ورزش درمانی و چگونگی تاثیرات آن بر بهبود بیماری ها

ورزش درمانی چیست؟

ورزش درمانی به تمرینات و ورزش های اختصاصی و هدفدار گفته میشود که برای بهبود عارضه ای خاص به کار گرفته میشود. ورزش درمانی بیشتر به ناتوانی های جسمی مربوط میشود که فیزیوتراپی زیر مجموعه ورزش درمانی به حساب می آید. در ورزش درمانی انجام فعالیت های ورزشی منظم است که به بهبود عوارض بیماری کمک میکند.

هدف از ورزش درمانی چیست؟

امروزه ورزش درمانی به هدف های متفاوتی انجام میشود. ولی اهداف ورزش درمانی را می توان عمده دستیابی به سطح بهینه حرکت بدون علائم بیماری و درد، بهبود و بازیابی عملکرد جسمی، بهبود توانایی عملکردی بیمار، پیشگیری از کاهش اختلال و ناتوانی حرکتی و بهبود وضعیت سلامت بدن، تناسب اندام و احساس شادابی در زندگی؛ دانست.

حرکات و ورزش هایی که در ورزش درمانی کاربرد دارند

حرکات ورزشی در ورزش درمانی به چند دسته کلی تقسیم میشوند. ورزش های افزایش دهنده دامنه حرکت،ورزش های کششی، حرکت های تقویت کننده، تمرینات هماهنگ کننده و تعادلی، تمرینات استقامتی و تمرینات آرامش دهنده را میتوان جز تمرینات درمانی دسته بندی کرد.

ورزش های افزایش دهنده دامنه حرکت

این نوع از ورزش ها به بیمارانی که دچار اختلالات حرکتی در ناحیه مفصل شده اند، توصیه می شود. هدف از این نوع حرکات افزایش و بهبود دامنه حرکت مفاصل و برگرداندن دامنه حرکت به حالت طبیعی است. این حرکات برای بیمارانی که دچار آرتروز، روماتیسم مفصلی و کسانی که دچار بیرون زدگی و پارگی دیسک هستند، پیشنهاد میشود.

برای افزایش دامنه حرکت زانو و لگن بیماری التهاب مفاصل بهترین کار ورزش درمانی است که در آن ورزش هایی جهت افزایش دامنه حرکت و تقویت عضلات دربرگیرنده مفاصل زانو و لگن داده میشود تا با تقویت این عضلات، مفاصل بتوانند راحت تر  و بدون درد به حرکت ادامه بدهند.

برای افزایش دامنه حرکت مفصل گردن بهترین کار انجام ورزش های تقویت عضلات گردن است. برای این کار چند نوع تمرین ورزشی وجود دارد که باعث تقویت عضلات این ناحیه، درنهایت گسترش دامنه حرکت و درد کمتر در حین حرکت؛ منجر میشود.

برای افزایش دامنه حرکت کمر هم مانند گردن ورزش هایی برای تقویت عضلات این ناحیه انجام می شود که در نهایت باعث کاهش درد در این ناحیه و تقویت دامنه حرکت آن میشود.

ورزش های کششی

ورزش های کششی گستردگی بسیاری دارند و در ورزش درمانی هم استفاده های فراوانی دارند. به طور کلی حرکات کششی به تقویت ماهیچه ها و بافت همبند آن مانند رباط و زردپی میپردازد. ورزش های کششی بیشتر برای ادامه درمان جراحی بر روی بافت ماهیچه و استخوان و بافت های همبند صورت میگیرد. به این صورت که حرکات کششی بعد از عمل جراحی به باز شدن عضلات و بازیابی قابلیت آنها به قبل از عمل جراحی کمک میکند.

ورزش های کششی علاوه بر ادامه درمان جراحی به درمان دردهای مفصلی مانند کمر درد هم کمک میکند. بسیاری از کمر درد ها به دردهای پایین کمر و دنبالچه با انجام حرکات کششی بهبود میابند.

به طور کلی حرکات کششی در ناحیه کمر با کم کردن فشردگی مهره های کمر به بهبود برخی درد های ناشی از فشردگی بیش از حد مهره های کمر کمک زیادی میکند. این حرکات به کارمندانی که مدت زمان زیادی را نشسته هستند توصیه می شود.

