لوپوس به عنوان یکی از بیماری ناشی از اختلالات خود ایمنی است که برای فرد مبتلا التهابات مزمنی را به همراه دارد. این بیماری می‌تواند کل سطح بدن را تحت تاثیر قرار دهد. برای اینکه اطلاعات جامع‌تری در مورد این بیماری داشته باشید با ادامه متن همراه ما باشید.
اطلاعاتی جامع در مورد لوپوس
این بیماری خود ایمنی می‌تواند با التهاباتی مزمن سراسر بدن را تحت تاثیر قرار دهد. لوپوس نوعی بیماری موضعی است و به نوعی جزء بیماری‌های سیستمیک نیز دسته بندی می‌شود. التهابات ناشی از لوپوس می‌تواند بر قسمت‌هایی از جمله سطح پوست، مغز، قلب، ریه و حتی سلول‌های خونی و مفاصل تاثیر گذار باشد.
در این بیماری سیستم ایمنی بدن خود سبب شکست سلول‌ها، آسیب زدن به خود و بروز التهابات می‌شود. درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما راهکارهایی برای کاهش عوارض و التهابات ایجاد شده بر اثر آن پیش گرفته می‌شود.
درصد بالای مبتلایان به این بیماری، از دوران کودکی به آن دچار می‌شوند. از نوع خفیف که می‌توان آنرا به راحتی کنترل کرد و نادیده گرفت، تا نوع شدید که حتی گاهی علتی برای از بین بردن فرد می‌تواند باشد، وجود دارد. در ادامه به بررسی دلایل ابتلا و علائم آن خواهیم پرداخت.
علت ابتلا به لوپوس چیست؟
دلایل مختلفی برای ابتلا به این بیماری سیستمیک وجود ندارد. مهمترین علت زمینه‌ای که سبب ابتلا به لوپو می‌شود، زمینه‌های وراثتی و ژنتیک است. این بیماری زمانی ایجاد می‌شود که سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم حمله کند. در نتیجه ترکیبی از محیط و وراثت بر این موضوع تاثیرگذار خواهد بود. علت دقیقی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد اما عواملی که می‌تواند زمینه ساز باشد شامل موارد زیر است:
- نور خورشید: افراد مستعد ابتلا به این بیماری با قرار گرفتن در معرض آفتاب زمینه ابتلا را فراهم می‌کنند و آفتاب می‌تواند زمینه سازی برای بروز ضایعات پوستی لوپوس باشد.
- عفونت‌ها: برخی از عفونت‌ها ممکن است زمینه ابتلا و عود کردن را فراهم کند.
- مصرف برخی از داروها: آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضد تشنج و فشار خون یا داروهای مخدر که اغلب با قطع آنها لوپوس نیز رفع خواهد شد و در موارد نادر ممکن است ادامه داشته باشد.
- ژنتیک: بیش از 50 ژن مرتبط با لوپوس شناخته شده است.
- هورمون: اختلالتی در سطح هورمون‌ها می‌تواند به طور کامل بر ابتلا به این بیماری موثر باشد.
عوامل خطر:
- جنسیت؛ در زنان این بیماری شابع‌تر است.
- سن؛ اغلب بین سنین 15 الی 45 سالگی شایع است اما در همه سنین دیده می‌شود.
- لوپوس در بین آفریقایی‌ها، آمریکایی‌ها، اسپانیایی‌ها و برخی از قسمت‌های آسیا شایع‌تر است. (منبع)
علائم بیماری لوپوس چیست؟
علائم متعددی را ممکن است فرد مبتلا بسته به شدت ابتلا داشته باشد. علاوه بر این موضوع ممکن است قسمتی که درگیر این بیماری می‌شود نیز علائم مختلفی را بروز دهد. از شایع‌ترین علائم ابتلا به این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس خستگی
- دمای بالای بدن و تب
- التهاب، سفتی و درد مفاصل
- بثورات پروانه‌ای شکل روی سطح صورت که گونه‌ها و پل بینی را درگیر کرده است
- حساسیت به نور خورشید، ظاهر شدن ضایعات پوستی، تشدید التهاب و قرمزی با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب
- تغییر رنگ انگشتان دست و پا متمایل به رنگ سفید و آب که به ویژه در شرایط استرس‌زا و سرما بروز داده می‌شود
- احساس درد قفسه سینه ناشی از التهابات ایجاد شده
- سندروم شوگرن که شامل خشکی چشم و خشکی دهان می‌شود
- گاهی از دست دادن حافظه، سردرگمی و سردرد
- ریزش موی تکه‌ای
نکته: این علائم ممکن است گاهی بروز داده شوند و با درجات مختلف از جمله گاهی بسیار خفیف و گاهی بسیار شدید برای فرد ایجاد شود.
با بروز علائم زیر باید به پزشک مراجعه کرد
- تب مداوم
- راش پروانه‌ای و بثورات پوستی غیر قابل تحمل
- احساس درد شدید در نواحی درگیر شده
ابتلا به لوپوس چه عوارضی دارد؟
عوارض ناشی از التهابات لوپوس ممکن است در اندام‌ها و قسمت‌های مختلف بدن بروز داده شود. این عوارض بر ارگان‌ها و اندام‌ها شامل گزینه‌های زیر می‌شود:
- کلیه‌ها: لوپوس ممکن است عوارض جدی را برای کلیه‌ها به همراه داشته باشد. نارسایی کلیه ممکن است یکی از دلایل اصلی مرگ و میر مبتلایان به لوپوس باشد.
