تنبلی چشم بیمای قابل درمان است که در میان کودکان بسیار شایع می باشد. منشاء این بیماری به نوعی اختلال در سیگنال های چشم دارد. بیشتر افراد با نام این بیماری آشنا هستند، اما متاسفانه با عواملی که به این بیماری دامن می زند آشنایی ندارند.
بدون شک با دانستن دلیل ایجاد این نوع بیماری چشمی، از ابتلا به آن می توان به راحتی پیشگیری کرد. در این مطلب تنبلی چشم را به طور جامع و کامل مورد صحبت قرار داده ایم.
تعریفی از بیماری تنبلی چشم
در برخی از افراد شرایطی ایجاد می شود که مغز تنها سیگنال های یک چشم را بیشتر دریافت می کند؛ در نتیجه ی این عملکرد، چشمی که کمترین توجه مغز را به خود جلب کرده است، گفته می شود آن فرد دچار تنبلی چشم شده است. این بیماری می تواند دچار ضعف چشم و در نهایت اختلال در بینایی شود.
نکته: اصطلاح پزشکی چشم تنبل، آمبلیوپی است.
چشمی که دچار آمبلیوپی شده است، لزوما تفاوت ظاهری با چشم دیگر ندارد و اغلب با معاینه متوجه آن می شوند. در مواردی که این بیماری حاد باشد قرنیه چشم دچار سرگردانی می شود.
در موارد نادر دیده شده است مغز سیگنال هر دو چشم را به خوبی دریافت نکرده است. در این شرایط، هر دو چشم دچار تنبلی چشم می شوند.
نکته: این بیماری معمولاً در کودکان رخ می دهد. طبق گفته های متخصصان، آمبلیوپی عامل اصلی کاهش بینایی در کودکان است.
علائم و نشانه های تنبلی چشم چیست؟
همانطور که در بالا اشاره شد در اکثر مواقع تنبلی چشم از خود نشانه و علائمی را بروز نمی دهد و با معاینات چشم پزشکی تشخیص داده خواهد شد. زمانی که این بیماری شدید شود، ممکن است علائم هشدار دهنده اولیه زیر را از خود نشان دهد:
- احساس آن که اشیا از یک سمت به فرد بیمار نزدیک تر است.
- چشمی که دچار تنبلی است، داخل گودی چشم به طور غیر طبیعی سرگردان است.
- دو چشم مانند یکدیگر اشیا را نمی بینند.
- احساس ضعف شدید در بینایی
- بینایی دوگانه
- تند تند پلک زدن
چه عواملی باعث ایجاد تنبلی چشم می شود؟
آمبلیوپی به اختلالات رشدی در ناحیه اعصاب مغز فرد بیمار مربوط می شود. در این حالت، مسیرهای عصبی در مغز فرد (دارای تنبلی چشم) که بینایی را پردازش می کنند به درستی کار نمی کنند. این اختلال هنگامی اتفاق می افتد که چشمان فرد بیمار مقدار مساوی از توجه مغز را دریافت نمی کند.
تعدادی از شرایط و عوامل که می تواند افراد را به سمت این بیماری سوق دهد شامل موارد زیر می شوند:
- استرابیسم مداوم یا چرخاندن یک چشم
- ژنتیک یا سابقه خانوادگی آمبلیوپی
- سطح بینایی مختلف که در هر یک از چشمان فرد وجود دارد
- آسیب دیدگی به یکی از چشم ها
- افتادگی یکی از پلک ها
- کمبود ویتامین A
- زخم شدن قرنیه
- جراحی چشم
- اختلال در بینایی، مانند نزدیک بینی، آستیگماتیسم
- گلوکوم، که فشار زیادی در چشم فرد ایجاد می کند، می تواند منجر به مشکلات بینایی و نظیر تنبلی چشم یا کوری شود
چگونه تنبلی چشم تشخیص داده می شود؟
آمبلیوپی معمولاً در یک چشم مشاهده می شود. هنگامی که برای اولین بار اتفاق می افتد، والدین و کودک اغلب متوجه این شرایط نمی شوند. به همین دلیل می باشد که نوزادان و کودکان (حتی اگر علائم ظاهری از مشکلات چشمی دیده نمی شود.) باید به طور روتین تحت معاینه چشم پزشک قرار بگیرند تا در مراحل اولیه، متوجه این بیماری چشمی شوند.
انجمن بینایی سنجی آمریکا توصیه می کند که کودکان از سن 6 ماهگی تا 3 سالگی معاینه چشم داشته باشند. پس از آن، کودکان باید هر 2 سال از سن 6 تا 18 سال معاینه بینایی سنجی معمول انجام دهند. در سال های اخیر این امر بسیار جدی تر از قبل شده است؛ چرا که کودکان بسیار از وسایل بازی دارای اشعه های مضر استفاده می کنند.
چشم پزشک به طور معمول برای ارزیابی بینایی در هر دو چشم معاینه استاندارد را انجام می دهد که این شامل یک سری آزمایشات است، مانند:
- شناسایی حروف یا اشکال در نمودار
- دنبال کردن نور با چشم ها
- معاینه با یک دستگاه ذره بین مانند
در آخر:
اگرچه تنبلی چشم یا آمبلیوپی در بعضی موارد می تواند منجر به اختلال در بینایی یا نابینایی شود، اما معمولاً کاملا قابل درمان است. این ها تنها به این بر می گردد که معاینات چشم پزشکی جدی گرفته شود. این بیماری در هر سنی می تواند برای فرد رخ دهد.
