تب و لرز اغلب در پی عوارض ابتلا به برخی از بیماری‌ها ایجاد می‌شود. در بسیاری از موارد در پی سرماخوردگی، تب و لرز نیز ایجاد می‌شود. اما بالا بودن دمای بدن در کنار احساس سرما و لرز بسیار اذیت کننده و خطرناک می‌تواند باشد.
برای اینکه بدانیم چه درجه دمایی از بدن خطرناک و حاد قلمداد می‌شود، باید میزان نرمال آنرا بدانیم. بعد از اینکه متوجه دمای بالای بدن و داشتن تب و لرز شدیم باید راهکارهایی برای درمان آن پیش بگیریم که در ادامه به ارائه مهمترین نکات در این رابطه خواهیم پرداخت.
مقدار نرمال درجه حرارت بدن چند است؟
درجه نرمال دمای بدن بستگی به عواملی مانند سن و سال، شرایط آب و هوایی یا خیلی از عوامل دیگر مانند مصرف برخی داروها، شرایط فیزیکی و ابتلا به بیماری‌ها دارد. اما در شرایط عادی حد معمول آن بین عموم یکسان است. در واقع دمای بدن هر فرد در حالت و شرایط معمولی 37 درجه باید باشد.
اگر میزان دمای بدن به بالای 38 درجه افزایش یابد یعنی فرد دچار تب شده است. در مواردی که دما به خصوص در کودکان و افراد مسن این دما به بالای 40 درجه برسد، حتما باید به صورت اورژانسی به درمانگاه و پزشک مراجعه شود.
علائم هشدار دهنده تب معمولا در ساعات پایانی شب بیشتر نمایان می شود. درجه حرارت بدن را می‌توان با کمک وسایلی مانند دماسنج جیوه‌ای زیر زبان برای بزرگسالان یا زیربغل برای کودکان، دستگاه دیجیتالی مادون قرمز تنها با برخورد یا حتی نزدیک کردن به پوست و یا یک برچسب روی پیشانی سنجید.
دلایل ایجاد تب و لرز
- سرماخوردگی (که اکثر تب و لرزها به این علت اتفاق می‌افتند اما عوامل دیگر نیز ممکن است وجود داشته باشد)
- اثرات جانبی برخی از داروها
- واکنش طبیعی بدن نسبت به فعالیت‌های شدید بدنی
- عفونت‌های ویروسی مانند ویروس آنفولانزا
- تب‌های باکتریایی که بیشتر دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند
- عفونت‌های قارچی و تب بر اثر قرار گرفتن در معرض بیماری‌های حیوانات
- کم کاری تیروئید
- هیپوگلیسمی (کاهش یافتن سطح قند خون)
- سوء تغذیه و کم بودن برخی مواد مغذی در بدن
- واکنش‌های احساسی بدن مثل شرایط استرس زا و مشکلات عاطفی
راه‌های درمان سریع تب و لرز
وقتی درجه حرارت دمای بدن به بالاتر از حد نرمال آن برسد بدن دچار تب شده است. اما گاهی بالا بودن دما با لرز و احساس سرما نیز همراه می‌شود؛ این احساس به شدت اذیت کننده است. زیرا از طرفی دمای بدن بالا است و از طرف دیگر همواره احساس سرمای شدید و گرم نشدن به فرد دست می‌دهد. تجربه‌ای وصف نشدنی که ممکن است در هر فصلی از سال اتفاق بیفتد.
لرز کردن حین تب، برای پاسخ بدن در مقابل بالا رفتن دمای کلی بدن است. این اتفاق هنگامی است که عضلات در حال تلاش برای ایجاد حرارت متعادل در بدن هستند. با ایجاد لرز دمای داخلی بدن سعی در پایین آمدن خواهد داشت. حالات طاقت فرسایی که حتما باید مورد درمان قرار گیرد تا از بروز خطرات احتمالی مانند تشنج جلوگیری شود.
درمان دارویی برای کاهش تب و لرز
خلاص شدن از تب و لرز ممکن است تا حدی سخت باشد. در حالی که بر اثر گرما تعریق بیشتری ایجاد می‌شود و همواره فرد نیاز به گرم شدن و استفاده از پتوی بیشتر دارد. استفاده از داروها نیز ممکن است برای ساعاتی اثرات تب و لرز را از بین ببرد. اما بهتر است به درمان اصلی پرداخته شود.
