بارداری تغییرات متعددی را برای مادر به همراه دارد. علاوه بر نشانه‌های آشکاری مانند بزرگ شدن شکم، مواردی مثل بالا رفتن فشار خون ممکن است هیچ‌وقت توجه را جلب نکنند. تپش قلب در بارداری نیز یکی از این تغییرات است که گاهی ممکن است کاملا طبیعی و غیر مضر باشد. اما گاهی ممکن است مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد که در ادامه در مورد هر آنچه که لازم است بدانید اطلاعات کاملی را برایتان ارائه خواهیم کرد.
تاثیر بارداری بر قلب
از جمله تغییرات مادر در دوران بارداری، افزایش مقدار خونی است که در بدن وجود دارد. این مقدار افزایش خون موثر در ضربان قلب است که 25 درصد بیشتر از حد معمول ایجاد می‌شود. این بالا رفتن ضربان قلب می‌تواند گاهی تپش قلب در بارداری و احساس ضربه زدن قلب به قفسه سینه را به همراه داشته باشد.
قلب به عنوان ارگان حیاتی در بدن، در طول بارداری تاثیر به سزایی برای رشد جنین دارد. تامین خون مورد نیاز کودک برای رشد را قلب برعهده دارد.
سه ماهه پایانی بارداری 20 درصد خون بدن مادر به سمت رحم می‌رود. برای اینکه خون اضافی ایجاد شده در بدن، به رحم، جنین و سایر اعضای بدن برسد لازم است که قلب ضربان سریع‌تری داشته باشد. پمپاژ سریع خون به وسیله قلب، در این سه ماهه بین 10 الی 20 مرتبه در دقیقه بیشتر از سایر مواقع است.
سه ماهه میانی بارداری، رگ‌های بدن مادر گشادتر می‌شود که این موضوع باعث می‌شود فشار خون مادر کاهش یابد. این موضوع کار قلب را کمی سخت‌تر می‌کند که گاهی نامتعادل بودن و یا تپش قلب در بارداری را به همراه خواهد داشت.
تپش قلب در بارداری چه دلایلی دارد؟
این موضوع ممکن است برای مادران مختلف با علائم متفاوتی همراه باشد. تا به اینجای موضوع متوجه طبیعی بودن بالا رفتن ضربان قلب در بارداری شدیم. گاهی ممکن است به شکل کوبیده شدن قلب به قفسه سینه باشد و یا گاهی با سرگیجه و اضطراب همراه باشد. اما گاهی می‌تواند با دلایل مختلفی برای مادران ایجاد شود که شامل مواردی مانند گزینه‌های زیر باشد:
- استرس و اضطراب
- تاثیر افزایش حجم خون برای تامین نیاز جنین
- مواد غذایی و نوشیدنی‌های مصرفی مانند مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار
- مصرف برخی از انواع داروها مثل داروهایی که برای آلرژی و یا گرفتگی بینی تجویز می‌شوند (حتما باید در مورد انواع دارو و عوارض آنها در بارداری از پزشک خود جویا شوید)
- اختلالات موثر بر قلب مانند مشکلات ریوی، عروق کرونر یا مشکلات خون
- آسیب ایجاد شده بر اثر بارداری‌های قبلی گاهی تپش قلب در بارداری را به همراه خواهد داشت
- مشکلات زمینه‌ای مانند اختلالات تیروئید
گاهی اوقات نمی‌توان به تشخیص دقیق علت مشکل قلبی ایجاد شده در دوران بارداری دست یافت. این موضوع به دلیل این است که علائم مشکلات قلبی تا حدودی به علائم بارداری از جمله التهاب، خستگی و حتی تنگی نفس شبیه است.
در صورت تپش قلب در بارداری چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
در طول دوران بارداری مادر برای معاینات لازم، دفعات بیشتری را به پزشک مراجعه خواهد کرد. این موضوع در هفته‌های پایانی با نزدیک شدن به متولد شدن نوزاد بیشتر خواهد بود.
اما بهتر است در صورتی که دفعات زیادی تپش قلب ایجاد می‌شود، حتما با پزشک تماس گرفته و در مورد علائم موجود توضیح داده شود. موارد اورژانسی که با تپش قلب در بارداری همراه می‌شود و باید فورا به پزشک مراجعه کرد شامل گزینه‌های زیر است:
- احساس درد قفسه سینه
- مشکلات تنفسی مانند نفس نفس زدن یا تنگی نفس
- ضربان قلب نامنظم و سریع بودن ضربان قلب
- سرفه‌های خونی
- تعریق و یا حالت غش
در این صورت پزشک برای تشخیص دقیق تپش قلب سابقه پزشکی و خانوادگی را بررسی خواهد کرد که بهتر است در این مورد اطلاعات دقیق و کاملی در اختیار پزشک قرار داد. آزمایشات دیگری که انجام خواهد شد شامل موارد زیر خواهد بود:
- هولتر مانیتورینگ برای بررسی ریتم قلب مادر طی 24 الی 48 ساعت
- بررسی آزمایش خون برای دریافتن به بیماری‌های زمینه‌ای مانند اختلالات تیروئید یا نامتعادل بودن الکترولیت خون
- بررسی نوار قلب برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب مادر
برای برخی موارد ممکن از بررسی‌های دیگری با انجام آزمایش‌های دیگر نیز انجام شود.
درمان تپش قلب در بارداری
در مواردی که تپش قلب ایجاد شده طبیعی باشد، یعنی علائم شدیدی را برای مادر و جنین ایجاد نکرده باشد، درمانی برای کنترل تجویز نخواهد شد. بعد از زایمان این موضوع خود به خود برطرف خواهد شد.
به غیر از سه ماه ابتدایی بارداری که بدن جنین در حال رشد شدن است، پزشکان برای کنترل برخی بیماری‌ها دارویی تجویز نمی‌کنند. اما برای سایر مواقع ممکن است دارویی را با در نظر داشتن عوارض احتمالی برای بارداری تجویز کنند.
اگر ضربان قلب به یک آریتمی شدید یا تپش نامنظم قلب تبدیل شده باشد، پزشک درمان با کاردیوورژن را تجویز خواهد کرد تا ریتم ضربان قلب به حالت عادی باز گردد. البته حتما دوران بارداری را برای درمان در نظر خواهند گرفت تا به جنین و مادر آسیبی وارد نشود.
نکات پایانی
تپش قلب در بارداری ممکن است برای مادران اذیت کننده باشد که بهتر است آنرا تا حدی جدی گرفته و از پزشک خود در مورد آن و عوارض ایجاد شده، مشورت گیرند. برای اطمینان از نبود بیماری مزمن، بهتر است آزمایشاتی برای تشخیص دقیق انجام شود و همراه حفظ آرامش می‌تواند به بهبود بسیاری از عوارض ایجاد شده بر اثر بارداری کمک کند.
منبع: healthline
