درمان سرماخوردگی با دارو یا با روش های خانگی؟ کدام بهتر است؟

از سرماخوردگی و درمان آن چه می دانیم؟

مطمئنا برای یک بار هم که شده سرماخوردگی را تجربه کرده اید.  درمان سرماخوردگی و بهترین روش آن برای بسیاری از ما پرسش هایی را در ذهن ایجاد کرده است. بیاید درباره سرماخوردگی و روش های درمان آن بیشتر بدانیم. سرماخوردگی با نام های دیگر نازوفارنژیت، رینوفارنژیت و زکام هم شناخته شده است.

سرماخوردگی یک بیماری واگیردار است که دستگاه تنفسی بالایی یعنی بینی و حلق را بیمار میکند.  معمولا سرماخوردگی با  علائمی مانند سردرد، خستگی، ضعف، بی حالی و عطسه شروع می شود و با نشانه هایی چون سرفه، گلودرد، آبریزش بینی و تب ادامه پیدا می کند. این بیماری از یک هفته تا 10 روز دوره نقاهت دارد ولی برخی از علائم آن مانند سرفه ممکن است تا 3 هفته هم به طول بینجامد.

سرماخوردگی شایع ترین بیماری در انسان است و مردم در سراسر دنیا به آن مبتلا می‌شوند. افراد بزرگسال معمولا دو تا پنج بار در سال به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند و کودکان ممکن است شش تا ده بار در سال (و کودکان مدرسه‌ای تا ۱۲ بار در سال) به این بیماری مبتلا شوند. به‌ طور متوسط هر فرد در طول زندگی خود ۵۰ بار به سرماخوردگی مبتلا می‌شود.

تا کنون بیش از 200 نوع ویروس که عامل بیماری سرماخوردگی هستند، شناخته شده اند. بزرگترین خانواده این ویروس ها، راینوویروس ها هستند که بیش از 99 گونه مختلف دارند و متداول ترین ویروس ایجاد کننده سرماخوردگی نیز به حساب می آیند.

ویروس های عامل سرماخوردگی می توانند تا مدت ها در محیط زنده بمانند، برای ویروس های گروه راینو این زمان تا 18 ساعت است؛ این ویروس ها می توانند از دست ها به چشم ها و بینی که محل رشد و تکثیرشان است منتقل شوند و بیماری سرماخوردگی را ایجاد کنند.

ویروس سرماخوردگی از طریق سرفه، عطسه و تماس با فرد و اشیاء آلوده به فرد سالم منتقل می شود. برخی معتقدند که در معرض سرما قرار گرفتن می تواند انسان را دچار سرماخوردگی کند و به همین دلیل به این بیماری نام سرماخوردگی را داده اند ولی این موضوع به اثبات نرسیده و سند علمی ندارد.

علائم سرماخوردگی کدامند؟

همانطور که پیشتر گفته شد، علائم سرماخوردگی شامل سرفه، عطسه، تب، آبریزش بینی و چشم، احساس خستگی، گرفتگی بینی، احساس سنگینی در سر و سینوس، ترشحات پشت حلق، احساس درد در گلو هنگام قورت دادن آب دهان یا غذا، سنگینی تنفس و سردرد است؛ علاوه بر این  سرماخوردگی علائم ثانویه ای هم نظیر گرفتگی صدا، سرفه بدون خلط، گرفتگی سینوس، گرفتگی گوش، درد مفاصل و عضلات را شامل می شود. این علائم ممکن است در کودکان و سالمندان که از قوای بدنی کمتری برخوردار هستند، بیشتر بروز کند.

درمان سرماخوردگی با دارو

در این جا لازم است یادآور شویم که بیماری سرماخوردگی درمان ندارد و داروهای تجویز شده علائم را کاهش میدهند و بدن روند بهبود را انجام می دهد. این بیماری معمولا خفیف است و دستگاه ایمنی بدن تا یک هفته با آن مقابله میکند. داروهایی که معمولا برای درمان سرماخوردگی تجویز می شوند شامل مسکن ها و تب بر ها هستند. این قبیل داروها می توان به داروهای تب بر به استامینوفن و ایبوپروفن اشاره کرد. دارو های ضد سرفه به دلیل عدم اثبات اثربخشی و عوارض بسیار آن برای درمان سرماخوردگی به خصوص برای کودکان توصیه نمیشود.

برای برطرف کردن آبریزش بینی، پزشکان معمولا از آنتی هیستامین های نوع اول را تجویز می کنند. آنتی هیستامین های متداول مانند کلرفنیرامین ودیفن‌هیدرامین هستند که عوارض جانبی مانند خواب آلودگی و خشکی دهان را به دنبال دارد. این نوع از داروها می توانند علاوه بر قطع آبریزش بینی به کاهش خارش چشم و کاهش عطسه هم کمک کنند. برای برطرف کردن آبریزش بینی میتوان از اسپری ایپراتروپیوم بروماید هم استفاده کرد ولی این دارو تنها برای آبریزش بینی مفید است و گرفتگی بینی را برطرف نمیکند.

