علائم فشار خون پایین را می‌شناسید؟
آیا می‌دانید وقتی افت فشار خون داشتید باید چکار کنید؟
آیا می‌دانید چگونه از افت فشار خون جلوگیری کنید؟
یکی از مشکلات رایجی که روزانه ممکن است در اطراف خود شاهد باشیم، افت ناگهانی فشار خون است. اما در خیلی از موارد، مشکلات دیگر بدنی با افت فشار خون اشتباه گرفته می‌شوند. به همین دلیل در این مقاله سعی داریم نکات متعددی را در رابطه با افت فشار خون مطرح کنیم. با ما همراه باشید.
مقالات پیشنهادی مرتبط با علائم فشار خون پایین
- 9 راهکار برای پایین آوردن فشار خون را یاد بگیرید.
- فشار خون بالا چه علائمی دارد؟
- نکاتی که باید در مورد زنجبیل و فشار خون بدانید.
چه موقعی می‌گوییم فشار خون پایین است؟
برای آشنایی با علائم فشار خون پایین بهتر است عملکرد این شرایط در بدن را بشناسید.
برای اینکه خون در شریان‌ها جریان داشته باشد، ضربان قلب زده می‌شود. به کمک ضربان قلب، خون در شریان‌ها هل داده می‌شود. نیروی هل دادن یا جریان خون در مقابل دیواره شریان را فشار خون می‌گویند.
فشار خون ممکن است در مقابل فعالیت‌های روزانه مانند زمان فعالیت بدنی یا خوابیدن بالا یا پایین برود. اصطلاح پزشکی که برای پایین آمدن فشار خون به کار می‌برند، اُفت فشار خون است.
اندازه گیری فشار خون از دو عامل به دست می‌آید:
1. زمانی که قلب می‌تپد
2. دوره‌های استراحت بین دو ضربان قلب
همچنین فشار خون از دو عدد تشکیل شده است که با میلی‌متر جیوه اندازه‌گیری می‌شود:
اولین عدد: فشار سیستولیک
بالاترین میزان فشاری که قلب در زمان پمپاژ خون از طریق شریان‌ها وارد می‌کند. بالاترین عدد فشار در زمانی که قلب می‌تپد، را می‌گویند.
دومین عدد: فشار دیاستولیک
پایین‌ترین میزان فشاری که قلب در هنگام استراحت بین ضربان‌ها به راه شریان‌ها وارد می‌کند. پایین‌ترین عدد فشار که در زمان استراحت وجود دارد، را می‌گویند.
اول فشار سیستولیک اندازه گیری می‌شود و سپس دیاستولیک اندازه گیری می‌شود. فشار خون 120/80 خوب و نرمال است. هر قسمت از بدن مانند مغز و ریه و… همواره به خون و اکسیژن زیادی نیاز دارند. بدن سعی دارد تا فشار خون را متعادل نگه دارد ولی با این حال این عدد در طول روز ممکن است بالا و پایین شود.
ولی فشار خون پایین می‌تواند احساس خستگی و سرگیجه را برای افراد به همراه داشته باشد. حتی باید در نظر داشته باشید که افت فشار خون پایین ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد.
طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون آمریکا:
افت فشار خون در بزرگسالان، زمانی است که فشار خون کمتر از 90/60 میلی‌متر جیوه باشد.
برای آشنایی با مقدار فشار خون نرمال، حتما مقاله فشار خون نرمال چقدر است را مطالعه کنید.
علائم فشار خون پایین را بشناسید
فشار خون پایین یا افت فشار خون زمانی است که فشار خون کمتر از حد نرمال آن باشد. همانطور که بیان شد، فشار خون نیروی خون در برابر دیواره رگ‌های خونی است. با پمپاژ خون به کمک قلب، خون به کل بدن منتقل می‌شود.
به همین دلیل فشار خون پایین کاملا نگران کننده است. حتی نشانه‌ها و علائم آن می‌تواند زنگ خطری از مشکلات دیگری در بدن باشد. طوری که درمان بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند متعادل ساختن فشار خون نیز تاثیر گذار باشد.
فشار خون پایین سبب خونرسانی و اکسیژن‌رسانی خیلی کم به قسمت‌های دیگر بدن می‌شود. به همین دلیل باید علائم فشار خون پایین را شناخت تا در صورت بروز بتوان آن را به موقع کنترل و درمان کرد.
بارزترین علائمی که افت فشار خون به همراه دارد شامل موارد زیر می‌شود:
- سرگیجه
- تاری دید
- سردرگمی
- افسردگی
- غش کردن و افتادن
- خستگی
- احساس سرما و یخی دست و پا
- احساس تشنگی
- به هم خوردن قدرت تمرکز
- حالت تهوع
علت پایین آمدن فشار خون چیست؟
افت فشار خون می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. در ادامه به طور دقیق‌تری این دلایل را بررسی خواهیم کرد.
