لاکتولوز یکی از انواع داروهای ملینی است که به افراد در دفع راحت‌تر کمک می‌کند. سوالات متعددی در مورد استفاده از این دارو وجود دارد. در ادامه متن به بررسی سوالات متداول در مورد لاکتولوز با عناوین زیر خواهیم پرداخت:
- لاکتولوز چیست؟
- موارد مصرف
- مکانیسم اثر آن چگونه است؟
- میزان مصرف متعادل آن
- محدودیت‌ها و عوارض احتمالی آن
لاکتولوز چیست؟
یبوست به یکی از مشکلات گوارشی شایع امروزی تبدیل شده است. راهکارهای متعددی برای رفع آن وجود دارد که اکثر افراد آنرا پیش می‌گیرند. عوامل متعددی در ابتلا به این مشکل موثر هستند که از جمله آنها می‌توان به کم آبی بدن، عدم دریافت فیبر کافی و تحرک کم یا بسیاری از مشکلات دیگر اشاره کرد.
شربت یا انواع دیگر داروی لاکتولوز از جمله گزینه‌هایی است که برای رفع یبوست تجویز می‌شود. این دارو آب بیشتری را به روده‌ها می‌رساند تا دفع ساده‌تری انجام شود. البته در مواردی از این دارو برای کاهش آمونیاک خون نیز به کار گرفته می‌شود.
انواع و موارد مصرف لاکتولوز
این دارو را بسته به شرایط مختلف ابتلا به بیماری، پزشکان جویز می‌کنند. از ترکیبات این دارو به شکل‌های مختلفی مانند قرص، شربت، شیاف، کپسول و پودر ترکیبی با آب ساخته می‌شود که بسته به شرایط بیمار نوع مناسب آن تجویز می‌شود.
اغلب مصرف لاکتولوز به صورت شربتی است که بیشتر افراد از آن برای درمان یبوست استفاده می‌کنند. اما کاربرد کمتر آن شامل گزینه‌هایی از قبیل پیشگیری و درمان آنسفالوپاتی و همینطور کاهش میزان آمونیاک خون به ویژه برای کودکان نیز به کار برده می‌شود.
مکانیسم اثر لاکتولوز برای یبوست
تا اینجا متوجه موارد تجویز این دارو شدید. مهمترین تاثیر لاکتولوز بر بدن، دفع آسان‌تر است. دفع آسان و درمان یبوست یکی از بدترین مشکلاتی است که زندگی برخی از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
تاثیر این دارو برای درمان یبوست به این صورت است که حجم محتویات روده را افزایش داده و به جذب آب بیشتر منجر خواهد شد. این موضوع ناشی از تبدیل شدن لاکتولوز وارد شده در روده‌ها به اسید استیک، اسید فرنیک و اسید لاکتیک است.
دوز مصرف متعادل لاکتولوز
برای اینکه بتوان اثر مطلوب این دارو را دریافت کرد باید دوز مناسبی از آن را استفاده کرد. این موضوع را نیز باید طبق شرایط فیزیکی حال حاضر، بیماری‌هایی که ممکن است فرد به آن مبتلا باشد، شدت ابتلا و توجه به سنین مختلف، پزشک تجویز کند. اما اغلب با توجه به سنین مختلف شامل مواردی که در ادامه معرفی خواهیم کرد می‌شود.
