فیبرومیالژیا چیست؟ ( هر آنچه از این بیماری دردناک نمی دانید)

فیبرومیالژیا دومین بیماری شایع است که روی استخوان ها و عضلات شما تأثیر می گذارد. اما این بیماری اغلب به راحتی تشخیص داده نمی شود و اغلب آن را با بیماری های نظیر آرتروز اشتباه می گیرند. 

این بیماری با دردهای بسیار مزمنی همراه است که فرد بیمار را بسیار آزار می دهد. متاسفانه این بیماری دردناک عضلانی و استخوانی درمان صددرصدی ندارد؛ اما جای هیچ نگرانی نیست؛ چرا که با مصرف برخی از داروها و راهکارهایی که در ادامه به آن پرداخته ایم تا اندازه ی چشمگیری دردهای ناشی از آن کاهش پیدا خواهد کرد.

فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا نوعی اختلال است که باعث درد گسترده در استخوان ها و عضلات می شود. این درد همراه با خستگی، کم خوابی، مشکلات حافظه و اختلال خلق است.

محققان و پزشکان بر این باور هستند این بیماری بر نحوه ی عملکرد سیگنال هایی که باعث درد می شوند اختلال ایجاد می کند و متاسفانه این درد توسط سیگنال های مغز و نخاع تقویت می شود و درد بیشتری را برای بیمار به همراه دارد.

علائم این بیماری دردناک اغلب پس از یک واقعه مانند ضربه فیزیکی، جراحی، عفونت یا فشار های روانی خود را نشان می دهد. البته در موارد دیگر این امکان وجود دارد این بیماری عضلانی به تدریج و بدون هیچ رویداد تحریک کننده ای بروز پیدا کند.

تحقیقات نشان داده است خانم ها بیشتر از آقایان به این بیماری دردناک مزمن عضلانی مبتلا می شوند. همچنین بسیاری از افراد که به از این بیماری رنج می برند به مشکلات زیر نیز اغلب مبتلا می شوند:

• سردردهای تنشی
• اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
• سندرم روده تحریک پذیر
• اضطراب
• افسردگی

در حالی که تا به امروز درمانی برای این بیماری عضلانی و استخوانی پیدا نشده است، اما انواع داروهایی وجود دارد که می تواند علائم فیبرومیالژیا را تحت کنترل در بیاورد. حرکات ورزشی، آموزش راهکارهایی برای آرامش اعصاب و کاهش استرس از موثر ترین آن ها هستند.

نشانه های بیماری فیبرومیالژیا چیست؟

فیبرومیالژیا مانند هر بیماری دیگری دارای علائم اولیه ای است که متاسفانه اغلب این علائم نادیده گرفته می شوند یا با بیماری های دیگر اشتباه گرفته می شود؛ همین علت باعث می شود این بیماری عضلانی و استخوانی پیشروی زیادی داشته باشد.

1. فیبرومیالژیا و درد های گسترده

یکی از اولین نشانه های بیماری فیبرومیالژیا درد های گسترده ای است که تمام بدن را در بر می گیرد. یا بهتر است بگوییم نقاط حساس بدن که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم بیشترین درگیری با این بیماری را خواهند داشت.

درد های این بیماری را اغلب به عنوان درد های مستمر و کسل کننده توصیف می کنند که حداقل این درد ها برای 3 ماه ادامه خواهند داشت.

البته برای این که این درد ها را با عنوان گسترده بشناسیم باید درد های مزمن از هر دو طرف بدن و از بالا تا پایین کمر فرد بیمار را در برگیرد.

2. احساس خستگی بی دلیل

یکی از بارزترین نشانه های اولیه در افرادی که به فیبرومیالژیا مبتلا شده اند این می باشد که اغلب خسته از خواب بیدار می شوند و انگار هیچ استراحتی نداشته اند.

