درد بیضه ، عوامل ایجاد کننده و درمان آن

بیضه یک قسمت از بخش بیرونی دستگاه تناسلی و در واقع بخش از اندام تولید مثلی مردان است. درد بیضه می تواند آزاردهنده باشد و روی کیفیت زندگی تاثیرگذار باشد. هر کدام از بیضه ها 30 میلی لیتر حجم دارند و مسئول تولید اسپرم هورمون جنسی مردانه هستند. سلامت این اندام در مردان بسیار مهم است.

بیضه ها در داخل کیسه بیضه در پایین و بیرون حفره شکمی قرار دارند. دمای بیضه همیشه یک درجه از دمای بدن سرد تر است تا اسپرم ها از بین نروند. هرگونه درد در ناحیه بیضه، حفره شکمی، ران، لگن و کلیه ها می تواند از علت های وجود مشکل در بیضه ها باشد.

هرگونه درد در بیضه ها مهم است و مستلزم مراجعه به پزشک، معاینه و آزمایش است. در ادامه به برخی علت های شایع درد در بیضه اشاره می کنیم. با ما همراه باشید.

علت های شایع درد در بیضه ها کدام اند؟

• التهاب ( عفونت یا ارکیت)
• اپیدیدمیت
• پروستاتیت
• واریکوسل
• هیدروسل
• هماستوسل
• اسپرماتوسل
• سنگ کلیه
• عفونت ادرار
• گانگرن
• نوروپاتی دیابتی
• وازکتومی
• بیضه نزول نکرده
• پیچ خوردگی بیضه
• وجود توده در بیضه
• فتق کشاله ران
• اوریون
• بیضه تحریک پذیر
• ضربه
• سرطان بیضه
• درد پس از رابطه جنسی

التهاب در بیضه

التهاب در مجاری اسپرم بر در بیضه و یا مجاری خروجی از پروستات می تواند باعث درد در بیضه شود. این التهاب می تواند سبب ایجاد عفونت شود که عفونت هم خودش یکی از عوامل ایجاد کننده درد در بیضه است.

علائم التهاب

در التهاب و عفونت بیضه ها، علاوه بر درد در ناحیه بیضه، کشاله ران، پایین حفره شکمی، قرمزی، تورم، گرمی بیضه ها، تب، لرز و خروج چرک از مجاری ادرار از علائم مهم است.

درمان

در صورت بروز هرگونه درد به پزشک مراجعه کنید و تلاش کنید برای کاهش تورم بیضه ها را بالا نگه دارید و روی آنها کمپرس سرد بگذارید. برای کاهش درد تا زمان مراجعه به پزشک از مسکن هایی مانند ایبوپروفن استفاده کنید. پزشک پس از معاینه و انجام برخی آزمایشات، آنتی بیوتیک و دارو های ضد التهاب تجویز می کند.

 اپیدیمیت

مجراهای اسپرم بر اپیدیدیم نام دارند و هر اختلال به وجود آمده در این مجراها را اپیدیدیمیت می گویند. اگر التهابی در این لوله های پر پیچ و خم به وجود بیاید سبب درد در ناحیه بیضه می شوند.

علائم

تب، لرز، درد در ناحیه بیضه، بزرگ شدن یک بیضه یا هر دوی آنها، سوزش ادرار، سفت شدن بیضه، حساس شدن به لمس، گرمی و تورم در پشت بیضه ای که درگیر شده است از علائم اپیدیمیت است.

این بیماری در بین گروه سنی 19 تا 35 سال دیده می شود که می تواند ناشی از ورود میکروارگانیسم ها به درون لوله های اسپرم بر شود. باکتری گونوره (سوزاک) و کلامیدیا از این میکروارگانیسم های بیماری زا هستند. رابطه مقعدی و رابطه جنسی پر خطر از عوامل بروز این بیماری هستند. در سنین بالاتر هم مشکلات مربوط به پروستات می تواند به اپیدیمیت منجر شود.

