گلوتامین در بدن انسان چه نقشی دارد و در چه مواد غذایی وجود دارد؟ آیا می توان گلوتامین را به صورت مکمل غذایی هم استفاده کرد؟ تاثیرات مکمل های گلوتامین بر بدن چیست و مضرات و و فواید آن کدام اند؟ اگر به دنبال پاسخ پرسش های خود در رابطه با این مکمل هستید، موضوعات مورد بحث در این مقاله می تواند برای شما مفید باشد، با ما همراه باشید.
گلوتامین چیست؟
گلوتامین یک اسید آمینه است که در بدن انسان و به صورت آزاد در خون وجود دارد. گلوتامین یک اسید آمینه غیر ضروری می باشد، به این معنی که در بدن ساخته می شود ولی گاهی مقدار گلوتامین تولید شده در بدن کمتر از نیاز بدن است و از همین رو مصرف مکمل های گلوتامین توصیه می شوند. گلوتامین در بدن از آنزیم های گلوتامات و آمونیاک ساخته می شود.
وظایف گلوتامین در بدن چیست؟
این آمینو اسید پر کاربرد در بدن وظایف گوناگونی دارد. ساخت پروتئین جز وظایف هر آمینواسیدی است و گلوتامین هم از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه به برخی وظایف و کارکردهای این ماده در بدن اشاره می کنیم.
- با تولید آمونیوم اسیدیته را در برخی اندام ها مانند کلیه ها تنظیم می کند.
- در فرایند آنابولیسم برخی آنزیم ها و اسید های هسته ای وظیفه نیتروژن دهی دارد.
- نقش کربن دهی در چرخه کربس دارد.
- کاهش زمان ترمیم بافت ها در هنگام ایجاد زخم.
- تقویت دستگاه گوارش.
- نقش حمل کننده آمونیاک و نیتروژن را در خون دارد و برخلاف بقیه حمل کننده ها غیر سمی است.
- در ساخت DNA و RNA جزء سازنده های اصلی به شمار می رود.
- خاصیت پاک کننده بدن از نیتروژن پس از شکسته شدن آمینو اسیده ها و آمونیاک را دارد.
- گلوتامین در مغز به اسید گلوتامیک تبدیل می شود و این ماده برای فعالیت های مغزی و ذهنی ضروری اسید و از طرفی هم باعث افزایش میزان اسید گاما- آمینوبوتیریک می شود که وجود آن هم برای ادامه فعالیت های مغزی و ذهنی ضروری است.
مصارف گلوتامین در بدن چیست؟
گلوتامین علاوه بر وظایفی که در بدن دارد، مورد مصرف هم دارد. بیشترین مورد مصرف گلوتامین توسط باکتری های موجود در روده ها است. سلول های دستگاه ایمنی (گلبول های سفید) هم یکی از مصرف کنندگان این آمینو اسید در بدن هستند که با مصرف این ماده به ترمیم بافت ها سرعت می بخشند.
چرا ورزشکاران از گلوتامین استفاده می کنند؟
ورزشکاران به ویژه ورزشکاران حرفه ای و یا کسانی که ورزش های قدرتی انجام می دهند مانند بدنسازی و وزنه برداری پس از مدتی به دلیل انجام تمرینات سخت دچار کاتابولیسم پروتئین در عضلات می شوند. کاتابولیسم به معنی شکسته شدن است. به معنی ساده با افزایش فشار تمرین و انجام حرکات ورزشی سخت پروتئین در عضلات شکسته می شود و به آمینو اسیده تبدیل می شود تا برای تولید انرژی از آن استفاده شود. طی این فرایند حجم عضلات و قدرت بدنی کاهش می یابد. ورزشکاران برای جلوگیری از این فرایند به مصرف گلوتامین که یک آنتی کاتابولیسم است، روی می آورند.
علاوه بر این خاصیت گلوتامین سنتز یا تولید پروتئین در عضلات را سرعت می بخشد و به قدرت عضلانی ورزشکاران می افزاید و همچنین باعث افزایش میزان هورمون رشد در خون می شود.
