند
ترکیب شیرخِشت با ترنجبین
یکی از گزینه‌های دیگری که در صورت ترکیب با ترنگبین خاصیت‌های فوق العاده‌ای را به همراه خواهد داشت شیرخِشت است. با ترکیب این دو ماده طبیعی مفید، فواید زیر حاصل خواهد شد:
- به پاکسازی معده و دستگاه گوارش کمک می‌کند
- به ضد عفونی کردن بدن در مقابل عفونت‌ها منجر می‌شود
- با ترکیب این دو ماده، می‌توان حرارت و تب بدن را کاهش داد
- دفع میکروب‌های بدن به مرور زمان بر اثر مصرف این ترکیب حاصل خواهد شد
مضرات مصرف بیش از حد ترنجبین
تمام مواد خوراکی علاوه بر خواصی که برای سلامتی و تندرستی دارند، می‌توانند مضر نیز باشند. نگه داشتن حد اعتدال در مصرف خوراکی‌ها نکته بسیار مهمی است که باید در نظر گرفته شود.
استفاده از ترنجبین برای نوزادان به همراه آب قند ممکن است خطراتی را برای سلامتی نوزاد به همراه داشته باشد. به همین دلیل نباید بدون کنترل و سرخود از آن برای درمان زردی در نوزاد استفاده شود.
- مضر برای افراد گرم مزاج که باید در صورت مصرف مصلح آنرا نیز دریافت کنند
- بیماران مبتلا به بواسیر، اسهال خونی، حصبه، بواسیر و آبله از خوردن باید آن پرهیز کنند
مطالب مرتبط با ترنجبین
- خواص شیرین بیان چه تفاوتی با خواص ترنجبین دارد؟
- خواص درمانی و دارویی پونه را بیشتر بشناسید.
- اسطوخودوس کاربردهایی افزون بر ترنجبین دارد، با آنها آشنا شوید.
نکات مهم پایانی
همانطور که از خواص گفته شده برای ترنجبین معلوم است، می‌توان از آن برای درمان عفونت‌ها، از بین بردن میکروب‌های بدن و همینطور یرقان یا زردی نوزاد بهره‌مند شد. ترکیب ترنجبین با زیره به از بین بردن صدای شکم منجر می‌شود.
ترنگبین به عنوان یک ماده خوراکی شیرین با طبع گرمی که دارد، برای درمان برخی بیماری‌های ناشی از خنکی و سردی بدن، تاثیر به‌سزایی دارد. ترنگبین به عنوان یکی از داروهای گیاهی برای درمان انگل و کرم نیز به کار برده می‌شود. با دانستن تمام خواص باید برای حفظ سلامتی در مصرف آن جانب اعتدال را رعایت کرد.
