انحراف چشم با استرابیسم Strabismus وضعیتی است که ممکن است در سنین مختلف ایجاد شود. این عارضه قابل کنترل و درمان است. اما باید در نظر داشته باشید که هر قدر زودتر تشخیص داده شود، درمان موفق‌تر خواهد بود. به همین دلیل اغلب کودکان را در سنین پایین، معاینه چشم را باید انجام دهند. معمولا روش‌های درمانی برای آن لنز و عینک است.
با ادامه این مقاله همراه باشید تا نکات متعددی در رابطه با این موضوع را برایتان مطرح کنیم.
مطالب پیشنهادی مرتبط با انحراف چشم
- با علائم تیک عصبی و 5 راه درمان ساده برای آن آشنا شوید.
- تنبلی چشم چیست؟
- درمان سیاهی دور چشم با 8 روش خانگی
انحراف چشم چیست؟
انحراف چشم، وضعیتی است که چشم‌ها در یک راستا قرار نمی‌گیرند. در صورت وجود این عارضه، این طور به نظر می‌رسد که هر کدام از چشم‌ها به طرفی متفاوت یا جهتی مختلف نگاه می‌کنند. یعنی طوری است که انگار هر چشم روی شئ متفاوت تمرکز دارد.
این عارضه در کودکان شایع‌تر است. ولی ممکن است در مراحل بعدی زندگی نیز بروز داده شود. در کودکان و بزرگسالان انحراف چشم، می‌تواند در پی بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند سکته یا فلج مغزی بروز داده شود. انحراف چشم، اغلب با لنزهای اصلاحی، جراحی یا هر دو در کنار هم، قابل درمان است.
انحراف چشم چه علائمی دارد؟
در صورتی که استرابیسم برای فرد ایجاد شده باشد، ممکن است چشم‌ها به سمت داخل یا در جهات مختلف متمرکز باشند. علاوه بر این موارد، ممکن است علائم زیر نیز بروز داده شوند:
- دوبینی
- اختلال بینایی
- کاهش درک عمق
- خستگی چشم و در پی آن سردرد
علائم استرابیسم ممکن است ثابت باشند یا اینکه فقط در زمانی ظاهر شوند که فرد خسته است یا احساس خوبی ندارد.
علت انحراف چشم چیست؟
این عارضه چشمی ممکن است به دلیل آسیب یا زمانی که ماهیچه‌های اطراف چشم با هم کار نمی‌کنند، ایجاد شود. زیرا بعضی از آنها نسبت به دیگری ضعیف‌تر هستند. زمانی که مغز یک پیغام بصری متفاوت از هر چشم دریافت کند، سیگنال‌هایی که ضعیف‌تر هستند را نادیده می‌گیرد.
در صورتی که وضعیت انحراف چشم کنترل نشود، می‌تواند بینایی چشم را در وضعیت ضعیف‌تری قرار دهد.
انحراف چشم، در کودکان شایع‌تر است. معمولا علت اصلی این عارضه را نمی‌توان مشخص کرد. ایزوتروپی نوزادی، نوعی استرابیسم است که چشم نوزاد ضربدری دیده می‌شود. این عارضه اغلب بین 2 الی 5 ماهگی اوایل زندگی نوزادان ایجاد می‌شود.
انحراف چشم ممکن است در خانواده‌ها دیده شود و اغلب برای اصلاح آن نیاز به جراحی وجود دارد. ایزوتروپی اکتسابی در کودکان، اغلب بین 2 الی 5 سال ایجاد می‌شود که اغلب با عینک اصلاح خواهد شد.
استرابیسم ممکن است در مراحل بعدی زندگی نیز ایجاد شود. این موضوع اغلب در پی اختلالات فیزیکی همچون آسیب‌های چشمی، سکته یا فلج مغزی بروز داده می‌شود. در صورتی که تنبلی چشم با دوربین ضعیف، وجود داشته باشد نیز ممکن است انحراف چشم ایجاد شود.
تشخیص انحراف چشم به چه صورت است؟
برای اینکه از بروز انحراف چشم جلوگیری شود یا اینکه درمان به موقع انجام شود، باید تشخیص به موقعی انجام شود. در صورتی که علائم بیان شده وجود داشته باشد، باید از پزشک مشورت دریافت کرد. پزشک آزمایشاتی انجام خواهد داد که شامل موارد زیر می‌شوند:
- معاینه شبکیه برای بررسی پشت چشم
- آزمایش رفلکس نور قرنیه برای بررسی انحراف چشم
- تست بینایی برای میزان خواندن از دور
- تست حرکتی برای اندازه گیری انحراف چشم
در صورتی که علائم فیزیکی دیگری همراه انحراف چشم وجود داشته باشد، پزشک ممکن است معایناتی را برای سیستم عصبی و مغز نیز انجام دهد. مثلا ممکن است آزمایشاتی روی فلج مغزی و سندرم گیلن باره انجام دهند.
