آسم نوعی بیماری التهابی است که در آن دستگاه تنفسی درگیر می شود. در این بیماری مجاری هوا و ریه ها به سختی می توانند عمل دم و بازدم را انجام دهند؛ در نتیجه شخص بیمار دچار تنگی نفس می شود؛ اما این نکته قابل اهمیت است که هر تنگی نفس بیماری آسم به حساب نمی آید.
در این مقاله علائم این بیماری را معرفی و هر کدام را توضیح داده ایم، همچنین آسم عصبی را نیز با علائم آن به طور کامل مورد بررسی قرار داده ایم.
آشنایی با نشانه های آسم خفیف
گاها بیماری آسم علائم خفیف یا مخفی دارد که ممکن است فرد مبتلا تا مدت ها از آن بی اطلاع باشد اما بر اثر عوامل مختلف به صورت حاد خود را نشان دهد. البته این نکته قابل اهمیت است گاهی ادامه داشتن همین علائم معرفی شده در زیر خود می تواند شروع این بیماری باشد.
1. سرفه و آسم
سرفه های مداوم و پشت هم یکی از شایع ترین علائم شروع بیماری آسم می باشد. سرفه های فرد بیمار ممکن است خشک یا مرطوب (حاوی مخاط) باشد، همچنین این سرفه ها زمان مشخصی ندارند یعنی در هر زمان از شبانه روز ممکن است به سراغ فرد بیمار بیاید. این سرفه ها ممکن است هنگام ورزش بسیار شدید تر شوند.
نکته: در سرفه کردن اگر سرفه ها به صورت طولانی مدت و خشک باشد این ها نشان دهنده و علائم آسم سرفه هستند.
2. خس خس ریه ها
خس خس کردن سینه یا صدایی شبیه سوت کشیدن هنگام بازدم هوا می تواند یکی از نشانه های آسم خفیف باشد. علت آن تنگ شدن مجاری تنفسی برای خروج هوا می باشد؛ البته اغلب خس خس کردن سینه با سوزش شدید سینه یا ریه ها همراه است.
اما به این نکته باید توجه داشت که، خس خس کردن سینه همیشه نشانه دهنده این بیماری تنفسی نیست؛ بلکه می تواند نشانه بیماری هایی نظیر انسداد مزمن ریوی (COPD)، نارسایی احتقانی قلب (CHF) و ذات الریه باشد.
3. به سختی نفس کشیدن
یکی دیگر از علائم آسم خفیف آن است که فرد بیمار هنگام نفس کشیدن از طریق مجاری بینی با مشکل روبرو می شود و قادر نمی باشد به راحتی عمل دم و بازدم را انجام دهد.
در این هنگام مخاط، مجاری باریک تنفسی را بسته و آن را باریک تر می کند، در نتیجه فرد را برای تنفس دچار مشکل می کند.
4. احساس سنگینی در ناحیه قفسه سینه
از دیگر نشانه های آسم این می باشد، زمانی پیش می آید که مجاری اطراف دستگاه تنفسی فرد بیمار به طور غیر طبیعی منقبض می شود. این عمل باعث خواهد شد فرد بیمار احساس کند قفسه سینه اش سفت شده و روی آن احساس سنگینی کند. این حالت شبیه به آن است که فردی دور قفسه سینه شما طنابی پیچیده باشد و آن را هی بکشد و محکم تر کند.
این عامل نیز مانند (تنفس همراه با سختی)، شخص را دچار اضطراب کرده و آن اضطراب باعث تشدید انقباض های ریوی می شود.
نکته: تنگ شدن قفسه سینه بدون شک عمل تنفس را بسیار سخت خواهد کرد. به طور عامیانه در این مواقع گفته می شود شخص با سنگینی نفس می کشد.
5. احساس خستگی مداوم
اگر فردی دچار بیماری آسم باشد، اغلب مواقع احساس خستگی می کند. شاید سوال پیش بیاید که خستگی چه ارتباطی با این عارضه دارد؟
باید پاسخ دهیم این بیماری تنفسی و خستگی رابطه ی کاملا مستقیمی با هم دارند؛ از آنجا که هنگام نفس کشیدن اکسیژن وارد بدن می شود و به خون، ماهیچه ها و عضلات نیرو می بخشد. فرد مبتلا به آسم این اکسیژن مورد نیاز را وارد بدن خود نخواهد کرد؛ در نتیجه بدن در طی شبانه روز احساس خستگی مداوم و ضعف دارد.
نکته: اگر حملات آسم در شب اتفاق بیفتد نیرو و انرژی فرد بیمار بیشتر گرفته خواهد شد و بی شک در طی روز احساس خستگی و خواب آلودگی خواهد کرد.
6. سوزش و بزرگ کردن بینی
یکی از علائم این عارضه سوزش و گشاد شدن بینی هنگام تنفس است که اغلب هنگام حمله های آسم ناخودآگاه این حرکت رخ خواهد داد.
در این زمان بینی از حالت طبیعی خود گشاد و باز تر خواهد شد. این عامل بیشتر در کودکان و نوزادان مستعد به آسم دیده می شود؛ اما این حرکت راه تشخیص مناسبی برای داشتن یا نداشتن این بیماری به خصوص در کودکان نیست.
نکته: اگر این وضعیت را در کودک خود مشاهده کردید بهتر است به دکتر کودکتان مراجعه کنید تا عوامل را بررسی کند و تشخص دهد آیا کودکتان دچار آسم است یا خیر.
نکته: آسم در کودکان سریعا قابل درمان است. با اقدام مناسب می توان از انتقال آن به بزرگسالی جلوگیری کرد.