درمان سرماخوردگی بدون دارو در خانه

این روزها درمان بیماری های ساده ای مانند سرماخوردگی در خانه و با گیاهان دارویی و بدون استفاده از داروهای شیمیایی باب شده است و در هر خانه ای در مواجه با سرماخوردگی اقدامات اولیه ای برای بهبود علائم و پیشگیری از سرایت آن به بقیه افراد خانواده انجام میشود. در این قسمت به برخی از روش های خانگی برای درمان سرماخوردگی اشاره می کنیم.

درمان سرماخوردگی با عسل

اینکه عسل یک ماده مقوی و شفابخش است شکی نیست ولی تاکنون در تحقیقی نقش موثر عسل در درمان سرماخوردگی به اثبات نرسیده است؛ اما عسل یک ماده غذایی سالم و مقوی است که میتواند در درمان سرماخوردگی و به ویژه گلودرد، سرفه و گرفتگی صدا مفید واقع شود. عسل را میتوان با مخلوط آب ولرم، دارچین، زنجبیل و کمی آب لیموی تازه میل کرد. برای بهتر شدن گلو درد مخصوصا در کودکان میتوان از یک قاشق عسل استفاده کرد. از مخلوط شیر گرم و عسل هم میتوان برای بهبود سرماخوردگی استفاده کرد.

درمان سرماخوردگی با زنجبیل و دارچین

زنجبیل و دارچین دو گیاه معروف در درمان سرماخوردگی هستند. این گیاهان به دلیل طبع گرمی که دارند می توانند در درمان سرماخوردگی بسیار موثر باشند ولی تا کنون به طور علمی این موضوع به اثبات نرسیده است. بسیاری برای درمان سرماخوردگی و بهبود علائم آن از این دو گیاه شفابخش استفاده میکنند. دارچین را میتوان هم به صورت پودر و هم به صورت قلم استفاده کرد. قلم آن را میتوان مانند چای دم کرد؛ پودر آن را نیز میتوان با آب گرم مخلوط کرد و استفاده نمود. زنجبیل را هم میتوان به صورت پودر و هم به صورت تازه مصرف کرد.

درمان سرماخوردگی با آب نمک

آب نمک یا محلول نرمال سالین یکی از راه های خانگی برای درمان سرماخوردگی به خصوص گرفتگی بینی است. با این روش می توانید از شر گرفتگی بینی خلاص شوید. میتوانید بینی خود را با آب نمک و محلول نرمال سالین شستشو دهید؛ به این صورت که محلول را از راه بینی وارد حفره بینی خود کنید و از راه دهان خارج کنید. اگر این کار برای شما سخت است میتوانید از سرنگ کمک بگیرید. اگر باز هم برایتان سخت است، فرستادن آب نمک به بینی کفایت میکند و میتواند باعث ضدعفونی شدن بینی شود و به خارج شدن محتویات عفونی کمک زیادی کند.

درمان گلودرد با استفاده از سرکه سیب و نمک

غرغره کردن محلول آب نمک و سیب در گلو به کاهش التهابات گلو و درد کمک زیادی میکند. سرکه و نمک جز مواد ضد عفونی کننده و ضد میکروب هستند و در ساخت بسیاری از شوینده ها نیز کاربرد دارند. برای بهتر شدن و بهبودی سریع می توانید از روش غرغره محلول نمک و سرکه بهره ببرید.

درمان سرماخوردگی با سیر

سیر یک ماده غذایی آنتی باکتریال قوی است که برای درمان بسیاری از بیماری ها به خصوص بیماری های پوستی مثل زگیل و میخچه کاربرد دارد. استفاده از سیر هم میتواند برای بهبود علائم سرماخوردگی موثر باشد. برای مصرف سیر می توانید آن را له کنید و با عسل مخلوط کنید و سپس میل کنید. اگر از بو گرفتن دهانتان بعد از خوردن عسل نگران هستید،  میتوانید سیر را به قطعات کوچک تقسیم کنید و مانند قرص همراه با آب ولرم یا آب، عسل و لیمو میل کنید.

استفاده از بخور برای رفع گرفتگی بینی

در سرماخوردگی یکی از علائم گرفتگی بینی است که ممکن است برای بسیاری آزار دهنده باشد. برای رفع گرفتگی بینی می توانید از انواع بخور های گرم استفاده کنید. میتوانید آب را داخل ظرفی بریزید و بعد از به جوش آمدن عصاره اکالیپتوس یا عرق نعناع را به آن اضافه کنید و در بخار تولید شده تنفس کنید. بهتر است سر خود را با پارچه ضخیمی مانند حوله بپوشانید و شعله را خاموش کنید. اکالیپتوس و نعناع به دلیل داشتن عطر تند و گرمشان می توانند در رفع گرفتگی بینی موثر باشند. بعد از باز شدن راه بینی می توانید با محلول آب نمک آن را شستشو دهید تا روند بهبودی سریع تر باشد.