افراد مبتلا به این بیماری حتی اگر مدت طولانی را خوابیده باشند اما پس از بیدار شدن باز هم احساس خستگی زیادی خواهند داشت. خواب آن ها اغلب به دلیل درد مختل می شود.

همچنین باید بدانید افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند علاوه بر آن که اغلب خسته از خواب بیدار می شوند با اختلالات خواب دیگری مانند سندرم پاهای بی قرار و آپنه خواب نیز درگیر هستند.

3. مشکلات ذهنی

از دیگر علائمی که افراد مبتلا به فیبرومیالژیا از خود نشان می دهند اختلالات ذهنی است. اغلب آن ها دچار مشکلات شناخت علامتی به نام مه فیبرو می شوند. همچنین بسیاری از این افراد علائم زیر را از خود نشان می دهند:

• عدم توانایی در تمرکز کردن
• فراموشکاری
• اختلال در توجه به روی مسائل مختلف

از دیگر علائمی که این بیماری از خود نشان می دهد موارد زیر می باشد:

• سندرم روده تحریک پذیر
• سندرم خستگی مزمن
• میگرن و انواع دیگر سردردها
• سیستیت بینابینی یا سندرم مثانه دردناک
• اختلالات مفصل گیجگاهی فکی
• اضطراب
• افسردگی
• سندرم تاکی کاردی

علت بیماری فیبرو عضلانی و استخوانی چیست؟

بسیاری از محققان و پزشکان معتقد هستند ایجاد مشکل مداوم برای محرک های عصبی باعث اختلال در عملکرد مغز و نخاع افراد مبتلا به فیبرومیالژیا می شود. این تغییرات باعث افزایش غیر طبیعی برخی از مواد شیمیایی در مغز می شود که این عملکرد خود را با درد های عضلانی و استخوانی نشان می دهد.

علاوه بر این به نظر می رسد در این بیماری عضلانی و استخوانی گیرنده های درد در مغز که نوعی از محافظ را دور خود دارند دچار اختلال می شوند و این مسئله باعث می شود بدن فرد بیمار به درد بسیار واکنش زیادتر از حد طبیعی نشان دهد.

به زبان ساده تر این بدان معنا است بدن فرد مبتلا به این بیماری عضلانی و استخوانی به طور ناخواسته سیگنال های دردناک و حتی غیر دردناک را با واکنش های بیش از حد نشان می دهد.

به احتمال زیاد فاکتور های زیادی برای ایجاد این تغییرات وجود دارد که مهمترین آن ها را در زیر توضیح داده ایم.

1. ژنتیک و فیبرومیالژیا

اصلی ترین عاملی که در بروز بیماری فیبرومیالژیا در یک فرد نقش دارد ژنتیک می باشد. متخصصان و پزشکان بر این باور هستند این امکان وجود دارد به دلیل جهش های ژنتیکی خاص که در یک خانواده رخ می دهد و برخی از بیماری ها بین اعضای خانواده چرخش دارد، ریسک ابتلا به این بیماری در خانواده ای که فردی به آن مبتلا است بالاتر می رود.

2. نقش عفونت در بیماری عضلانی و استخوانی

تحقیقات و بررسی ها نشان داده است برخی از بیماری هایی که پایه آن ها از عفونت است باعث می شود بیماری هایی نظیر فیبرومیالژیا در فرد بیمار تحریک و تشدید شوند.

3. حوادث جسمی یا احساسی

محققان به این نتیجه رسیده اند برخی از حادثه های فیزیکی مانند یک تصادف می تواند منجر به بیماری فیبرومیالژیا در شما شود. همچنین در ادامه این تحقیقات به این نتیجه رسیده اند افرادی که برای طولانی مدت در مرض استرس و تنش های عصبی قرار می گیرند ریسک ابتلای آن ها به این بیماری عضلانی و استخوانی بسیار بالا می رود؛ به نوعی مشکلات عصبی محرک آن می باشد. 

