فشار خون بالا در بارداری یکی از اتفاقاتی است که برای برخی از خانم ها در این دوره رخ می دهد. افزایش نا متعال فشار خون در دوران بارداری می تواند گذری یا به صورت دائمی پس از زایمان نیز برای مادر باقی بماند.
برای برخی از افراد باردار فشار خون بالا ارثی یا جزئی از مسمومیت های بارداری است، اما بیشترین عاملی که باعث این عارضه می شود رعایت نکردن رژیم غذایی نامناسب است که اگر کنترل نشود می تواند مشکلات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
بررسی کلی فشار خون بالا در بارداری
فشار خون بالا وضعیتی است که برای برخی از خانم های باردار یک نگرانی جدی محسوب می شود. اما هنگامی که به خوبی مدیریت شود دیگر فشار خون بالا در دوران بارداری همیشه خطرناک نیست.
اما گاهی اوقات می تواند برای مادر و جنین عوارض جدی داشته باشد. منبع قابل اعتماد مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زند که حدود 6 تا 8 درصد از زنان باردار بین 20 تا 44 سال در ایالات متحده آمریکا این بیماری ناشی از دوران بارداری را تجربه کرده اند.
نکته: فشار خون بالا در دوران بارداری به عنوان 140 میلی گرم جیوه یا سیستولیک بالاتر، با دیاستولیک 90 میلی متر جیوه یا بالاتر تعریف شده است.
چه عواملی باعث فشار خون بالا در دوران بارداری می شوند؟
تا به امروز کاملا مشخص نشده است که چه عواملی بیشتر باعث فشار خون بالا در بارداری می شود، اما برخی از این عوامل که در آن نقش بسیاری داشته اند شامل موارد زیر می شود:
- داشتن اضافه وزن
- فعالیت بدنی کم
- سیگار کشیدن زیاد
- نوشیدن الکل
- اولین بارداری
- سابقه خانوادگی فشار خون بالا مربوط به بارداری
- بارداری چند قلو
- سن (بالای 35 سال)
- فناوری تولید مثل کمکی (مانند لقاح آزمایشگاهی یا IVF)
- ابتلا به دیابت
- بیماری های خود ایمنی خاص
انواع فشار خون مرتبط به بارداری
فشار خون بالا در دوران بارداری را می توان به سه حالت مختلف تقسیم کرد.
1. فشار خون مزمن در بارداری
برخی اوقات قبل از بارداری خانم ها فشار خون بالا را تجربه می کند. این امکان وجود دارد این نوع از فشار خون در بارداری تبدیل به فشار خون مزمن شود. البته نکته ی قابل ذکر این می باشد که، این نوع از فشار خون با دارو قابل کنترل و درمان کامل می باشد
نکته: پزشکان همچنین فشار خون بالا را که در 20 هفته اول بارداری رخ می دهد فشار خون مزمن می دانند.
2. فشارخون حاملگی
فشارخون حاملگی بعد از هفته بیستم بارداری ایجاد می شود و معمولاً بعد از زایمان برطرف می شود. اگر بعد از هفته ی 30 ام بارداری تشخیص داده شود، احتمال ابتلا به پره اکلامپسی بیشتر است.
3. فشارخون مزمن با پره اکلامپسی مایع
خانم هایی که قبل از بارداری دچار فشار خون مزمن می شوند، می توانند دچار پره اکلامپسی شوند. این اتفاق زمانی رخ می دهد که با پیشرفت بارداری، پزشک متخصص متوجه دفع پروتئین و مشکلات دیگر بارداری می شود.
راهکار های پیشگیری از فشار خون در بارداری
- یکی از ساده ترین راهکار ها برای پیشگیری از فشار خون بالا در بارداری جلوگیری از اضافه وزن است. خانم ها بهتر است قبل از بارداری وزن خود را متعادل نگه دارند یا در زمان بارداری با انجام ورزش هایی که پزشک به آن ها می دهد جلوی اضافه وزن را بگیرند.
نکته: در دوران بارداری طبیعی است که کمی به وزن مادر اضافه شود. این میزان بسته به نظر پزشک متخصص دارد. اما بیشتر از آن خطر ابتلا به فشار خون را نیز بالا می برد.
- یکی دیگر از راهکار های پیشگیری از فشار خون بالا در دوران بارداری زیر نظر بودن مادر باردار با یک پزشک تغذیه است. این نکته قابل اهمیت است برنامه غذایی هر مادری با مادر باردار دیگر متفاوت است؛ در نتیجه بهتر است به جای استفاده از تجربیات دیگران این دوران حساس کاملا تحت نظر یک پزشک جلو رود.
- خانم های باردار بهتر است سبک زندگی خود را تغییر دهند. یعنی از سیگار کشیدن و نوشیدن الکل خودداری کنند. بررسی ها نشان داده است که هر دو عامل باعث افزایش فشار خون و ایجاد عوارض دیگر در دوران بارداری می شوند.
- بارداری باعث تغییر هورمون ها و همچنین تغییرات روحی و جسمی می شود. این می تواند استرس ایجاد کرده و به دنبال آن می تواند فشار خون بالا را بیشتر کند. بنابراین لازم است خانم های باردار تکنیک های کاهش استرس مانند یوگا و مراقبه را امتحان کنند.
عوارض فشار خون بالا در بارداری چیست؟
خطرناک ترین مشکلی که فشار خون بالا در بارداری برای خانم ها می تواند ایجاد کند، پره اکلامپسی است. این وضعیت می تواند صدمات جدی به اندام مادر باردار، از جمله مغز و کلیه ها وارد کند. این بیماری اگر درمان نشود، می تواند کشنده باشد.
علائم زیر شامل موارد می باشد که می تواند نشان دهنده ی فشار بالای خون در دوران بارداری باشد:
- تورم غیر طبیعی در ناحیه دست و صورت
- سردردهای مداوم
- دید چندتایی یا ایجاد تغییر در بینایی
- درد فوقانی شکم
- حالت تهوع یا استفراغ بعد از بارداری
- اختلال در عمل دم و بازدم
- احساس خفگی
نکته: از آنجا که پره اکلامپسی هم برای بانوی باردار و هم برای جنین او می تواند خطرناک باشد، در صورت بروز هر یک از این علائم باید با پزشک خود تماس بگیرد.
نکته: ملاقات منظم پزشک و اطلاع پزشک در مورد هرگونه تغییر می تواند به آنها در گرفتن زودرس و درمان فشار بالای خون در بارداری کمک کند.
در آخر:
فشار خون بالا در بارداری بسیار خطرناک می باشد و اگر درمان نشود، می تواند برای مادر و نوزاد خطرناک باشد. اختلالات فشار خون بالا دومین علت مرگ مادران باردار در دنیا است، بنابراین مهم می باشد که در مورد هرگونه علائم یا نگرانی از آن با پزشک صحبت کرد. اما به طور کلی، معالینات دقیق و برخی از تغییرات در شیوه زندگی می تواند خطر ابتلا به عوارض ناشی از فشار خون بالا را کاهش دهد.
