کولپوسکوپی (colposcopy) روشی برای تشخیص و بررسی دقیق مشکلات دهانه رحم، فرج و واژن زنان است. این تست زنان، توسط متخصص زنان و زایمان و یا متخصص کولپوسکوپی انجام میگیرد.
کولپوسکوپی چیست؟
کولپوسکوپی روشی تشخیصی است که در آن از وسیله ای با ذره بینی چراغدار برای بررسی واژن و هرگونه سلول غیر طبیعی و سایر ناهنجاری ها استفاده می شود.
در برخی موارد، کولپوسکوپی به عنوان بخشی از معاینات روتین به کار می رود. اما اغلب در پاسخ به نتایج غیرطبیعی پاپ اسمیر و جهت تشخیص وجود سلول های سرطانی یا hpv و سایر تغییرات مرتبط با بیماری ها تجویز می شود.
زنان هر چند وقت یکبار این آزمایش را انجام دهند؟
فاصله زمانی برای انجام کولپوسکوپی به وضعیت سلامت فرد و نتایج آزمایشات قبلی او بستگی دارد. با این حال، کولپوسکوپی یک آزمایش معمولی نیست که برای همه زنان به صورت روتین تجویز شود. معمولاً کولپوسکوپی زمانی توصیه می‌شود که نتایج آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد یا پزشک به مشکلی مشکوک شود.
برای زنان میانسالی که در تهران زندگی میکنند و تا به حال آزمایش کولپوسکوپی را انجام نداده‌اند پیشنهاد میکنیم که حتما برای انجام کولپوسکوپی در تهران به یک متخصص زنان و زایمان یا متخصص کولپوسکوپی مراجعه کرده و در این خصوص اقدام کنند.
حقایقی درباره کولپوسکوپی
- اغلب این عمل برای ارزیابی ظاهر غیر طبیعی دهانه رحم یا نتیجه غیرطبیعی پاپ اسمیر انجام می شود.
- ناهنجاری های دهانه رحم شامل تغییرات پیش سرطانی (دیسپلازی) است که می تواند خفیف، متوسط یا شدید و سرطانی باشد
- نوع درمان انتخابی توسط پزشک، بستگی به شدت ناهنجاری دهانه رحم دارد که توسط تحلیل های بیوپسی انجام می شود
- درمان ناهنجاری های دهانه رحم شامل ابلیشن، کرایوکاتری و لیزر دی اکسید کربن و عمل حذف و برش مثل LEEP، مخروط برداری با چاقوی سرد وهیسترکتومی می شود
- به غیر از هیسترکتومی که همیشه برای سرطان مهاجم استفاده می شود و به ندرت برای دیسپلازی به کار می رود، اکثر درمان ها همگی ایمن بوده و در مطب پزشک انجام می شوند
برای انجام کولپوسکوپی به چه متخصصی باید مراجعه کرد؟
برای انجام کولپوسکوپی باید به متخصص زنان و زایمان (یا همان متخصص زنان) مراجعه کنید. این پزشک‌ها در تشخیص و درمان مشکلات مربوط به سیستم تناسلی زنان، از جمله بررسی‌های دقیق‌تر مانند کولپوسکوپی، تخصص دارند.
دلایل انجام آزمایش کولپوسکوپی
آزمایش کولپوسکوپی برای بررسی دقیق‌تر دهانه رحم، واژن و ولو انجام می‌شود. این آزمایش معمولاً زمانی تجویز می‌شود که نتایج آزمایش پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد یا پزشک به وجود مشکلاتی مشکوک شود. دلایل اصلی انجام کولپوسکوپی عبارت‌اند از:
- نتایج غیرطبیعی پاپ اسمیر: اگر در پاپ اسمیر سلول‌های غیرعادی شناسایی شود، کولپوسکوپی برای بررسی دقیق‌تر تجویز می‌شود.
- تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم: اگر پزشک مشکوک به وجود سلول‌های پیش‌سرطانی یا سرطانی باشد، کولپوسکوپی کمک می‌کند تا این سلول‌ها شناسایی شوند.
- وجود زخم یا ضایعه در دهانه رحم، واژن یا ولو: برای بررسی هرگونه زخم، زگیل تناسلی یا ضایعه مشکوک، این آزمایش انجام می‌شود.
- تایید یا رد ابتلا به ویروس HPV: کولپوسکوپی می‌تواند به تشخیص آسیب‌های ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) کمک کند.
- خونریزی غیرطبیعی یا درد لگنی: در صورتی که فرد دچار علائم غیرعادی مانند خونریزی غیرطبیعی یا درد لگنی باشد، پزشک ممکن است کولپوسکوپی را برای تشخیص علت آن تجویز کند.
این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا تغییرات سلولی مشکوک یا بیماری‌های احتمالی را شناسایی و درمان کنند.
آیا کولپوسکوپی درد دارد؟
کولپوسکوپی معمولاً درد شدیدی ندارد، اما برخی از افراد ممکن است در حین انجام آن احساس ناراحتی یا فشار کنند. این احساس به دلیل استفاده از اسپکولوم برای باز کردن دهانه رحم و سپس مشاهده ناحیه تناسلی با دستگاه کولپوسکوپ است.
چند نکته درباره تجربه درد و ناراحتی در کولپوسکوپی:
فشار: وقتی پزشک اسپکولوم را وارد می‌کند، ممکن است احساس فشار در ناحیه لگن داشته باشید، مشابه حسی که در حین پاپ اسمیر تجربه می‌کنید.
احساس سوزش یا گرما: اگر پزشک برای بررسی دقیق‌تر از محلول‌های خاصی مانند اسید استیک استفاده کند، ممکن است کمی احساس سوزش یا گرما کنید.