درمان

در صورت بروز هر کدام از علائم نام برده سریعا به پزشک مراجعه کنید. تجویز آنتی بیوتیک و دارو های ضد التهاب پس از انجام آزمایشات صورت می گیرد که در بیشتر موارد بیماری بهبود پیدا می کند.

اگر بهبودی کامل حاصل نشود و چرک و عفونت در مجاری باقی بمانند، جراحی یک درمان قطعی است ولی می تواند باعث بروز ناباروری شود.

پروستاتیت

پروستاتین به عفونت پروستات گفته می شود که معمولا توسط باکتری های بیماری زا مانند باکتری  گنوره و کلامیدیا ایجاد می شود. این بیماری عموما به درد در بیضه ها منجر نمی شود. ولی درد در ناحیه بیضه می تواند یکی از علل ایجاد کننده باشد.

واریکوسل

واریکوسل به بیماری گفته می شود که طی آن سیاهرگ های بالای بیضه متورم و واریسی مانند شوند. درد بیضه ممکن است ناشی از این بیماری باشد.

علائم

از علائم واریکوسل می توان به احساس توده در بیضه، درد ناگهانی، تیز و تکراری یا مبهم، رگ های پیچیده شده متورم یا کرمی شکل، کاهش سایز بیضه، اختلالات باروری و کاهش کیفیت و کمیت بیضه اشاره کرد.

علائم واریکوسل معمولا پس از ورزش سنگین، نشستن یا ایستادن طولانی مدت و در هوای گرم افزایش پیدا می کند و با استراحت کردن و دراز کشیدن کاهش پیدا می کند.

درمان

این بیماری درمان دارویی ندارد و درمان آن از طریق جراحی است که به شدت بیماری و شرایط بیمار وابسته است. اگر بیمار متاهل و نابارور باشد برای افزایش باروری جراحی انجام می شود.

هیدروسل، هماتوسل و اسپرماتوسل

این سه بیماری بسیار شبیه به هم هستند و تنها عامل ایجاد کننده آنها فرق دارد. در هیدروسل، آب در بیضه ها جمع می شود و عامل ایجاد کننده درد است که به اصطلاح می گویند بیضه آب آورده است. در هماتوسل خون در اطراف بیضه و در کیسه بیضه تجمع پیدا می کند و باعث درد بیضه می شود. در اسپرماتوسل هم اسپرم در بیضه تجمع پیدا می کند و باعث درد در آن می شود. تجمع اسپرم معمولا در یک کیست همراه با مایعات دیگر است که خطرناک و دردناک نیست. اسپرماتوسل به صورت یک توده ریز در بالای بیضه احساس می شود.

علائم

درد ممکن است از علائم بیماری های نام برده باشد و  تغییر در شکل ظاهری بیضه به دلیل تجمع خون، مایعات و اسپرم است.

درمان

هیدروسل معمولا در کودکان زیر یک سال دیده می شود و خود به خود درمان می شود ولی مراجعه به پزشک ضروری است.

هماتوسل هم درمان خاصی ندارد ولی اگر درد ادامه دار و پیشرونده بود باید حتما به پزشک مراجعه کنید. جراحی تنها راه خلاصی از درد است که در موارد حاد پیشنهاد می شود.

اسپرماتوسل نیاز به درمان ندارد و خود به خود بهبود می یابد ولی گاهی عمل جراحی و برداشتن توده نیاز می شود. عمل جراحی سرپایی و بدون بیهوشی انجام می شود.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یکی از علل شایع درد در ناحیه بیضه است. از آنجایی یکی از رشته های عصبی بیضه ها به کلیه برمی گردد. درد در ناحیه کلیه می تواند به درد در بیضه ها هم منجر شود.

علائم

کلیه هر سمت که دارای سنگ باشد، بیضه همان سمت هم با درد مواجه می شود. درد در بیضه ها با حرکت سنگ در میزراه شدت پیدا می کند. درد با حرکت سنگ ایجاد می شود و با ایستادن سنگ بهبود پیدا می کند.