7. نفس کشیدن های عمیق و مداوم
سیستم فیزیولوژیکی طبیعی دستگاه تنفسی به گونه ای است که هوا را به آرامی وارد شش ها و به آرامی با عمل بازدم از بدن خارج می کند. در طی روز ممکن است به علت خواب آلودگی، حس افسردگی و عوامل دیگر افراد نفس عمیق یا آه بکشند. اما این عمل در شخصی که دچار آسم است به کرات اتفاق می افتد؛ چرا که بدنش اکسیژن لازم را دریافت نکرده است و برای جبران کمبود اکسیژن نفس های عمیق یا آه می کشد.
افراد مبتلا به آسم، ریه هایشان قادر به جذب و نگهداری اکسیژن مناسب نیست؛ به همین دلیل است که این افراد برای آن که کمبود هوا و اکسیژن را جبران کنند مجبور هستند عمل دم و بازدم را به کرات و با سختی و دشواری انجام دهند.
8. احساس اضطراب
اضطراب های مداوم و پی در پی ممکن است نشانه ای از آسم پنهان باشد. زمانی که فرد بیمار دچار اضطراب می شود بدن واکنش غیر طبیعی خود را به سمت دستگاه تنفسی برده و مجاری تنفسی را تنگ می کند، در نتیجه عمل دم و بازدم دچار مشکل می شود. اما عواملی روانشناختی نیز وجود دارد که باعث ایجاد اضطراب می شود.
از طرفی افراد دارای آسم اکثرا نگران آن هستند که دچار حملات تنفسی شوند یا آن که در خواب این حملات به سراغشان بیاید. این نگرانی ها خود باعث استرس و نگرانی می شود که نتیجه ی آن شدید شدن دفعات و میزان حملات آسم است.
9. پریدگی رنگ صورت
رنگ پریدگی از جمله عواملی است که می تواند نشانه آسم باشد؛ اما بسیار کم پیش می آید که این نشانه ذهن را به طرف این بیماری تنفسی ببرد. اغلب پریدگی رنگ صورت را نشانه کم خونی می دانند؛ اما این را باید در نظر داشت از آن جایی که بیمار مبتلا به آسم در تنفس دچار مشکل است و این عمل را اکثرا به سختی انجام می دهد بدن او همیشه دچار کمبود اکسیژن است. این رنگ پریدگی از فقر اکسیژن در بدن نشات می گیرد.
علائم شدید آسم
حمله ی شدید آسم ، می تواند یک وضعیت اضطراری برای زندگی و حیات فرد بیمار باشد. اگر فرد بزرگسال یا کودکی دچار حمله آسم شد باید سریعا به اورژانس منتقل شود؛ اما در صورتی که فرد بیمار به اورژانس دسترسی نداشته باشد در طی مدت زمان 10 الی 15 دقیقه علائم زیر را خود را نشان خواهد داد:
- لب، صورت یا ناخن ها به رنگی آبی یا خاکستری تغییر رنگ خواهند داد، که نشانه سیانوز است.
- دشواری شدید در عمل دم و بازدم، که در آن گردن و سینه شخص به شدت درگیر خواهد بود.
- ناتوانی در درست صحبت کردن یا راه رفتن.
- سردرگمی ذهنی
- اضطراب شدید ناشی از مشکل تنفس
- تب 100 درجه فارنهایت (37.7 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
- درد قفسه سینه
- بالا رفتن ضربان قلب
آسم عصبی چیست؟
آسم انواع مختلفی دارد که شایع ترین آن آسم عصبی است که عامل آن را مسائل روانشناختی می دانند. این عوامل تماما به مسائلی بر می گردد که فرد را دچار فشار های روحی و عصبی کند. استرس و اضطراب بیشترین نقش را در افزایش روند این نوع از بیماری دارند.
هنگامی که شخص در شرایط متشنج از اضطراب و فشار های عصبی قرار می گیرد، سیستم و مجاری تنفسی اش تحت تاثیر آن قرار می گیرد و عضلات ریه بسته به میزان فشار عصبی دچار انقباض های کم و یا زیاد می شود؛ همین عامل باعث تنگی نفس در فرد بیمار خواهد شد.
علائم تنگی نفس عصبی
زمانی که فرد مبتلا به آسم عصبی در محل متشنج و استرس زا قرار بگیرد یا به او شوک عصبی وارد شود، دچار حمله ی آسم خواهد شد که علائم زیر را از خود نشان می دهد:
- به سختی و دشواری عمل دم و باز دم را انجام می دهد
- بسیار تند نفس می کشد
- سرفه های شدید و پشت هم
- احساس فشار بر روی قفسه سینه (ناشی از انقباض عضلات تنفسی)
- با دشواری صحبت کردن
آشنای با محرک های آسم
محرک های آسم انواع مختلف و زیادی دارد که در زندگی روزمره هر کدام می تواند فرد بیمار را تهدید کند. این عوامل ممکن است آنقدر پیش پا افتاده و ساده به نظر بیاید که حتی به ذهن خطور نکند که این ها می توانند بیماری آسم را تحریک و بیشتر کند؛ این عوامل می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آلرژی به مواد دارویی
- گرد و خاک
- استرس
- انجام ورزش های سنگین و هوازی
- عفونت
- نوع شغل
- شوک و فشار عصبی
- مواد شوینده
در آخر
بیماری آسم نوعی بیماری تنفسی است که با تغییر کم در سبک زندگی و مراقبت های روزانه می توان از حملات یا شدت گرفتن آن پیشگیری کرد. اما این را در نظر داشته باشید مهمترین عامل در کنترل این بیماری شناسایی محرک آن است.
