آزمایش خون بارداری یکی از راه های تشخیص بارداری می باشد. این نوع از آزمایش خون دقیق ترین راه برای تشخیص بارداری است و معمولا تا دو هفته پس از لقاح انجام می شود.
در این مقاله درباره آزمایش خون بارداری و دیگر انواع آزمایش ها و تست های بارداری صحبت خواهد شد.
آزمایش خون بارداری چیست؟
آزمایش خون بارداری مانند هر آزمایش خون دیگری تنها با نمونه گیری انجام می شود ولی در آن از شناساگر هورمون هایی که در دوران بارداری در خون ظاهر می شوند، استفاده می شود و از این طریق به تشخیص باردار بودن یا نبودن شخص آزمایش دهنده پی می برند. به طور کلی دو نوع آزمایش خون بارداری وجود دارد. آزمایش خون بارداری کیفی و کمی. در آزمایش خون کمی تنها وجود یا عدم وجود هورمون بارداری گفته می شود و در آزمایش کمی، مقدار آن نیز بررسی می شود.
هورمون هایی که در آزمایش خون بارداری تشخیص داده می شوند کدام اند؟
در ابتدا لازم است فرایندی که منجر به ترشح هورمون می شود را ارائه دهیم. پس از انجام لقاح، سلول تخم از لوله به سمت رحم حرکت می کند و در رحم اقدام به لانه گزینی یا (implantation|) می کند در این مرحله سلول تخم به دیواره رحم می چسبد. پس از آن سلول تخم به سرعت رشد می کند و تکثیر می شود.
در پی آن جفت تشکیل می شود. پس از تشکیل جفت است که هورمون بارداری یا بهتر بگوییم هورمون گنادوتروپین جفتی انسان (Human chorionic gonadotropin) در خون دیده می شود. در طی بارداری این جفت است که مسئول ترشح این هورمون و پروژسترون است. این هورمون به هورمون HCG نیز شناخته می شود.
هورمون HCG چه زمانی در آزمایش خون بارداری مشاهده می شود؟
هورمون اچ سی جی HCG معمولا از 11 روز پس از بارداری در آزمایش خون بارداری قابل تشخیص است و تا دو هفته پس از زایمان نیز در خون دیده می شود. این هورمون از روز 12 تا 14 پس از بارداری نیز در نمونه ادرار قابل مشاهده است. مقدار این هورمون به صورت تصاعدی تا هفته 8 تا 11 بالا می رود و سپس دوباره کاهش پیدا می کند.
مقدار هورمون HCG در هفته های بارداری در آزمایش خون بارداری چقدر است؟
معمولا مقدار هورمون HCG در آزمایش خون بارداری با واحد (milli-international units per milliliter (mIU/ml اندازه گیری می شود که در ادامه به مقدار آن در هفته های مختلف بارداری اشاره شده است.
- اگر 3 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 50-5 است.
- اگر 4 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار مقدار هورمون HCG بین 426-5 است.
- اگر 5 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 7340-18 است.
- اگر 6 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 56500-1080 است.
- اگر 7-8 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 229000-7650 است.
- اگر 9-12 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 288000-25700 است.
- اگر 13-16 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 254000-13300 است.
- اگر 17-24 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 165400-4060 است.
- اگر 25-40 هفته از آخرین قاعدگی گذشته باشد مقدار هورمون HCG بین 117000-3640 است.
نکته: مقدار این هورمون در زنانی باردار نیستند کمتر از 5 و در بانوانی که در دوران پسا قاعدگی هستنذ کمتر از 5.9 است.
اگر سطح هورمون HCG در آزمایش خون بارداری بیش از حد نرمال باشد نشانه چیست؟
همانطور که گفته شد مقدار هورمون اچ سی جی در خون باید مقدار مناسبی باشد و اگر بیشتر از حد نرمال باشد می تواند از وقایعی خبر دهد که در زیر به آنها اشاره می کنیم.
- وجود تومور در جفت و مرگ جنین می تواند موجب بالا رفتن سطح هورمون شود.
- وجود خون یا پروتئین در نمونه ادرار می تواند باعث ایجاد تداخل شود.
- اگر داروهای خاص مانند دارو هایی که برای جلوگیری از تشنج تجویز می کنند، دارو های بیماری پارکینسون و داروی های فنوتیازین مصرف کند، مقدار هورمون بیش از حد نرمال است.
- حاملگی دو قلو یا چند قلو باعث ازدیاد مقدار هورمون اچ سی جی می شود.
- در برخی بارداری های طبیعی هم مقدار این هورمون بالاتر از حد نرمال است.
نکاتی در رابطه با هورمون HCG در آزمایش خون بارداری
اگر در خون خانمی کمتر از 10 واحد از این هورمون مشاهده شود، بارداری صورت نگرفت است. اگر مقدار اندازه گیری شد این هورمون بین 10 تا 25 باشد مشکوک به بارداری است و نیازمند تکرار آزمایش است. اگر مقدار هورمون بیش از 25 واحد باشد بارداری را نشان می دهد.
در اینجا لازم به ذکر است که اگر میزان هورمون روند استانداری که در بالا به آن اشاره شد را پیش نرود احتمال بارداری خارج از رحم وجود دارد که باید برای اطمینان سونوگرافی (تصویربرداری با استفاده از امواج صوت) انجام شود.
اگر سطح هورمون HCG در آزمایش خون بارداری کمتر از حد نرمال باشد نشانه چیست؟
متاسفانه پایین بودن مقدار این هورمون در نتیجه آزمایش خون بارداری نتایج خوبی به همراه ندارد و می تواند در اثر حاملگی خارج از رحم و یا سقط جنین باشد.
قابل اطمینان ترین آزمایش بارداری چیست؟
مطمئنا آزمایش خون بارداری بهترین راه تشخیص حاملگی است. آزمایش ادرار و تست های حاملگی مانند بی بی چک در درجه بعدی اطمینان قرار دارند. آزمایش ادرار تا 97 درصد اطمینان دارد و آزمایش خون بارداری درجه اطمینان بیشتری دارد. اگر جواب بی بی چک هم مثبت و هم منفی باشد توصیه می شود یک آزمایش خون انجام شود تا از بارداری اطمینان حاصل شود. اگر علائمی مانند عقب افتادن زمان پریود و لکه بینی دارید می توانید از بی بی چک برای تست بارداری استفاده کنید ولی اگر میخواهید مطمئن شوید بهتر است آزمایش خون بدهید. گاهی تست های خانگی زودتر از موعد انجام می شوند و نتیجه بارداری را منفی نشان می دهند در برای تشخیص دقیق بهتر است از آزمایش خون بهره ببرید.