آشنایی با محرک های بیماری فیبرومیالژیا

• تا به امروز در تحقیقات نشان داده شده است جنسیت در این بیماری نقش دارد و خانم ها ریسک ابتلا به بیماری فیبرومیالژیا بیشتری نسبت به آقایان دارند.
• سابقه خانوادگی. اگر پدر یا مادر یا خواهر یا برادر شما به این بیماری مبتلا باشند احتمال ابتلا به این بیماری دردناک عضلانی و استخوانی نیز در شما بیشتر است.
• اگر به آرتروز، آرتریت روماتوئید یا لوپوس مبتلا هستید احتمال ابتلا به این بیماری با دردهای مزمن در شما بیشتر است.

نحوه ی تشخیص بیماری فیبرومیالژیا

در گذشته  پزشکان 18 نقطه خاص بر روی بدن از فرد بیمار را بررسی می کردند تا بسنجند که چه مقدار از آن ها با محکم فشار دادن دردناک هستند.

نتایج جدیدی از کالج روماتولوژی آمریکا به دست آمده است که کمترین خطا را برای تشخیص این بیماری در آن وجود دارد. اما درد های گسترده در این نقاط باید حداقل تا 3 ماه در بدن فرد وجود داشته باشد تا به این نتیجه برسند فرد بیمار دارای فیبرومیالژیا می باشد.

برای رسیدن به این معیارها باید حداقل در چهار قسمت از این پنج زمینه درد داشته باشید:

• ناحیه فوقانی چپ شامل شانه، بازو یا فک
• منطقه فوقانی راست از جمله شانه، بازو یا فک
• ناحیه تحتانی چپ از جمله لگن، باسن یا پا
• ناحیه تحتانی راست از جمله لگن، باسن یا پا
• منطقه محوری که شامل گردن، پشت، قفسه سینه یا شکم است

البته برخی از پزشکان به این علائم بسنده نمی کنند و برای فرد مشکوک به این بیماری دردناک عضلانی و استخوانی آزمایش خون نیز تجویز می کند تا موارد زیر را بررسی کند.

• شمارش کامل گلبول قرمز
• سرعت رسوب گلبول قرمز
• آزمایش پپتید سیترولین چرخه ای
• فاکتور روماتوئید
• آزمایشات عملکرد تیروئید
• آنتی بادی ضد هسته ای
• سرولوژی سلیاک
• سطح ویتامین دی

اگر یکی از موارد بالا مشکل داشته باشد پزشک احتمال این بیماری را رد می کند و اگر پس از برطرف کردن این مشکلات باز درد در شما وجود داشته باشد درمان های مربوط به فیبرومیالژیا را شروع خواهد کرد.

درمان دارویی بیماری فیبرومیالژیا

داروها می توانند به کاهش درد فیبرومیالژیا و بهبود خواب کمک کنند. گزینه های معمولی که اغلب پزشکان آن را برای بیماران تجویز می کنند شامل موارد زیر می باشد.

1. مسکن برای فیبرومیالژیا

مسکن هایی که اغلب برای بیماری دردناک فیبرومیالژیا تجویز می شود می تواند شامل موارد زیر باشد:

• استامینوفن
• ایبوپروفن
• ناپروکسن سدیم

داروهای افیونی اغلب برای این بیماری توصیه نمی شوند؛ چرا که می توانند منجر به عوارض جانبی و وابستگی قابل توجهی شوند و با گذشت زمان درد را نیز بدتر می کنند.

2. داروهای ضد افسردگی

• دولوکستین (Cymbalta)
• میلناسیپران (Savella) 

این دارو ها قادر هستند به کاهش درد و خستگی مرتبط با فیبرومیالژیا کمک کنند. همچنین این امکان وجود دارد پزشک برای تقویت خواب داروی آمی تریپتیلین یا داروی شل کننده عضلات را تجویز کند.

