خیلی از افراد از اینکه چرا درد دندان در ساعات پایانی شب و قبل از خواب شدیدتر می‌شود، گله می‌کنند. حتی برخی دیگر از دردهای شبانه مفاصل شاکی می‌شوند و در پی علت اصلی این موضوع هستند. زیرا با برطرف کردن آن می‌توانند خواب راحت‌تری داشته باشند.
اغلب در گذشته هیچ پاسخی برای اینکه بدانیم چرا درد در شب شدیدتر می‌شود پیدا نمی‌کردیم. اما امروزه به کمک پژوهش و تحقیقاتی که دانشمندان داشتند، می‌توان تا حدودی به علت این موضوع پی برد. مطالعاتی که اخیرا در مرکز علوم و تحقیقات لیون فرانسه انجام شده است، حاکی از آن است که ساعت بیولوژیکی بدن ما روی تغییرات درد تاثیر می‌گذارد. همچنین افت و اوج شدت درد، با این فاکتور در بازه‌های زمانی مختلف شبانه روز، متغیر است. در ادامه این موارد را دقیق‌تر بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
مقالات پیشنهادی مرتبط با درد در شب
- گردن درد چرا ایجاد می‌شود؟ چهار راه درمان فوری و اصولی
- علت صدای مفاصل هنگام راه رفتن چیست؟
- زانو درد (11 علت درد زانو + 11 راه ایمن برای درمان)
چرا درد در شب شدیدتر می شود؟
موضوعی که در رابطه با تشدید درد در شب مطرح می‌شود این است که احساس درد توسط ساعت‌های داخلی بدن هدایت می‌شوند. زیرا فرایندهای بیولوژیکی که به ریتم شبانه روزی (circadian rhythms) معرفی می‌شوند، روی این موضوع تاثیرگذار هستند.
حتی این ریتم شبانه روزی بر هر سیستمی از بدن می‌تواند به طور مستقیم تاثیرگذار باشد و تمام جنبه‌های فیزیولوژیکی و رفتاری ما را تحت کنترل گیرد.
تیم تحقیقاتی لنس کریگسفلد، زیست شناس دانشگاه کالیفرنیا، با استفاده از محرک حرارتی و کوتاه، تاثیر ریتم شبانه روزی بر درد را نشان دادند. در طی این فرایند آزمایشی، درد ناشی از این محرک برای شرکت کنندگان حدود ساعت 3 بامداد، به اوج خود رسید. در حدود ساعت 3 بعد از ظهر هم کمترین میزان درد را احساس کردند.
شرایط بررسی علت درد در شب
مدت زمان زیادی صرف این شد که این گمانه زنی‌ها و عدم قطعیت‌ها بررسی شوند. زیرا اثبات این موضوع که هر چیزی توسط ساعت داخلی بدن هدایت می‌شود دشوار است. از این رو مدت زمان طولانی و تحقیقات متعددی در این رابطه نیاز است تا به اثبات برسد.
برای بررسی دقیق این موضوع تیم تحقیقاتی لنس کریگسفلد، افراد داوطلب را برای آزمایش در محیط آزمایشگاهی کنترل شده مورد بررسی قرار دادند. از این طریق به بهترین شکل می‌توانستند هو گونه عامل محیطی، رفتاری و موارد مختلف که ممکن بود نوساناتی در نتایج ایجاد کند را کنار بگذارند. این رویکرد تحقیقاتی را تحت عنوان “پروتکل روتین ثابت” یا constant routine protocol معرفی می‌کنند.
طبق این پروتکل، تمام عوامل از جمله دما، نور، برنامه غذایی و… در زمان‌های مشخص ثابت نگه داشته می‌شود. این موضوع در شرایطی است که داوطلبان قادر به حدس ساعت و زمان نیستند.
انجام آزمایش
طی این آزمایش شرکت کنندگان حداقل به مدت 24 ساعت، در اتاقی کم نور به صورت نیمه دراز کشیده قرار می‌گیرند. این در شرایطی است که نباید اتاق را ترک کنند، بایستند یا از حمام استفاده کنند. میل کردن وعده‌های غذایی برای زمان‌های رندومی بود و اعضا می‌توانستند با یکدیگر مطالعه یا چت کنند. اما هیچ کس نباید زمان را به آنها اطلاع می‌داد!