حرکت های تقویت کننده

این حرکات معمولا با استفاده از وزنه های سبک تا سنگین انجام میگیرد و در مراحل پیشرفته ورزش درمانی انجام میگیرد. ورزش های تقویت کننده پس از افزایش دامنه حرکت مفاصل به تقویت عضله می پردازد و به بازگشت دیرتر و یا بازنگشتن دردهای مفصلی کمک زیادی میکند.

بسیاری از ورزشکارانی که دچار مصدومیت میشوند نیز پس از کامل شدن دوره نقاهت و انجام حرکات کششی به حرکات تقویت کننده برای بازگشت به دوران قبل از مصدومیت خود روی می آورند.

تمرینات هماهنگ کننده و تعادلی

این تمرینات معمولا برای بیمارانی که در برقراری تعادل بین اعضای بدن خود به مشکل برخورده اند یا بعد از عمل جراحی دچار عوارض این چنینی شده اند، تجویز میشود. این حرکات با استفاده از ابزار و وسایل کمکی به هماهنگی اعضای بدن و ایجاد تعادل در بدن کمک میکند.

تمرینات استقامتی

این تمرینات بیشتر برای تقویت ضربان قلب و تنفس انجام میگیرد و معمولا بعد از عمل جراحی این تمرینات برای بیماران تجویز میشود.

تمرینات آرامش دهنده

این تمرینات بیشتر به بیمارانی که از استرس و اضطراب رنج می برند تجویز میشود؛ از تمرینات آرامش دهنده می توان به یوگا، مدیتیشن، آب درمانی،  پیاده روی و طبیعت گردی اشاره کرد.

ورزش درمانی و مشکلات مفصلی

بیشترین کاربرد ورزش درمانی به مشکلات مفصلی مربوط میشود. از مشکلات مفصلی درگیر کننده میتوان به آرتروز، روماتیسم مفصلی و روماتوئید اشاره کرد که بسیاری از بیماران را برای انجام کارهای روزانه، راه رفتن و انجام حرکات ورزشی را با مشکل و درد مواجه میکند.

ورزش درمانی و مشکلات کمر

امروزه کمر درد و مشکلات کمر مانند ضعف عضلات کمر، بیرون زدگی دیسک کمر و پارگی دیسک بسیار شایع شده است. در این میان ورزش درمانی یک راه حل غیر جراحی برای کسانی است که از این مشکلات رنج می برند.

ورزش درمانی و درمان عوارض ستون فقرات

بسیاری از بیماری های شایع ستون فقرات از حالت بد ستون فقرات در هنگام نشستن، راه رفتن، ایستادن، ورزش کردن و خوابیدن است. بهترین درمان برای بهبود اینگونه عوارض مانند گودی کمر، گوژپشتی، گردن به جلو و انحراف ستون فقرات، استفاده از ورزش های برطرف کننده این گونه عوارض میباشد.

ورزش درمانی و بهبود مشکلات استخوانی

مشکلات استخوانی مانند پوکی استخوان و دردهای مفاصل پا مانند زانو و لگن که بیشتر در زنان و در دوران یائسگی ناشی از کاهش تراکم استخوان ها اتفاق می افتد، بسیار شایع است که ورزش درمانی را میتوان یک راه حل مفید برای این بیماری ها دانست.

ورزش درمانی و تکمیل درمان جراحی

در برخی از موارد ورزش درمانی ادامه درمان دیگری  مانند جراحی است. جراحی هایی مانند جراحی ستون فقرات، جراحی شکستگی استخوان به طور کلی جراحی هایی که روی بافت استخوانی انجام میشوند و همچنین جراحی هایی که روی ماهیچه و بافت های همبند ماهیچه مانند رباط و زردپی ها؛ پس  از جراحی به ورزش درمانی به عنوان یک درمان تکمیلی رجوع میکنند.

سخن پایانی

ورزش کردن علاوه بر اینکه به بیمارانی که از بیماری های استخوانی، ماهیچه ای و حرکتی رنج میبرند توصیه و  شدیدا تجویز میشود بلکه به افراد سالم هم توصیه می شود که ورزش کردن را در برنامه هفتگی خود قرار دهند تا از بروز بیماری های این چنینی پیشگیری صورت گیرد.