بیوپسی: اگر در حین کولپوسکوپی پزشک نیاز به برداشتن نمونه بافتی (بیوپسی) داشته باشد، ممکن است درد کوتاه‌مدت و خفیفی، مشابه گرفتگی‌های قاعدگی، احساس شود.
درد پس از آزمایش: برخی افراد ممکن است بعد از کولپوسکوپی و به‌ویژه پس از بیوپسی، دچار گرفتگی‌های ملایم یا کمی لکه‌بینی شوند که معمولاً چند روز ادامه دارد.
اگر نگران درد هستید، می‌توانید قبل از آزمایش از پزشک خود بخواهید توضیح بیشتری بدهد و راه‌هایی برای کاهش ناراحتی به شما پیشنهاد کند.
کولپوسکوپی چگونه انجام می شود؟
کولپوسکوپی به پاپ اسمیر شباهت دارد. در این تست، پزشک اسپکلوم را وارد واژن می کند تا دهانه رحم به خوبی مشخص شود.
در اکثر موارد وقتی کولپوسکوپی به علت نتیجه غیر طبیعی تست پاپ اسمیر صورت بگیرد، محلولی رقیق از اسید استیک (سرکه) با گوش پاک کن پنبه ای به دهانه رحم زده می شود.
این امر به پزشک اجازه می دهد هرگونه تغییر در پوست (اپیتلیوم) را که در دهانه رحم است ببیند.
بسته به ماهیت بیماری، شکل های مختلفی از این تغییرات وجود دارد. برخی تغییرات طبیعی تلقی می شوند اما برخی دیگر تغییرات پیش سرطانی هستند و پزشک احتمالاً نمونه برداری کند.
در بیوپسی، بخشی از بافت به اندازه یک حبه انگور به آزمایشگاه جهت تشخیص قطعی و صحیح فرستاده خواهد شد.
این امر سبب بروز خونریزی می شود که با افزودن ماده شیمیایی (نیترات نقره) با استفاده از اپلیکاتور کنترل خواهد شد. این اقدام با قدری سوزش همراه است.
به محض کنترل خونریزی، کولپوسکوپی هم به اتمام می رسد. برخی اوقات پزشک نیاز به بررسی واژن و فرج به همین طریق با افزودن اسید استیک و نمونه برداری دارد که در این صورت باید بی حسی تزریق شود.
نتیجه آزمایش کولپوسکوپی چه چیزی را نشان میدهد؟
نتیجه آزمایش کولپوسکوپی می‌تواند اطلاعات مهمی در مورد وضعیت سلول‌های دهانه رحم، واژن یا ولو ارائه دهد. این نتایج به پزشک کمک میکنند تا وجود تغییرات غیرطبیعی یا بیماری‌ها را شناسایی و برای درمان مناسب اقدام کند.
نتایج کولپوسکوپی معمولاً به یکی از دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:
سلول‌های طبیعی: اگر نتیجه کولپوسکوپی نشان دهد که سلول‌ها در حالت طبیعی هستند، نیازی به پیگیری فوری نیست و احتمالاً پزشک آزمایشات روتین مانند پاپ اسمیر را در آینده تجویز می‌کند.
سلول‌های غیرطبیعی (دیسپلازی): این حالت نشان‌دهنده تغییرات غیرطبیعی در سلول‌ها است، اما به معنی سرطان نیست. سلول‌های غیرطبیعی ممکن است به مرور زمان به خودی خود بهبود یابند، اما برخی از آن‌ها نیاز به درمان دارند تا از پیشرفت به سمت سرطان جلوگیری شود.
دیسپلازی به سه دسته تقسیم می‌شود:
- دیسپلازی خفیف (CIN 1): تغییرات سلولی کم و احتمالاً خود به خود بهبود می‌یابد.
- دیسپلازی متوسط (CIN 2): تغییرات متوسط که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
- دیسپلازی شدید (CIN 3): تغییرات شدید که به احتمال بیشتری نیاز به مداخله و درمان دارد.
سلول‌های پیش‌سرطانی: اگر سلول‌های پیش‌سرطانی شناسایی شوند، این به این معنی است که سلول‌ها تغییراتی پیدا کرده‌اند که در صورت عدم درمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
سرطان: در موارد نادر، کولپوسکوپی ممکن است سلول‌های سرطانی را شناسایی کند. این مورد نیاز به پیگیری فوری و درمان‌های مناسب دارد.
عفونت یا التهاب: در برخی موارد، کولپوسکوپی ممکن است وجود عفونت‌ها یا التهاب در ناحیه مورد بررسی را نشان دهد.
پزشک بر اساس نتایج کولپوسکوپی، ممکن است شما را به آزمایشات یا درمان‌های دیگری هدایت کند، مانند بیوپسی، جراحی یا پیگیری‌های بیشتر برای پیشگیری از پیشرفت مشکلات شناسایی شده.
بعد از کولپوسکوپی
بعد از کولپوسکوپی می‌توانید به فعالیت‌های روزانه خود بازگردید، اما به مدت 48 ساعت از برقراری رابطه جنسی و گذاشتن تامپون بپرهیزید.
اگر برای شما همراه با کولپوسکوپی بیوپسی انجام شده باشد بهتر است استراحت داشته باشید تا دهانه رحم سریعتر بهبود یابد.
توجه داشته باشید که در صورت انجام کولپوسکوپی همراه با بیوپسی و نمونه برداری به مدت دو هفته از دوش آب گرم و طولانی، تامپون و رابطه جنسی بپرهیزید.