تا حدی با داروهایی مانند استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین که به صورت قرص، شربت یا قطره وجود دارند، می‌توان اثرات تب و لرز را کاهش داد. البته دوز مصرفی هر یک از داروها و نوع آنها بستگی به سن و شدت تب نیز دارد. استراحت و نوشیدن مایعاتی مانند انواع سوپ، آبمیوه، چای کم رنگ و آب ولرم تاثیر به سزایی در کنار درمان با دارو را خواهد داشت.
نکته مهم: بهتر است تا جای ممکن از مصرف خودسرانه داروها پرهیز کرد و تنها در موارد اضطراری از داروهای نام برده شده استفاده کرد.
درمان خانگی و سریع برای تب و لرز
یکی از مهمترین مواردی که در حین مواجه با تب و لرز برای بزرگسالان و حتی کودکان باید در نظر داشت، حفظ آرامش است. با حفظ آرامش و به دنبال آن پیش گرفتن راهکارهای خانگی می‌توان سریعا تب را بهبود بخشید.
البته تب را نمی‌توان ذاتا خطرناک دانست. تب و لرز یک سیستم دفاعی بدن در مقابل برخی از بیماری‌ها و ویروس‌ها به شمار می‌رود. بدن برای مبارزه با میکروب‌ها و عفونت‌ها این بازخورد را از خود نشان می‌دهد.
برای پیش گرفتن درمان‌های خانگی برای درمان تب و لرز شرایطی مانند سن و سال بسیار مهم است. زیرا در کودکان دوز مصرفی و پیش بردن راهکارها می‌تواند متفاوت باشد. ترجیحا حین درمان برای تب و لرز باید دمای منزل را تا حد امکان به صورت نرمال نگه داشت.
- پوشیدن لباس‌های گرم اما سبک
- حفظ آرامش و استراحت در منزل
- استفاده از شربت آبلیمو با عسل
- استفاده از آبمیوه‌های طبیعی مثل آب پرتقال، لیمو شیرین و لیمو ترش که حاوی ویتامین C زیادی هستند
- استفاده از آب سیب
- استفاده از فلفل سیاه در سوپ رقیق
- دمنوش زنجبیل تازه (کاملا رقیق)
- پاشویه کردن (برای این کار از یک دستمال یا حوله نمدار و قرار دادن آن روی پیشانی استفاده کنید)
- استحمام با آب گرم در عرض حداکثر 10 دقیقه
- استفاده از داروهای معرفی شده در شرایط سخت بودن
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
ممکن است گاهی اوقات تب و لرز با علائم دیگری همراه باشد. با مشاهده هر یک از علائم زیر در کنار احساس تب و لرز باید حتما و سریعا به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه شود.
- درد شکمی
- خس خس سینه
- استفراغ‌های شدید و مکرر
- سخت بودن دفع ادرار و یا تکرر ادرار
- تغییر در رنگ پوست
- بروز لکنت در گفتار
- ایجاد تاول
- بی حسی در قسمت‌هایی از بدن
- احساس سوزش به ویژه در انگشتان، بینی و گوش
- احساس حساسیت به نور
- خشکی عضلات گردن
- گیجی و سردرگمی
نکات مهم تکمیلی
بهتر است در صورت بروز تب و لرز نگرانی شدید ایجاد نشود. راهکارهای ارائه شده برای تسکین و بهبود کامل در دسترس و ساده هستند که اغلب آسیبی را در پی ندارند. اما در صورت ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت و مشکلات قلبی عروقی، ممکن است تب و لرز تا حدودی وخیم‌تر بروز داده شود.
تب به تنهایی ممکن است نشان دهنده ابتلا به برخی از بیماری‌ها باشد که اگر به صورت مقطعی تکرار شود حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کرد. اما تب و لرز را می‌توان در منزل با راهکارهایی تخفیف داد که در صورت ادامه دار شدن باید حتما به پزشک مراجعه کرد.