درمان سرماخوردگی با استفاده از گیاهان دارویی

دمکرده مریم گلی با شیر و عسل، دمکرده اکلیلی کوهی به همراه عسل در درمان سرماخوردگی موثر است. همچنین می توانید از گل بنفشه، ناخنک، عناب، مریم گلی، سه پستان، گل پنیرک، پر سیاوش، چای کوهی و گل ختمی را با هم درون ظرفی بریزد و روی آنها آب جوش بریزد و مانند چای دم کرده، پس از دم کشیدن صاف کرده و همراه با عسل نوش جان کنید.

برای کاهش تب میتوانید از عرق بید استفاده کنید. اگر نوزاد شما تب دارد میتوانید از عرق بید به دست و پاهای او بمالید تا تب پایین بیاید و یا میتوانید از برگ تازه بید استفاده کنید؛ به این صورت که برگ های بید تازه را داخل ظرف بزرگی مانند لگن بگذارید و لباس نوزادتان را دربیاورید و او را درون لگن پر شده با برگ بید بگذارید. این کار تب او را پایین خواهد آورد.

برای درمان گرفتگی صدا . گلودرد جزئی پس از بهبود نسبی می توانید از محلول عسل و آب ولرم استفاده کنید. این محلول را هر صبح ناشتا به صورت جرعه جرعه و آرام میل کنید. مخلوط آب پیاز و عسل به صورت مساوی می تواند برای درمان گلودرد مفید باشد.

برای درمان سرفه های سخت میتوانید از چای بنفشه روزانه 2 تا 3 استکان بهره ببرید و یا می توانید 250 گرم گل کلم را در یک لیتر آب بجوشانید و آب صاف شده را با عسل مخلوط کنید و روزانه 2 تا 3 استکان میل کنید.

استفاده از پودر فلفل برای گرفتگی بینی

اگر گرفتگی بینی شما را آزار میدهد و استراحت تان را مختل کرده است. کمی پودر فلفل را استشمام کنید. با این کار ذرات فلفل وارد بینی شما میشوند و بینی با عطسه واکنش نشان می دهد. عطسه باعث میشود محتویات بینی شما خارج شود و راحت تر نفس بکشید.

استفاده از سوپ گرم

یکی از قدیمی ترین و موثرترین درمان های سرماخوردگی را می توان سوپ مرغ در نظر گرفت. این سوپ به دلیل داشتن محتویات مقوی و سرشار از ویتامین و پروتئین، می تواند به بهبود روند سرماخوردگی کمک زیادی کند. سوپ جو قارچ هم می تواند گزینه خوبی برای درمان سریع تر سرماخوردگی باشد.

کمپرس گرم بر روی سینوس ها

در سرماخوردگی احتمال چرکی و عفونی شدن سینوس ها وجود دارد. برای بهتر شدن این عفونت میتوانید از کمپرس گرم بر روی صورت و پیشانی خود، استفاده کنید.

استراحت کنید و خودتان را گرم نگه دارید

از علائم سرماخوردگی میتوان به گرفتگی عضلات و بدن درد اشاره کرد. برای بهبود این علائم میتوانید بیشتر استراحت کنید و خودتان را گرم نگه دارید؛ از مایعات گرم و کمپرس گرم استفاده کنید. استراحت و خواب کافی میتواند در روند بهبود بسیار کمک کننده باشد.

مایعات بیشتری مصرف کنید

ممکن است به دلیل استفاده از داروهایی مانند انواع آنتی هیستامین ها در بدن خود احساس خشکی کنید؛ یا به دلیل گرفتگی بینی و تنفس دهانی دچار خشکی دهان شوید در این باره تنها استفاده از مایعات بیشتر و بیشتر کمک کننده است. پس بهتر است از انواع مایعات مانند آب و آبمیوه های طبیعی، چای و نوشیدنی های گرم بیشتر استفاده کنید.

سخن آخر

سرماخوردگی درمان ندارد و تنها برای کنترل و کم کردن علائم آن میتوان از برخی دارو ها استفاده کرد. بهتر است از روش های خانگی برای درمان سرماخوردگی بهره ببرید چون ویروس های مبتلا کننده سرماخوردگی به مرور نسبت به آنتی بیوتیک ها مقاوم میشوند. از مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک جدا خودداری کنید.

واکسن سرماخوردگی شاید امروزه در ذهن عموم ضروری به نظر بیاید ولی از آنجایی که ویروس مولد سرماخوردگی بیش از 200 نوع است؛ ساخت واکسنی که بدن را در برابر همه این ویروس ها مقاوم کند تقریبا ناممکن به نظر بیاید. بنابراین ممکن است شما در صورت دریافت واکسن سرماخوردگی بار هم به این بیماری دچار شوید. در این مرحله به کسانی که مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند یا کسانی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است، پیشگیری از سرماخوردگی توصیه می شود.

یک روش موثر در پیشگیری از سرماخوردگی را می توان شستن دست ها قبل از خوردن غذا، دوری از افراد مبتلا به این بیماری، کنترل برخورد دست و اشیاء آلوده با صورت، بینی و چشم ها و استفاده از ماسک صورت دانست.