اپی زیاتومی از روش های جراحی است که هنگام زایمان بر روی برخی از خانم انجام می شود. یکی از مسائلی که اغلب خانم های باردار را نگران می کند میزان درد و دوران نقاهت پس از بارداری است. همچنین اتفاقاتی که هنگام به دنیا آمدن نوزاد بر بدن مادر تحمیل می شود نیز مورد سوال آن ها قرار می گیرد.
در این مطلب درباره اپی زیاتومی و هر آن چه از آن باید دانست به طور کامل صحبت خواهیم کرد.
اپی زیاتومی چیست؟
اصطلاح اپی زیاتومی به برش عمودی دهانه واژینال می گویند که برای تسریع در زایمان یا کاهش درد هنگام متولد شدن نوزاد انجام می شود.
این سبک از جراحی رایج ترین روش انجام شده در خانم ها هنگام زایمان تا به امروز بوده است. برخی از محققان تخمین می زنند که حدود 50 تا 60 درصد بیمارانی که از ناحیه واژینال جراحی می شوند جزو عمل های اپی زیاتومی هستند.
نکته: میزان اپی زیاتومی در سایر نقاط جهان متفاوت است. برای مثال این نوع از جراحی در برخی از کشورهای اروپایی 30 درصد کمتر از باقی نقاط است.
روش اپی زیاتومی اولین بار در سال 1742 انجام شد. این روش در دهه 1920 با استقبال گسترده ای روبرو شد. مزایای گزارش شده در این روش شامل حفظ یکپارچگی کف لگن و جلوگیری از پرولاپس رحم و سایر آسیب های واژینال است.
از دهه 1920 تعداد زنانی که در حین زایمان اپی زیاتومی دریافت کرده اند، به طور پیوسته کاهش یافته است. امروزه تنها در شرایط خاص این نوع جراحی بر روی مادر باردار انجام می شود.
چه زمانی جراحی Episiotomy انجام می شود؟
- هنگامی که مدت زمان متولد شدن و درد کشیدن مادر بسیار طولانی شده باشد از روش اپی زیاتومی استفاده می کنند.
- اگر جنین در شرایط خطرناکی قرار گرفته باشد.
- هر عاملی که سلامت جنین و مادر را ممکن است به خطر بیندازد.
- زمانی که در زایمان طبیعی (زایمان واژینال) استفاده از فورسپس پاسخگو نباشد.
- خانم هایی که برای متولد شدن نوزادان دوقلو یا چندقلو، روش زایمان طبیعی را استفاده می کنند.
- اگر هنگام متولد شدن سر نوزاد در حالت بدی قرار گرفته باشد از روش اپی زیاتومی استفاده می کنند.
- اگر سر نوزاد از دهانه خروجی رحم بزرگ تر باشد با توجه به نظر پزشک نیاز به این نوع جراحی است.
- خانم هایی که سابقه جراحی لگن دارند. در هنگام زایمان طبیعی باید مورد جراحی اپی زیاتومی قرار گیرد.
نحوه مراقبت از اپی زیاتومی بعد از زایمان
مراقبت از زخم اپی زیاتومی بلافاصله پس از متولد شدن نوزاد آغاز می شود. نحوه ی مراقبت ها باید ترکیبی از مراقبت از زخم موضعی و کنترل درد باشد.
- در طول 12 ساعت اول پس از متولد شدن نوزاد به طور طبیعی، یک بسته یخ ممکن است در جلوگیری از درد و تورم محل اپی زیاتومی مفید باشد.
- محل برش باید تمیز و خشک نگه داشته شود تا از عفونت جلوگیری شود.
- حمام های مکرر سیتز (خیس کردن ناحیه زخم در مقدار کمی آب گرم به مدت 20 دقیقه چند بار در روز)، می تواند به تمیز نگه داشتن منطقه کمک کند.
- محل اپی زیاتومی نیز باید بعد از دفع مدفوع یا بعد از ادرار تمیز شود. این کار باید با آب گرم انجام شود.
- هنگام ادرار برای کاهش درد ناشی از تماس ادرار با زخم ممکن است از بطری آب گرم برای اسپری روی ناحیه زخم نیز استفاده شود. بعد از پاشیدن آب گرم یا خیس شدن محل اپی زیاتومی، ناحیه باید به آرامی با دستمال پارچه ای خشک شود (یا از سشوار برای خشک کردن ناحیه زخم شده استفاده کرد).
نکته: شدت این جراحی واژینال غالباً بسته به میزان برش درجه ای در نظر گرفته می شود. برای مثال اپی زیاتومی درجه سوم و چهارم شامل برش اسفنکتر مقعد یا مخاط روده است. در این موارد ممکن است از نرم کننده های مدفوع استفاده شود تا از آسیب بیشتر یا آسیب دیدگی مجدد محل اپی زیاتومی جلوگیری شود. برای تسهیل بهبود زخم بزرگتر، بیمار ممکن است بیش از یک هفته در نرم کننده های مدفوع نگه داشته شود.
- مطالعات متعددی استفاده از داروهای مختلف ضد درد را در مدیریت درد همراه با اپی زیاتومی ارزیابی کرده است. داروهای غیر استروئیدی و ضد التهابی مانند ایبوپروفن به طور مداوم شناخته شده اند که بهترین نوع تسکین دهنده درد است. با این حال، از استامینوفن نیز استفاده می کنند.
نکته: آشنایی با انواع زخم و نحوه ی درمان آن بهبود سریع آن کمک چشمگیری خواهد کرد؛ در نتیجه پیشنهاد می شود جهت آشنایی بیشتر در مورد این موضوع مطلب: درمان زخم و آشنایی با انواع و درمان های زخم بدن و پوست را نیز مطالعه کنید.
در آخر:
برای اطمینان از بهبودی صحیح و جلوگیری از آسیب دیدگی جراحی اپی زیاتومی، بیماران باید از استفاده از تامپون یا دوش در دوره پس از زایمان خودداری کنند. این نکته قابل اهمیت است که امروزه برای بهبودی سریع مادر تا جای ممکن این جراحی را انجام نمی دهند.