3. داروهای ضد تشنج

داروهایی که برای درمان صرع طراحی شده اند اغلب در کاهش انواع خاصی از دردها مانند دردهای بیماری فیبرومیالژیا مفید هستند.

گاباپنتین گاهی اوقات در کاهش علائم این بیماری دردناک عضلانی و استخوانی مفید می باشد. در حالی که پرگابالین اولین داروی مورد تایید سازمان غذا و دارو برای درمان این بیماری استخوانی و عضلانی بوده است.

درمان های خانگی برای بیماری فیبرومیالژیا

1. مدیریت استرس برای درمان فیبرومیالژیا

برنامه ای برای جلوگیری یا محدود کردن فشار بیش از حد جسمی و فشارهای روحی تهیه کنید. هر روز به خود وقت دهید تا آرام باشید. این ممکن است به معنای یادگیری نحوه نه گفتن بدون احساس گناه باشد.

اما سعی کنید روال خود را کاملا تغییر ندهید. افرادی که کار را رها می کنند یا تمام فعالیت های خود را رها می کنند نسبت به افرادی که همچنان فعال هستند بیماری فیبرومیالژیا در آن ها پیشرفت بیشتری می کند.

2. برای بهتر خوابیدن تلاش کنید

از آن جا که خستگی یکی از علائم اصلی فیبرومیالژیا است داشتن یک خواب خوب و با کیفیت ضروری است. علاوه بر اختصاص زمان کافی برای خواب لازم است در طی روز تمرین کنید و ساعاتی را برای چرت زدن های کوتاه مدت به خود اختصاص دهید تا انرژی کافی برای فعالیت خود داشته باشید.

3. ورزش و تمرین کنید

در ابتدا ورزش کردن ممکن است درد ناشی از بیماری فیبرومیالژیا را افزایش دهد. اما انجام آن به تدریج و به طور منظم اغلب علائم را کاهش می دهد.

تمرینات مناسب شامل پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و ایروبیک در آب باشد. یک فیزیوتراپیست می تواند به شما در تهیه یک برنامه ورزشی خانگی کمک کند.

4. اعتدال را رعایت کنید

اگر به بیماری فیبرومیالژیا مبتلا هستید فعالیت خود را در یک سطح نگه دارید. اگر در روزهای خوب بیش از حد کار کنید ممکن است روزهای بد بیشتری داشته باشید.

اعتدال یعنی در روزهای خوب خود زیاده روی نکنید، اما به همین معنی در روزهایی که علائم شعله ور می شوند خود را محدود نکنید یا خیلی کم کار نکنید.

5. داشتن سبک زندگی سالم

اگر به بیماری فیبرومیالژیا مبتلا هستید یا نه بهتر است سبک زندگی سالم داشته باشید. غذاهای سالم بخورید و از دخانیات استفاده نکنید. همچنین پیشنهاد می شود مصرف کافئین خود را محدود کنید.

از دیگر کارهایی که شما باید برای در زندگی برای بهبود علائم بیماری خود انجام دهید این می باشد که کارهایی را انجام دهید که از آن ها لذت می برید. این مسئله باعث می شود از لحاظ روحی و خلقی نیز بسیار با نشاط شوید.

در آخر:

بیماری فیبرومیالژیا یک بیماری دردناک است که ناحیه استخوان و بافت های نرم بدن را درگیر خود می کند. متاسفانه این بیماری هیچ راه درمانی ندارد، اما راه های درمانی کمک به جلوگیری از پیشرفت آن به اندازه ای آسان است که با کمی تغییر در سبک زندگی و دور شدن از تنش های جسمی و روحی می توانید درد آن را بسیار کم کنید.

این را به یاد داشته باشید این بیماری اغلب دیر تشخیص داده می شود در نتیجه به خاطر داشته باشید برای مراجعه به پزشک تمامی علائم را یادداشت کرده و او را از سوابق بیماری و بیماری های ژنتیکی خانواده خود آگاه سازید.

منابع:
Mayoclinic
nhs