1. پایین بودن فشار خون ناشی از داروها
بعضی از داروها می‌توانند افت فشار خون را به همراه داشته باشند. از جمله آنها موارد زیر هستند:
- مسدود کننده‌های بتا مانند تنورمین و پروپرانولول
- داروهای مدر یا دیورتیک‌ها مانند هیدروکلروتیازید یا میکروزید، لازیکس یا فورزماید، ماکزاید
- مسدود کننده‌های آلفا مانند مینی پرس
- داروهای مخصوص بیماری پارکینسون مانند پرامیپکسول یا مواردی که حاوی لوودوپا هستند
- مسدود کننده‌های کانال کلسیم
- برخی از داروهای ضد افسردگی مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای از جمله سیلنور و ایمی پرامین
- مهارکننده‌های تبدیل کننده آنزیم یا آنژیوتانسین
- نیترات
- داروهای اختلال نعوظ مانند ریاتیو، ویاگرا، ادکریا و سیالیس
- داروهای قلب مانند نیتروگلیسیرین و نیتروستات
2. شوکه شدن و بروز علائم فشار خون پایین
شوک می‌تواند یک وضعیت تهدید کننده برای زندگی باشد. حتی ممکن است علت پایین آمدن فشار خون نیز باشد. گاهی شوک در پی یکی از شرایط زیر ممکن است بروز داده شود:
- عفونت شدید
- جراحت یا سوختگی شدید
- حمله قلبی یا سکته مغزی
- عفونت شدید
- واکنش حساسیتی شدید
- وجود لخته خون
شوکه شدن می‌تواند باعث پایین آمدن فشار خون شود. ولی فشار خون پایین هم می‌تواند سبب شوک بدن شود. در چنین وضعیتی می‌توان برای بالا بردن فشار خون از مصرف مایعات و حتی انتقال خون کمک گرفت. باید علت بروز شوکه شدن را درمان کرد تا وضعیت فشار خون هم بهبود پیدا کند.
مثلا وقتی شوک آنافیلاکتیک ایجاد شده باشد، تزریق اپی نفرین می‌تواند به بالا رفتن سریع فشار خون کمک کند. یا اینکه وقتی فردی واکنش شدید به بادام زمینی یا نیش زنبور نشان داده باشد، می‌توان با این راهکار افت فشار خون را کنترل کرد.
وقتی علائم فشار خون مشاهده شود و تشخیص داده شود که ناشی از شوکه شدن است، باید فرد را گرم نگه داشت تا کمک‌های پزشکی برسند. حتی می‌توانید تا هنگام رسیدن کمک‌های اورژانسی، پاهای فرد را بالاتر نگه دارید و با پوشاندن پتو و کت او را گرم کنید.
3. سکته مغزی
یکی از شایع‌ترین دلایل مرگ و میر در جهان، سکته مغزی است. در صورتی که فرد زنده بماند، ممکن است ناتوانی‌های جدی و بلند مدتی را تجربه کند.
فشار خون بالا، از عمده دلایل بروز سکته مغزی است.
کنترل فشار خون برای جلوگیری از سکته و یا جلوگیری از بروز مجدد آن ضروری است.
اما بعضی از تحقیقات پزشکی حاکی از آن هستند که بالا نگه داشتن فشار خون بلافاصله بعد از سکته مغزی می‌تواند به جلوگیری از صدمه به مغز کمک شایانی برساند. حتی به کاهش خطر مرگ و کاهش ناتوانی بعد از سکته نیز کمک می‌کند.
انجمن سکته مغزی آمریکا توصیه می‌کند که فشار خون تا 72 ساعت بعد از سکته مغزی، باید در حد نرمال حفظ شود. این موضوع به جریان خون بهتر برای مغز کمک می‌کند.
4. ارتواستاتیک
افت فشار خون ارتواستاتیک، زمانی است که حین نشستن یا دراز کشیدن سریع ایجاد می‌شود. وقتی در حال تنظیم موقعیت بدن هستیم، مثلا حین بلند شدن یا نشستن، ممکن است احساس سرگیجه و سردرد ایجاد شود. در چنین وضعیتی سر سیاهی هم می‌رود. افت فشار خون ارتواستاتیک شایع‌ترین شکل فشار خون پایین است.
این نوع افت فشار خون ممکن است هر فرد در هر سنی را به خود درگیر کند اما در افراد مسن شایع‌تر است. چنین وضعیتی در افراد باردار و مسن بیشتر دیده می‌شود.
همچنین پارکینسون و دیابت هم ممکن است به کاهش فشار خون ارتواستاتیک منجر شود. این شکل از افت فشار خون معمولا 30 الی 50 درصد افراد مبتلا به پارکینسون و حدود 30 درصد افراد مبتلا به دیابت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
5. پسا پراندیال
این مورد علائم فشار خون پایین را بعد از قاعدگی نشان می‌دهد. یا گاهی ممکن است بعد از خوردن غذا نیز بروز داده شود.