- سیستم عصبی مرکزی و مغز: زمانی که لوپوس مغز را تحت تاثیر قرار می‌دهد، علائمی مانند سردرد، سرگیجه، مشکلات بینایی یا حتی تشنج و سکته مغزی را به همراه خواهد داشت. اختلال در افکار و مشکلات حافظه برای بسیاری از مبتلایان اغلب احساس می‌شود.
- خون و رگ‌های خونی: یکی از عوارض لوپوس بروز مشکلات خونی برای فرد است. کم خونی، لخته شدن خون، افزایش خطر خونریزی و اسکولیت یا التهاب رگ‌های خونی از عوارض ناشی از این بیماری محسوب می‌شوند.
- ریه: از عوارض ناشی از تاثیر لوپوس بر ریه می‌توان به التهاب و درد قفسه سینه (به ویژه هنگام نفس کشیدن) اشاره کرد. گاهی بر اثر گذر زمان بیماری‌هایی مانند ذات الریه و خونریزی ریه را ممکن است به همراه داشته باشد.
- قلب: التهاب عضله قلب، شریان‌ها یا غشاء قلب یکی از بدترین عوارض لوپوس محسوب می‌شود. این موضوع خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته قلبی را ممکن است به همراه داشته باشد.
خطراتی که مبتلایان به لوپوس را بیشتر تهدید می‌کند
- احتمال ابتلا به سرطان برای افراد مبتلا به لوپوس ممکن است بالا رود.
- افراد مبتلا به این بیماری در مقابل ابتلا به عفونت‌ها بسیار ضعیف هستند. آسیب‌پذیری آنها در برابر عفونت بالا است زیرا سیستم دفاعی آنها را به شدت ضعیف می‌کند.
- از دست دادن بافت‌های استخوانی که در پی عدم دریافت خون کافی برای بافت‌های استخوانی حاصل می‌شود.
عوارض لوپوس برای دوران بارداری
خانم‌هایی که به بیماری لوپوس مبتلا باشند، احتمال سقط جنین بالاتری دارند. علاوه بر این موضوع خطر فشار خون بالا را برای مادران در این دوران نیز به همراه خواهد داشت. از طرفی نیز ممکن است زایمان زودرس را به همراه داشته باشد.
به همین منظور برای پیشگیری از بروز این اتفاقات مبتلایان به این بیماری باید برای کنترل به پزشک مراجعه کرده و دوران بارداری را تحت مراقبت پزشک سپری کنند. به ویژه 6 ماه پیش از بارداری باید تحت مراقبت پزشک قرار گرفت و سپس اقدام به بارداری داشت.
راه درمان لوپوس چیست؟
متاسفانه درمان قطعی برای لوپوس وجود ندارد و اغلب با روش‌هایی سعی بر کنترل و کاهش شدت آن می‌پردازند. درمان دارویی این بیماری شامل ترکیباتی می‌شود که به تنظیم عملکرد سیستم دفاعی بدن می‌پردازد و سبب سرکوب سیستم دفاعی بدن می‌شود.
مهمترین هدفی که از درمان این بیماری وجود دارد، تاثیر بر کاهش عوارض آن بر کلیه، ریه، قلب و مغز است. راه درمان ممکن است تمرکز بیشتری بر کنترل و پیشگیری داشته باشد. داروهایی که برای این منظور توسط پزشک تجویز می‌شوند تا حد مطلوبی بر این منظور موثر خواهند بود.
داروهایی که تجویز می‌شوند بسته به شرایط فعلی و شدت ابتلا بیمار است و نباید آنرا برای سایرین تجویز کنند یا به صورت خودسرانه از آن مصرف کنند. داروهای استروئیدی و هیدروکسی کلروکین از جمله این داروها هستند اما برای مواردی که شدت بیماری بالا باشد، داروهایی برای سرکوب سیستم دفاعی بدن نیز تجویز خواهد شد. برخی از راهکارها و داروها برای کنترل و درمان شامل موارد زیر است:
- داروهای مکمل حاوی ویتامین D یا کلسیم برای کاهش علائم ناشی از ابتلا به لوپوس
- فعالیت بدنی منظم
- ترک سیگار و انواع دود
- داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی مانند ناپروکسن،آسپرین و حتی ایبوپروفن
- تجویز داروهای ضد مالاریا که نباید از آنها در دوران بارداری استفاده کرد
- ترکیباتی از داروهای کورتیکواستروئیدی برای سرکوب سیستم ایمنی و کاهش علائمی از جمله التهابات مانند مایکوفنولات، آزاتیوپرین، سیکلوفسفامید و همینطور سیکلوسپورین
- تغذیه مناسب برای لوپوس شامل رژیم غذایی سالمی است که شامل غذاهای دریایی با اسید چرب امگا 3 بالا باشد، مصرف لبنیات کم چرب، مصرف رنگ‌های مختلف انواع میوه و سبزیجات تازه (منبع)
نکات پایانی
در این متن به بررسی بیماری لوپوس پرداختیم. مبتلایان به این بیماری ضروری است تا در مورد بهبودی و کنترل بیماری خود از یک پزشک متخصص در این زمینه کمک گیرند. راهکارهای درمانی خانگی در مواردی ممکن است سبب تحریک عوارض و علائم این بیماری شود.