منابع غذایی حاوی گلوتامین کدام اند؟
در بالاتر به این موضوع اشاره شد که گلوتامین یک اسید آمینه غیر ضروری می باشد و این امر به این معناست که این اسید آمینه در بدن ساخته می شود ولی در بسیاری از مواد غذایی هم وجود دارد و با مصرف آن هاف گلوتامین بیشتری نیز جذب بدن می شود. در ادامه به معرفی مواد غذایی که حاوی آن هستند اشاره می کنیم. به یاد داشته باشید که نوع حیوانی این آمینو اسید از نوع گیاهی راحت تر جذب بدن می شوند.
- گوشت قرمز
- مرغ
- ماهی
- تخم مرغ
- لبنیات به ویژه شیر و ماست
- مغز ها
- انواع حبوبات
- غلات به ویژه گندم
- سبزیجات برگ سبز به ویژه اسفناج و جعفری
- کلم به ویژه کلم قرمز
- چغندر
- ذرت
فواید مصرف گلوتامین
- این آمینو اسید موجب افزایش هورمون رشد در بدن می شود و به طبع رشد عضلانی هم خواهیم داشت.
- این آمینو اسید موجب افزایش سرعت ترمیم بافت ها و خوب شدن سریع تر مصدومیت ها می شود.
- تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش احتمال ابتلا به بیماری ها.
- فعال کردن سنتز یا تولید پروتئین در عضلات با تامین نیتروژن.
- افزایش استقامت بدن با آزاد سازی گلیکوژن در زمان نیاز.
- کاهش کاتابولیسم یا فروگشت در حین انجام تمرینات ورزشی.
عوارض مصرف گلوتامین
در رابطه با مصرف این مکمل، عوارض قابل توجهی تا کنون گزارش نشده است. تجزیهاین آمینو اسید در بدن آمونیاک تولید می کند و این ماده برای بدن سمی محسوب می شود که سریعا توسط کلیه ها به اوره تبدیل می شود و دفع می شود. بهترین کار در مصرف این مکمل غذایی و ورزشی استفاده بیش از حد نکردن از آن است.
زمان و نحوه مصرف
از آنجایی که گلوتامین در بدن ساخته می شود و در مواد غذایی که روزانه از آنها استفاده می کنیم هم موجود است پس مقدار مکملی که در روز استفاده می شود باید کم باشد. 5 تا 15 گرم روزانه و در وعده های زیاد می تواند گزینه مناسبی باشد.
ورزشکارانی که از این مکمل استفاده می شکنند بهتر است در روز های تمرین در طی 3 وعده آن را مصرف کنند، قبل از تمرین، پیش از تمرین و پیش از خوابیدن بهترین زمان است و در روز هایی که تمرین نمی کنند یک مرتبه و با دوز پایین پیش از خواب مصرف کنند.
در برخی منابع گفته شده است که گلوتامین با کراتین همزمان مصرف نشود چون گیرنده های این دو مکمل در بدن یکی هستند و مصرف همزمان آنها می تواند رقابت برای گرفتن جای گیرنده بین این دو مکمل به وجود بیاید و یکی از آنها از بدن دفع شود که از نظر علمی ثابت نشده است ولی بسیاری به این امر توجه می کنند و این دو مکمل را همزمان مصرف نمی کنند که عاقلانه به نظر می رسد.
آیا مصرف مکمل های گلوتامین موجب سرطان می شود؟
در این جا پاسخ هم بله و هم خیر است. گلوتامین به خودی خود موجب سرطان نمی شود و تنها در کسانی که در خانواده آنها سرطان دیده وجود داشته باشد می تواند یکی از فاکتور های ابتلا باشد.
تا به امروز تحقیقی بر روی رابطه بین مصرف مکمل گلوتامین و سرطان انجام نشده است و نمی توان به طور قطع راجع به آن صحبت کرد. از طرف دیگر در بیماران سرطانی که در حال انجام شیمی درمانی و پرتو درمانی هستند، مصرف این مکمل توسط پزشک تجویز می شود تا علائم این درمان ها در این بیماران کاهش پیدا کند. ولی مصرف بیش از حد و طولانی بودن آن توصیه نمی شود.
سخن آخر
اگر به صورت حرفه ای ورزش می کنید، استفاده از مکمل های مجاز اجتناب ناپذیر است ولی اگر تنها برای تناسب اندام به انجام حرکات ورزشی و بدنسازی می پردازید و یا از کمبود گلوتامین رنج می برید به شما توصیه می کنم از مواد غذایی که حاوی این ماده حیاتی هستند استفاده کنید و به استفاده از مکمل ها روی نیاورید.