درمان 

درد با دفع شدن سنگ کلیه از بین می رود.

عفونت ادرار

عفونت ادرار معمولا در زنان شایع تر است ولی مردان نیز به آن دچار می شوند که با افزایش سن احتمال آن بیشتر می شود. عفونت ادرار با ورود باکتری به مجاری ادراری ایجاد می شود.

علائم

سوزش و درد در هنگام ادرار، قطره قطره شدن ادرار، درد در ناحیه مثانه و بیضه ها، خون در ادرار، بوی بد ادرار از علائم این بیماری هستند.

درمان

این بیماری با آزمایش ادرار و مشخص شدن نوع باکتری ایجاد کننده بیماری، با تجویز آنتی بیوتیک درمان می شود. رعایت کردن اصول بهداشت جنسی به کاهش احتمال ابتلا به این بیماری می انجامد.

گانگرن فورنیه

بیماری است که در آن قسمتی از بافت کیسه بیضه ها دچار نکروز می شوند و در نتیجه به رنگ سیاه در می آید. عامل آن باکتری های هوازی و بی هوازی هستند. این بیماری بیشتر در مردان مسن دیده می شود ولی در زنان و کودکان هم ممکن است دیده شود. موضع درگیر شده می تواند  بیضه ها و اطراف آن مانند کشاله ران باشد.

علائم

تورم، درد ناگهانی در بیضه ها، تب، لرز، ضعف، رنگ پریدگی، بوی بد و خارج شدن چرک از بافت آلوده از علائم این بیماری است که در ابتلا به صورت یک عفونت زیر پوستی بروز می کند و سپس به روی پوست کشیده می شود.

درمان

این بیماری یک مورد اورژانسی است که با آنتی بیوتیک وریدی و برداشتن بخش دچار نکروز شده درمان می شود. در برخی موارد که علت باکتری های بی هوازی است استفاده از اکسیژن پرفشار هم موثر است.

نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی دیابتی به بیماری اطلاق می شود که در آن به سبب بالا بودن قند خون اعصاب محیطی آسیب می بینند و باعث بروز درد می شود. اگر این بیماری در اعصاب بیضه به وجود بیاید، باعث درد بیضه می شود. این بیماری ممکن است در هر قسمت بدن رخ دهد.

درمان

کنترل قند خون به بهبود علائم موجب می شود. در این بیماری پیشگیری باید صورت گیرد. زیرا درمان می تواند سخت و پرهزینه باشد.

وازکتومی

وازکتومی به عمل جراحی گفته می شود که در آن لوله های اسپرم بر برای پیشگیری از بارداری قطع می شوند. این روش پیشگیری از بارداری جز موثر ترین روش ها است. با این حال گاهی در کسانی که این عمل را انجام داده اند درد بیضه مشاهده می شود.

بیضه نزول نکرده

بیضه ها در دوران جنینی در داخل حفره شکمی هستند که پس از تولد به درون کیسه بیضه منتقل می شوند. اگر این اتفاق نیفتد یعنی اگر بیضه ها به داخل کیسه بیضه منتقل نشوند ممکن است باعث بروز درد بیضه شوند. بهتر است در نوزادان پسر که بیضه ها پس از یک سال هنوز وارد کیسه بیضه نشده اند عمل جراحی برای خارج کردن آنها از حفره شکمی صورت گیرد.

پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه یک عارضه است که به درمان اورژانسی نیاز دارد. در واقع پیچ خوردگی بیضه به پیچ خوردگی عروق بیضه گفته می شود که به دلیل ضربه، شیرجه در آب یخ، دوچرخه سواری یا اسب سواری ایجاد شود.

