درمان شقاق اغلب با راهکارهای بسیار ساده بهبود پیدا خواهد کرد. برای مثال این بیماری با افزایش فیبر دریافتی یا نشستن در وان حمام بهبود پیدا خواهد کرد. البته برخی از افراد مبتلا به شقاق برای درمان نیاز به دارو یا گاهی اوقات جراحی داشته باشند.
البته این را به خاطر داشته باشید قبل از درمان باید با این بیماری و علل آن کامل آشنا شوید. برای شناخت کامل با این بیماری و درمان آن در ادامه متن همراه ما باشید.
شکاف مقعدی یا شقاق چیست؟
شکاف مقعدی یا شقاق یک برش یا پارگی کوچک در ناحیه ی یسرونی مقعد است. ترک پوستی در این ناحیه موجب درد شدید و در برخی مواقع باعث خونریزی در حین مدفوع کردن خواهد شد.
نکته: شکاف ناشی از شقاق می تواند به اندازه ای عمیق باشد که بتواند بافت عضلانی زیر آن را نشان دهد.
شکاف مقعدی یا شقاق معمولاً یک بیماری جدی نیست. این اتفاق می تواند افراد در هر سنی را تحت تاثیر قرار دهد و اغلب در نوزادان و کودکان کم سن مشاهده می شود؛ زیرا یبوست یک مشکل شایع در این گروه های سنی است.
در بیشتر موارد شقاق در طی چهار تا شش هفته به خودی خود بهبود می یابد. در مواردی که این شکاف بیش از هشت هفته بهبود پیدا نکند می توان آن را مزمن دانست.
برخی از درمان شقاق می تواند باعث بهبودی و تسکین درد شوند که این درمان ها شامل استفاده از نرم کننده های مدفوع و مسکن های موضعی می شود.
اگر با این روش های درمانی شکاف مقعدی بهبود نیافت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. یا ممکن است پزشک شما به دنبال سایر اختلالات زمینه ای باشد که می تواند باعث ایجاد شقاق شود.
علائم شقاق چیست؟
شکاف مقعدی یا شقاق ممکن است یک یا چند مورد از علائم زیر را ایجاد کند:
- پارگی قابل مشاهده در پوست اطراف مقعد
- یک برجستگی پوستی یا یک توده کوچک پوستی در کنار مقعد
- درد شدید در ناحیه مقعد در حین مدفوع کردن
- رگه های خون روی مدفوع یا روی دستمال توالت
- سوزش یا خارش در ناحیه مقعد
چه عواملی باعث ایجاد شقاق می شود؟
شکاف مقعدی یا شقاق اغلب در هنگام دفع مدفوع بزرگ یا سفت رخ می دهد. یبوست مزمن یا اسهال مکرر نیز می تواند پوست اطراف مقعد شما را پاره کند. سایر علل شایع عبارتند از:
- فشار آوردن در هنگام زایمان
- فشار هنگام دفع مدفوع
- بیماری التهابی روده (IBD)، مانند بیماری کرون
- کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
- تنگی بیش از حد عضلات اسفنکتر مقعدی
در موارد نادر ممکن است موارد زیر باعث ایجاد شقاق شوند:
- سرطان مقعد
- HIV
- بیماری سل
- سیفلیس
- تبخال
چه کسانی در معرض شقاق هستند؟
- شقاق یا شکاف مقعدی در دوران نوزادی بسیار شایع است.
- افراد مسن نیز به دلیل کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال مستعد شکاف مقعدی هستند.
- در هنگام زایمان و پس از آن خانم ها به دلیل فشار در هنگام زایمان در معرض شکاف مقعدی قرار می گیرند.
- همچنین افراد مبتلا به IBD خطر بیشتری برای ایجاد شقاق دارند. چرا که التهابی که در پوشش روده ایجاد می شود بافت اطراف مقعد را مستعد پاره شدن می کند.
- افرادی که به طور مکرر دچار یبوست می شوند نیز در معرض خطر افزایش ترک های مقعدی هستند.
- فشار و دفع مدفوع بزرگ و سفت از مهمترین دلایل ایجاد شکاف مقعدی است.
درمان شقاق چگونه است؟
اغلب درمان شقاق بسیار ساده است. با این حال برخی از داروهای خانگی می تواند به بهبودی کمک کرده و علائم ناراحت کننده را به اندازه ی چشمگیری کاهش دهد. شما می توانید شکاف مقعدی را با روش های زیر درمان کنید.
- با استفاده از نرم کننده های مدفوع بدون نسخه
- بیشتر نوشیدن مایعات
- مصرف مکمل های حاوی فیبر
- خوردن غذاهای فیبردار ، مانند میوه ها و سبزیجات خام
- حمام کردن برای شل کردن عضلات مقعد برای تسکین تحریک و افزایش جریان خون در ناحیه آنورکتال
- استفاده از پماد نیتروگلیسیرین برای تقویت جریان خون در منطقه یا کرم هیدروکورتیزون، مانند کورتیزون 10 برای کمک به التهاب
- استفاده از مسکن های موضعی ، مانند لیدوکایین در مقعد برای کاهش ناراحتی
- پماد مسدود کننده کانال کلسیم می تواند عضلات اسفنکتر را شل کند و به بهبودی شکاف مقعدی کمک کند.
- درمان احتمالی دیگر تزریق بوتاکس در اسفنکتر مقعدی است. این تزریق ها با فلج موقت عضله از اسپاسم در مقعد شما جلوگیری می کند. این کار اجازه می دهد تا شقاق بهبود یابد در حالی که از تشکیل شکاف های جدید جلوگیری می کند.
نکته: اگر طی دو هفته از درمان علائم شما برطرف نشد، برای معاینه کامل به پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند از تشخیص صحیح شما اطمینان حاصل کند و می تواند سایر روش های درمانی را نیز به شما توصیه کند.
- اگر شقاق مقعدی شما نتواند به سایر روش های درمانی پاسخ دهد ممکن است پزشک اسفنکتروتومی مقعدی را توصیه کند. این روش جراحی شامل ایجاد یک برش کوچک در اسفنکتر مقعدی برای شل شدن عضله است. شل شدن عضله باعث می شود که شکاف مقعدی بهبود یابد.
این را به خاطر داشته باشید همه شکاف های مقعدی نشانه رژیم های کم فیبر و یبوست نیستند. شقاق هایی که در موقعیت دیگری غیر از قسمت خلفی و میانی مقعد قرار دارند ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد.
چگونه می توان از شکاف مقعدی جلوگیری کرد؟
همیشه نمی توان از شقاق پیشگیری کرد، اما با اقدامات پیشگیرانه زیر می توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:
- خشک نگه داشتن ناحیه مقعدی
- ناحیه مقعدی را به آرامی با صابون ملایم و آب گرم تمیز کنید
نوشیدن مایعات فراوان - خوردن غذاهای رشته ای
- ورزش منظم برای جلوگیری از یبوست
- معالجه سریع اسهال
- تعویض مداوم پوشک نوزادان
در آخر:
شقاق مقعدی می تواند باعث ایجاد درد شدید و خروج مقدار کمی خون هنگام مدفوع می شود. اگر شقاق به شکاف مزمن مقعدی تبدیل شود ریسک عفونت پوستی در آن ناحیه را بسیار بالا می برد.
شرایطی مانند جراحی های قبلی مقعد، بیماری التهابی روده، سرطان های موضعی و بیماری های مقاربتی ریسک این شکاف را بالاتر می برد.
منبع:
Mayoclinic
healthline