6. افت فشار خون عصبی
فشار خون یک فرایند متعادل بین سیستم عصبی با سایر سیستم‌های بدن مانند هورمون‌ها و اندام‌ها محسوب می‌شود. افت فشار خون عصبی زمانی ایجاد می‌شود که یک تعامل و بازخورد غیر طبیعی بین قلب و مغز ایجاد شده باشد. از جمله دلایل افت فشار خون عصبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایستادن طولانی مدت در یک موقعیت (در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان است)
- شوک عاطفی و احساسی یا حتی ترس (مانند زمانی که فرد به دندانپزشکی مراجعه می‌کند)
7. شوک شدید
افت شدید فشار خون ممکن است در پی شوک ایجاد شود. شوک گاهی در پی یک صدمه جدی یا عفونت ایجاد می‌شود. در طول زمان شوک شدن، بدن خون و اکسیژن کافی برای عملکرد مناسب را دریافت نمی‌کند. در چنین وضعیتی افت فشار خون اگر به سرعت درمان نشود می‌تواند تهدید کننده حیات فرد باشد.
8. شرایط بدنی
گاهی علائم کاهش فشار خون ممکن است در پی شرایط بدنی بروز داده شوند. مانند شرایط موثر بر قلب، اعصاب، کبد و سیستم‌های هورمونی.
9. کمبودهای بدن
حتی در برخی از موارد هم کاهش فشار خون در پی کمبود ویتامین و مواد معدنی ممکن است باشد.
درمان سریع فشار خون پایین
با مشاهده علائم فشار خون پایین باید راهکارهایی را برای بالا بردن فشار خون پیش بگیرید. در ادامه موثرترین راهکارها را بیان خواهیم کرد. اما سعی کنید در اولین فرصت، مشاوره پزشکی دریافت کنید.
1. نوشیدن آب
خشکی بدن ممکن است گاهی سبب افت فشار خون شود. باید در مواقعی که افت فشار خون ایجاد می‌شود، آب فراوان مصرف کرد. نوشیدن آب به جلوگیری از حالت تهوع و سرگیجه ناشی از افت فشار خون کمک می‌کند.
2. غذای رژیمی و متعادل مصرف کنید
وقتی فرد مواد مغذی کافی دریافت نکند، ممکن است با مشکل فشار خون پایین و سایر عوارض جانبی ناشی از آن مواجه شود. برای مثال سطح پایین ویتامین b12، اسید فولیک و آهن، ممکن است باعث کم خونی شود. این وضعیت زمانی است که بدن نتواند خون کافی تولید کند و افت فشار خون را به همراه دارد.
برای درمان فشار خون پایین حتما باید از رژیم غذایی مناسبی پیروی کرد. در بعضی از موارد هم نیاز به مصرف مکمل وجود دارد.
3. وعده‌های غذایی کوچکتر
وقتی غذای زیادی مصرف شود، ممکن است فشار خون کاهش یابد. این موضوع در افراد مسن خیلی شایع است.
برای جلوگیری از این موضوع باید وعده‌های غذای کوچکتری میل کرد. حتی بهتر است مصرف کربوهیدرات را محدود کرد. اینکار به حفظ فشار خون بعد از غذا خوردن کمک می‌کند. می‌توانید از راهکارهای زیر هم کمک بگیرید:
- پرهیز از نوشیدن الکل
- مصرف نمک به مقدار متعادل‌تر
- پرهیز از غذاهای فراوری شده
4. بررسی سطح قند خون
دیابت و سطح قند خون بالا می‌تواند سبب فشار خون پایین شود. بهتر است سطح قند خون را روزانه چک کنید و از پزشک برای داشتن برنامه غذایی مناسب و دارو درمانی مشورت دریافت کنید.
5. چک کردن تیروئید
کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید می‌تواند موجب بروز علائم فشار خون پایین شود. می‌توانید با یک تست خون ساده به وجود این موضوع پی ببرید. در برخی از موارد فقط با مصرف دوز مناسبی از داروهای درمانی، به بهبود چنین وضعیتی خواهید رسید.
6. درمان مشکلات عفونی
بعضی از عفونت‌های باکتریایی، ویروسی و قارچی جدی می‌توانند زمینه افت فشار خون را به همراه داشته باشند. درمان چنین وضعیتی به بهبود سطح فشار خون کمک می‌کند.
7. مصرف داروها
داروها یکی دیگر از راهکارهایی برای درمان فشار خون پایین هستند. وقتی علائم فشار خون پایین مشاهده شود، فقط باید تحت نظارت پزشک از آنها استفاده کرد. از جمله این داروها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فلودروکورتیزون به افزایش حجم خون کمک می‌کند
- میدودرین که سبب باریک شدن عروق خونی می‌شود
- اپینفرین
- نوراپی نفرین
- فنیل افرین
- وازوپرسین
- دوپامینتروست
مقالات پیشنهادی مرتبط با علائم فشار خون پایین
- 9 راهکار برای پایین آوردن فشار خون را یاد بگیرید.
- فشار خون بالا چه علائمی دارد؟
- نکاتی که باید در مورد زنجبیل و فشار خون بدانید.
جمع‌بندی
در این مقاله بارزترین علائم فشار خون پایین را معرفی کردیم. باید در نظر داشته باشید در صورت بروز چنین علائمی حتما راهکارهای درمانی را طبق نظارت پزشک پیش ببرید.
منبع: healthline & healthline & mayoclinic