وقتی نوزادی متولد می‌شود، کاملا طبیعی است که چشم‌هایش روی هم باشد. وقتی می‌توان تایید کرد که کودکی دارای انحراف چشم است که بیش از 3 ماه سن داشته باشد. یعنی زمان تشخیص استرابیسم بعد از 3 ماهگی مناسب است.
کودکان باید قبل از 3 سالگی، تحت معاینه چشم قرار بگیرند.
چه افرادی بیشتر در معرض انحراف چشم هستند؟
- افرادی که دیابت دارند
- وقتی اعضای خانواده فرد، انحراف چشم داشته باشند
- فردی که تومور مغزی یا اختلال مغزی دارد
- وقتی به شبکیه چشم آسیب رسیده باشد
- فردی که تنبلی چشم و یا کاهش بینایی داشته باشد
درمان انحراف چشم چگونه است؟
برنامه درمانی که برای استرابیسم تجویز می‌شود، به شدت و علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. در صورتی که علت انحراف چشم ناشی از تنبلی چشم باشد، ممکن است پزشک نیاز به استفاده از چسب را تشخیص دهد. این چسب کمک می‌کند، تا ماهیچه‌های چشم ضعیف‌تر، مجبور شوند تا سریع‌تر کار کنند. اما راهکارهای درمانی دیگری هم وجود دارند که در ادامه معرفی خواهیم کرد.
تمرینات مربوط به چشم
فعالیت‌های بصری می‌تواند به درمان انحراف چشم کمک کند. این فعالیت‌ها کمک می‌کنند تا هماهنگی چشم و تمرکز چشم بالا رود. چشم‌ها به مغز یاد می‌دهند که کمی موثرتر کار کنند. این تمرینات روی حرکت چشم، ارتباط چشمی و تمرکز چشم تاثیر می‌گذارند.
برای مثال تمرین با مداد، ورزشی ساده است که کمک می‌کند تا هر دو چشم در یک نقطه ثابت نگاه کنند. آنها کمک می‌کنند تا فرد بتواند روی یک نقطه تمرکز یا اصطلاحا فوکوس کند.
لنزهای اصلاحی
لنزها می‌توانند شامل عینک یا لنزهای تماسی شوند. گاهی تنها راه درمان برای این عارضه چشمی، استفاده از عینک یا لنز مناسب است.
لنزهای منشوری نیز گزینه‌های دیگری هستند که برای از بین بردن چرخش چشم کاربرد دارند.
جراحی برای انحراف چشم
در بعضی از موارد، تنها راهی که برای درمان انحراف چشم وجود دارد، جراحی است. در صورتی که پزشک لازم بداند، باید فرد با این روش به درمان بپردازد. در بیشتر موارد در کودکی توصیه می‌شود تا این روش برای درمان به کار برده شود.
موفقیت در این جراحی، به خیلی از عوامل بستگی دارد. جهت و شدت انحراف هستند که در حد به سزایی روی نتیجه‌ی جراحی موثر هستند. گاهی ممکن است بیشتر از یک روش برای درمان در کنار جراحی نیاز باشد.
در مواردی که فرد بالغ بر اثر آسیب‌ها دچار انحراف چشم شده باشد، بهترین راه درمان جراحی است. جراح انحراف چشم، به طور تاثیرگذاری، انحراف چشم در بزرگسالی را درمان می‌کند. البته گاهی ممکن است استرابیسم در بزرگسالی، با جراحی به درستی درمان نشود و چشم‌ها به خوبی هماهنگ نشوند. به همین دلیل درمان زود هنگام و به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.
دارو برای انحراف چشم
دارو درمانی یا گاهی جراحی چشم، برای مواردی که بیماری زمینه‌ای وجود داشته باشد، کاربرد دارد. از جمله بیماری‌های زمینه‌ای که می‌توان با دارو برای درمان استرابیسم به آنها اشاره کرد، تومور مغزی و سکته مغزی هستند.
مطالب پیشنهادی مرتبط با انحراف چشم
- با علائم تیک عصبی و 5 راه درمان ساده برای آن آشنا شوید.
- تنبلی چشم چیست؟
- درمان سیاهی دور چشم با 8 روش خانگی
جمع‌بندی
انحراف چشم عارضه‌ای است که باید آن را هر چه سریع‌تر و در سنین کمتر درمان کرد. امروزه راهکارهای درمانی موثری برای این عارضه وجود دارند، که می‌توان از آنها به خوبی نتیجه کسب کرد.
منبع: healthline