علائم

درد ناگهانی، عدم خون رسانی به بیضه درگیر، کاهش رفلکشن کرماستر (رفلکشن کرماستر به جمع شدن بیضه ها و جابجایی آنها به سمت بالا با لمس کشاله ران گفته می شود) و افقی شدن حالت قرار گیری بیضه ها از علائم این عارضه است.

درمان

همانطور که در بالا گفته شد، پیچ خوردگی بیضه ها نیاز به درمان اورژانسی دارد. پزشک با دست می تواند این پیچ خوردگی را برطرف کند، از آنجایی که این عمل با درد زیاد همراه است معمولا راه جراحی انتخاب می شود.

وجود توده در بیضه

وجود هر توده ای در بیضه ها می تواند به درد بیضه منجر شود. توده های خوشخیم مانند اسپرماسل و هماتوسل هم درد را در ناحیه بیضه بروز می دهند.

فتق کشاله ران

فتق کشاله ران به بیرون زدگی قسمتی از روده ها از کشاله ران گفته می شود که می تواند باعث بروز درد بیضه شود زیرا بخش از اعصاب بیضه از حفره شکمی منشا می گیرد.

درمان

با درمان فتق کشاله ران، درد بیضه هم بهبود پیدا می کند.

اوریون

اوریون یک بیماری ویروسی است که غدد بزاقی را درگیر می کند ولی می تواند باعث بروز درد بیضه هم شود که با فروکش کردن بیماری درد هم برطرف می شود و اثراتی در باروری مردان ندارد.

بیضه تحریک پذیر

همانطور که در بالا گفته شد، پس از تولد، بیضه ها از حفره شکمی به درون کیسه بیضه منتقل می شوند. بیضه ها توسط یک رشته عصب، رگ و لوله به حفره شکمی وصل هستند که به طناب بیضه معروف است. گروهی از مردان با کوچکترین ضربه، طناب بیضه آنها به طرف بالا حرکت می کند و باعث بروز درد در بیضه ها می شود. این گروه از مردان به بیضه تحریک پذیر مبتلا هستند.

ضربه

ضربه از عوامل شایع ایجاد درد در بیضه است. بیضه ها دارای رگ های اعصاب زیادی هستند و به ضربه واکنش زیادی نشان می دهند.

سرطان بیضه

سرطان بیضه یکی از بیماری های مردان است ولی برخلاف تصور عامه، درد از علائم شایع آن نیست و فقط در موارد نادر که توده موجود در بیضه ها دارای تورم و التهاب باشد، درد می تواند در بیضه ها بروز کند.

در سرطان بیضه تورم بزرگی بیضه از علائم شایع است که مردان باید در صورت بروز آن سریعا به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری

معاینه ماهی یک بار بیضه ها و بررسی عدم وجود علائم نامتعارف در بیضه ها می تواند در پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان بیضه موثر باشد.

درد بیضه پس از رابطه جنسی

برخی مواقع پس از رابطه جنسی دردی در ناحیه بیضه ها و کشاله ران احساس می شود که به دلیل اسپاسم عضلات آن ناحیه ایجاد شود. این مورد معمولا پس از رابطه جنسی طولانی و متعدد در یک روز رخ دهد.

نکته های پایانی

برای پیشگیری از درد و بیماری در ناحیه بیضه ها می توان مواردی را رعایت کرد که احتمال ابتلا به بیماری های مربوط به بیضه را کاهش می دهد.

• رابطه جنسی سالم داشته باشید.
• از شلوار و لباس زیری مناسب استفاده کنید.
• ماهانه بیضه ها را معاینه کنید.
• در هنگام پر شدن مثانه آن را سریع و کامل خالی کنید.
• از برقراری رابطه جنسی مقعدی خودداری کنید. 
• در صورت بروز هرگونه درد در ناحیه بیضه سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• از خوددرمانی بپرهیزید.
• از غذا های سالم و همه ویتامین ها و مواد مغذی استفاده کنید.
• اگر مبتلا به دیابت هستید آن را تحت کنترل داشت باشید.