بین این افراد، برخی چرخه خواب معمولی دارند و برخی دیگر هم افرادی هستند که تا دیر وقت بیدار می‌مانند. محققان در این آزمایش با جمع آوری بزاق شرکت کنندگان، سطح هورمون ملاتونین را در ساعات مختلف مورد بررسی قرار می‌دهند. هورمون ملاتونین به عنوان هورمون خواب شناخته می‌شود که 2 ساعت قبل از خواب در بدن افراد عادی ترشح می‌شود.
جالب است بدانید بعد از بررسی این اطلاعات، چرخه واضحی از درد آشکار شد. به طور واضح حساسیت به درد بین ساعات 3 الی 4 صبح به اوج خود می‌رسد و حدود 12 ظهر به حد پایینی می‌رسد.
بررسی نتیجه تحقیقات
این تحقیقات ثابت کردند که ریتم شبانه روزی یک فاکتور مهم در محرک‌های دردناک است. جالب است بدانید، با افزایش تدریجی و آرام دما، الگوی ریتمیکی روی درد ایجاد نکرد.
نکته مهم اینجاست؛ از آنجایی که شرکت کنندگان اجازه خواب نداشتند، محققین توانستند ارتباط درد با فاکتور مهمی همچون کمبود خواب را هم در کنار تشدید درد در شب بررسی کنند. در حالت کلی هر نوع افزایش حساسیت به درد به دلیل کمبود خواب، تشدید می‌شود.
اما 80 درصد این درد به ریتم شبانه روزی مربوط است و 20 درصد دیگر آن می‌تواند به کمبود خواب مربوط باشد.
آیا موارد دیگری هم می‌تواند روی تشدید درد در شب موثر باشد؟
المان‌های مختلفی می‌تواند روی تشدید درد در شب تاثیرگذار باشد. موارد همچون جنسیت نباید در این موضوع نادیده گرفته شود. زیرا زنان به دلیل تغییرات هورمونی و داشتن هورمونی مانند استروژن، می‌توانند ریتم شبانه روزی کاملا متفاوتی داشته باشند. شاید طبق جنسیت، نژاد، سن و سال و خیلی از موارد دیگر نیاز باشد تا الگوهای ریتم شبانه را برای این ریتم درد مورد بررسی قرار داد.
اینکه چه عاملی به طور مستقیم می‌تواند روی تشدید درد در شب تاثیرگذار باشد، به طور قطع مشخص نیست. اما مواردی وجود دارد که آن را به ساعت مولکولی خاص بدن به سیگنال‌های راهنمای مغز متصل می‌کند. حتی احتمال این وجود دارد که به دلیل ریتم سلول‌هایی باشد که درد را تشخیص می‌دهند باشد.
راه کنترل تشدید درد در شب چیست؟
به طور دقیق نمی‌توان گفت که جلوی تشدید درد در شب را می‌توان گرفت. اما با برخی از راهکارها می‌توان تا جای ممکن آن را مدیریت کرد و به حداقل رساند. از راهکارهای زیر برای کنترل این وضعیت می‌توانید کمک بگیرید اما سعی کنید در اولین فرصت منشاء درد را پیدا کنید و به درمان اصولی آن بپردازید.
- استفاده از کمپرس سرد و گرم
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه که در داروخانه‌ها ارائه می‌شوند
- داشتن خواب کافی شبانه
- نوشیدن آب کافی
- مصرف منابع ویتامینی و معدنی متنوع
مقالات پیشنهادی مرتبط با درد در شب
- گردن درد چرا ایجاد می‌شود؟ چهار راه درمان فوری و اصولی
- علت صدای مفاصل هنگام راه رفتن چیست؟
- زانو درد (11 علت درد زانو + 11 راه ایمن برای درمان)
جمع بندی
برای اینکه به علت درد در شب پی ببریم نیازمند بررسی مشاهدات و تحقیقات علمی هستیم. نباید نقش سیستم شبانه روزی در ایجاد این دردها را نادیده بگیریم.