- بزرگسالان: استفاده از این دارو به مقدار 15 الی 30 سی سی برای 1 الی 2 مرتبه در روز مناسب است
- کودکان زیر 1 سال: لاکتولوز برای این سنین حتما باید با تجویز پزشک باشد و اغلب 2.5 سی سی در روز جویز خواهد شد که دو مرتبه نیز باید مصرف کرد
- کودکان بین 1 الی 5 سال: در این دوره نیز باید طبق تجویز پزشک از آن استفاده کرد که اغلب 5 سی سی و دو مرتبه در روز می‌توانند از آن مصرف کنند
- کودکان بین 5 الی 10 سال: لاکتولوز برای این سنین 10 سی سی و دوبار در روز توسط پزشک بسته به نیاز کودک و شدت ابتلا به یبوست تجویز خواهد شد
عوارض احتمالی ناشی از مصرف لاکتولوز
هر دارویی علاوه بر تاثیرات مثبتی که برای بدن دارد، تاثیرات مخرب یا عوارضی را نیز خواهد داشت. این عوارض ممکن است شامل مواردی از قبیل گزینه‌های زیر شود:
- استفاده از انواع ملین‌ها و همینطور لاکتولوز برای طولانی مدت سبب دفع مواد مغذی از جمله سدیم و پتاسیم و ویتامین‌های مواد غذایی خواهد شد که بهتر از راهکارهای طبیعی را جایگزین آنها کرد تا بتوان مواد مغذی و ویتامینی مورد نیاز بدن را دریافت کرد
- بروز مشکلات گوارشی مانند ابتلا به اسهال و گاز معده ناشی از درمان یبوست با داروی شربتی یا قرصی لاکتولوز خواهد شد
- کرامپ و اسپاسم غیر ارادی عضلات را برای برخی افراد به همراه خواهد داشت (اغلب ناشی از دفع بیش از حد ویتامین B اتفاق می‌افتد)
- لاکتولوز ممکن است سبب کم آبی بدن و تشنگی شده و مشکلات ناشی از آن در فرد بروز داده شود
- آروغ زدن نیز از عوارضی است که در برخی موارد بروز داده می‌شود
موارد منع مصرف لاکتولوز چیست؟
- کودکان باید طبق تجویز پزشک از آن استفاده کنند
- افرادی که خونریزی رکتوم دارند باید از مصرف آن بپرهیزند
- افراد مبتلا به آپاندیسیت
- در دوران بارداری و شیردهی باید از مصرف خودسرانه آن پرهیز کرد
- از انواع ملین‌ها که یکی از آنها لاکتولوز است باید بیش از یک هفته استفاده نشود
- در صورت وجود هر مشکل گوارشی و سایر بیماری‌های جدی باید به پزشک اطلاع داد و از مصرف خودسرانه تمام داروها و همینطور این داروی ملین جدا پرهیز کرد
تداخل دارویی با لاکتولوز
لاکتولوز را بهتر است 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف انواع دارو استفاده کرد. زیرا ممکن است سبب دفع اثرات دارویی آن شود. ترجیحا باید در مورد مصرف انواع دارو به پزشک اطلاع داد تا از عوارض تداخل آن با لاکتولوز دور ماند. داروهای زیر را نباید به صورت همزمان با انواع ملین از جمله لاکتولوز به کار برد:
- انواع آنتی بیوتیک‌ها از جمله تتراسایکلین
- داروهایی با خاصیت کاهش غلظت خون از جمله کمادین و وارفارین
- انواع داروهای قلبی
- کلندیوم سی، دی سیکلومین، آمانتادین، بلادونا، بی پریدین، هیوسین، اکسی بوتینین، تولترودین و همینطور آتروپین
نکات مهمی برای مصرف ملین‌ها
استفاده از ملین‌ها برای طولانی مدت می‌تواند مشکلات متعددی مانند تنبلی روده و یا دفع مواد مغذی و ویتامینی را به همراه داشته باشد. این دفع مواد مغذی و ویتامین می‌تواند آسیب‌های بسیار جدی را برای فرد ایجاد کند. برای اینکه نتیجه بهتری از لاکتولوز دریافت کرد و از مصرف دائم آن دور شد بهتر است از راهکارهای زیر استفاده کرد:
- مصرف انواع سالاد میوه و سبزیجات پیش از سرو غذا
- نوشیدن آب کافی (ترجیحا با دمای ولرم) و هیدراته نگه داشتن بدن
- خواب کافی، مدیریت استرس و نگرانی‌ها که یکی از اصلی‌ترین دلایل ایجاد یبوست است
- فعالیت بدنی مناسب و پیاده روی با سرعت متوسط روزانه بیش از 30 الی 40 دقیقه
نکات پایانی
در این متن به موارد کاربرد داروی لاکتولوز پرداختیم. با وجود موارد کاربردی که از این دارو وجود دارد و اغلب برای درمان یبوست به کار برده می‌شود، نباید رو به استفاده خودسرانه آن آورد و راهکارهای طبیعی را می‌توان جایگزین استفاده خودسرانه داروها برای درمان یبوست کرد.
