قرص لیتیوم داروهایی است که برای بیماران اختلالات روحی و روانی تجویز می شود. این دارو بالای 5 دهه است که توسط دکتران برای این دسته از افراد به طور شایع تجویز شده است. در این مقاله درباره ی موارد مصرف و عوارض قرص لیتیوم صحبت خواهیم کرد.
قرص لیتیوم چیست؟
قرص لیتیوم دارویی برای تثبیت خلق بیماران است که در اکثر مواقع برای فرد تجویز می شود؛ همچنین مصرف اصلی آن بیشتر برای افرادی می باشد که دچار اختلال دو قطبی هستند. این دارو با نام لیتیوم کربنات نیز شناخته می شود. این دارو در رده بندی دارو ها، جزء داروهای تثبیت کننده خلق قرار گرفته است.
نکته: سالانه بیماری افسردگی موجب اختلالات روحی بسیاری می شود، که برخی از دکتران دوز پایین لیتیوم را گاها برای بیمارانی که دارای افسردگی هستند نیز تجویز می کنند.
مکانیسم لیتیوم بر بدن چگونه است؟
حتی پس از استفاده ی بالای 50 سال از قرص لیتیوم هنوز به طور واضح مشخص نشده است، چگونه لیتیوم به بیماری های دوقطبی کمک شایانی می کند. اما چیزی که محققان متوجه شده اند درباره ی عملکرد آن این است که، لیتیوم موجود در این قرص سلول های عصبی را هدف قرار می دهند.
با این عملکرد لیتیوم، برخی از مواد شیمیایی مغز را افزایش پیدا می کند؛ کار اصلی آن مواد شیمیایی متعادل سازی روحیه شخص بیمار است؛ همچنین برخی بر این باورند که این ماده اتصالات عصبی شخص بیمار را تقویت می کند که علت آن را وجود پروتئین های موجود در سیستم عصبی می دانند.
نتایج نشان داده است قرص لیتیوم کربنات، به مدت بسیار طولانی برای درمان اختلال دوقطبی مفید واقع شده است. این امر به این دلیل می باشد که لیتیوم می تواند قسمت هایی در مغز را که حالت شیدایی و خودکشی فعالیت را می کنند را درگیر کرده، و میزان فعالیت آن ها را بسیار کاهش دهد.
در چه مواردی لیتیوم کربنات مصرف می شود؟
- قرص لیتیوم برای افسردگی های ناشی از اختلال دو قطبی، پس از دوران شیدایی در این دوران تجویز می شود.
- این قرص همچنین تاثیر بسزایی در جلوگیری از خودکشی های بعد از دوران شیدایی نیز داشته است.
- لیتیوم کربنات را همچنین برای بیمارانی که دچار مانیک حاد شده اند نیز تجویز می شود.
- برای اثبات خلق.
- برای پیشگیری و کنترل دوران شیدایی در اختلالات دو قطبی این قرص با دوز تقریبا بالا تجویز می شود.
قرص لیتیوم چه عوارضی دارد؟
می توان گفت اکثر افرادی که قرص لیتیوم را مصرف می کنند، به بخشی از عوارض آن دچار شده اند، البته این نکته قابل ذکر است که این عوارض در برخی از افراد اصلا دیده نمی شود.
عوارض جانبی که بسیار در اشخاص دیده می شود:
- تکرر ادرار
- عطش غیر طبیعی
- خشکی دهان
- فعالیت بالا و هیجان ناگهانی
- احساس سردرگمی و در بعضی مواقع فراموشی
- عدم آگاهی از محیط اطراف
- خستگی و بی حالی
- افزایش وزن به طور غیر طبیعی
- حالت تهوع و استفراغ
- سردرد
- انقباض عضلات
- ضعیف شدن حافظه ی کوتاه مدت
- اختلال در کارکرد تیروئید
- مشکل در کارکرد کلیه ها
نکته: قرص لیتیوم به میزان زیادی آب بدن را کاهش می دهد. به خصوص اگر شخص عوارض اسهال، استفراغ و تکرر ادرار را با هم داشته باشد؛ در نتیجه اگر شخص حواسش به کمبود آب بدن خود نباشد، عوارض این قرص چند برابر خواهد شد.
موارد منع مصرف لیتیوم
- خانم های باردار هستند، به خصوص در سه ماهه ی اول بارداری، باید مصرف این دارو را قطع کنند؛ چرا که مصرف این دارو باعث خواهد شد قلب جنین هنگام تشکیل دچار اختلال شود.
- خانم های شیرده با مشورت دکتر خود این قرص را باید قطع کنند؛ چرا که لیتیوم از طریق شیر مادر وارد بدن کودک خواهد شد. نکته ی قابل توجه این است که اگر شرایط قطع کردن قرص لیتیوم وجود نداشته باشد، مادر به کودک خود نباید شیر بدهد.
- کودکان زیر 12 سال این قرص را نباید مصرف کنند.
در آخر
قرص لیتیوم می تواند یک داروی مادام العمر برای شخص دارای اختلال دو قطبی باشد. این دارو همانطور که پزشک برای شخص بیمار تجویز کره است، قابلیت این را دارد که یک داروی بسیار تاثیر گذار در پیشگیری این اختلال داشته باشد؛ اما این نکته را در نظر داشته باشید اگر طبق تجویز دکتر این دارو مصرف نشود، شخص بیمار دچار مسمومیت لیتیومی خواهد شد.
نکته ی بسیار مهمی که هم شخص بیمار و هم اطرافیان باید به آن دقت کنند این است که، دکتر متخصص حتما پرونده ی قبلی بیمار را کاملا مطالعه کرده باشد و حواسش به تداخلات دارویی نیز باشد.
