رژیم غذایی کم کاری تیروئید (معرفی مواد غذایی مفید و مضر)
رژیم غذایی کم کاری تیروئید تا حد به سزایی در درمان و بهبود علائم بیماری موثر عمل می‌کند. تیروئید به عنوان غده‌ای درون‌ریز هورمون‌هایی حیاتی و تعیین کننده‌ای را ترشح می‌کند. در صورت ترشح کم هورمون تیروئید یا همان کم کاری تیروئید، به طور مستقیم بر مواردی همچون افزایش وزن، سلامت پوست و مو، احساس خستگی و موارد دیگر تحت تاثیر قرار خواهند گرفت.
تغذیه نقش به سزایی در بهبود این بیماری دارد که اکثر پزشکان با تغییراتی در رژیم غذایی و تجویز برخی از داروها، به درمان این بیماری می‌پردازند. اما اینکه این رژیم باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد و شامل چه مواد غذایی شود را در ادامه برایتان توضیح خواهیم داد.
نقش رژیم غذایی کم کاری تیروئید در بهبود بیماری
غدد متعددی در بدن وجود دارند که هر کدام نقش به سزایی را برای تعادل بدن ایفا می‌کنند. غده تیروئید یکی از معروفترین غدد بدن است که به شکل یک پروانه در گردن قرار دارد. هورمون‌های T3 و همینطور T4 از این غده ترشح می‌شوند که تاثیر مستقیمی بر سوخت و ساز بدن، ضربان قلب، احساس خستگی و… دارند.
زمانی که می‌گوییم هورمون‌های ترشح شده از تیروئید نقش مستقیم بر کالری سوزی دارند، یعنی حتی زمانی که فرد در حال استراحت است در بدن کالری سوزی انجام می‌شود. در مقابل وقتی فرد به کم کاری تیروئید مبتلا باشد ممکن است کالری زمان طولانی‌تری را برای سوختن در بدن نیاز داشته باشد. در نتیجه این موضوع سبب تاخیر در فرایند کاهش وزن خواهد شد.
به همین دلیل افزایش مصرف برخی از مواد غذایی و حتی کاهش برخی دیگر، به طور مستقیم بر کم کاری تیروئید اثر می‌گذارند. درست است درمان اصلی باید به وسیله داروهای تجویزی توسط پزشک انجام شود اما رژیم غذایی کم کاری تیروئید نیز با تحریک غده تیروئید به ترشح بیشتر هورمون‌ها می‌انجامد. در ادامه به مواد غذایی مفید و مضر برای این بیماری اشاره خواهیم کرد.
مواد غذایی مفید در رژیم غذایی کم کاری تیروئید
برخی از انواع مواد غذایی هستند که برای درمان و کنترل این بیماری بسیار مفید عمل می‌کنند. از جمله مهمترین و موثرترین آنها را در ادامه متن برایتان معرفی خواهیم کرد.
1. یُد؛ یکی از موثرترین مواد معدنی برای تیروئید
یکی از معروفترین و موثرترین مواد معدنی که بسیاری از افراد تعریف آنرا برای کم کاری تیروئید شنیده‌اند، یُد است. تولید هورمون تیروئید در گرو مصرف ید است. بیشتر از یک سوم مردم جهان با کمبود ید مواجه هستند.
چه مواد غذایی حاوی یُد هستند؟
از طریق رژیم غذایی کم کاری تیروئید می‌توان این ماده معدنی را دریافت کرد تا نیازی به مصرف مکمل نباشد. استفاده از نمک یددار در مراحل پایانی پخت غذا، آن هم به اعتدال، می‌تواند از کمبود ید پیشگیری کند. از طرفی باید این نکته را در نظر داشته باشید که ممکن است مصرف نامتعادل آن به تیروئید آسیب جدی وارد کند. به غیر از نمک گزینه‌های زیر نیز حاوی مقادیری از ید هستند:
- تخم مرغ
- شیر
- پنیر
- بستنی
2. روی؛ فعال کننده هورمون‌های تیروئید
روی به عنوان یکی ماده معدنی باید در رژیم غذایی کم کاری تیروئید وجود داشته باشد تا سطحی متعادل از TSH در بدن ترشح شود. از این رو بر غده تیروئید اثر گذاشته و سبب ترشح هورمون از غده تیروئید می‌شود.
چه مواد غذایی حاوی روی هستند؟
منابع غذایی حیوانی مانند گوشت مرغ، ماهی و گوساله و همینطور لوبیا سفید، تخمه کدو حلوایی و ماست از جمله منابع غنی از این ماده معدنی هستند.
3. سلنیوم؛ محرکی برای تولید هورمون
سلنیوم به عنوان محرکی برای ترشح هورمون‌های تیروئید عمل می‌کند. علاوه بر این موضوع خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی را به بدن می‌رساند تا از آسیب به سلول‌های بدن بر اثر رادیکال‌های آزاد جلوگیری شود.
چه مواد غذایی حاوی سلنیوم هستند؟
مصرف مکمل سلنیوم بدون تجویز پزشک ممنوع است. زیرا می‌تواند کاملا مضر عمل کند و فقط طبق نیاز و صلاح‌دید پزشک باید از آن مصرف کرد. منابع طبیعی و مواد غذایی از جمله ماهی ساردین و تن، میگو، جو دوسر، تخم مرغ، بادام برزیلی و همینطور انواع حبوبات حاوی سلنیوم هستند.
مواد غذایی مضر در رژیم غذایی کم کاری تیروئید
همانطور که اشاره شد، در رژیم غذایی کم کاری تیروئید همانقدر که باید برخی از مواد غذایی را بیشتر مصرف کرد، لازم است تا برخی دیگر را محدود و یا حذف کرد. مواد غذایی که در ادامه معرفی می‌کنیم بهتر است محدودیت و ممنوعیتی برای مصرف آنها جهت درمان کم کاری تیروئید در نظر گرفت.
1. کاهش و حذف گلوتن
برای برخی از موارد حذف کامل این ماده ضروری نیست اما در مواردی که فرد به تیروئیدیت هاشیموتو مبتلا باشد لازم است تا گلوتن را از رژیم غذایی خود کاملا حذف کند. زیرا با مصرف گلوتن بدن به اشتباه به بافت‌های روده حمله می‌کند که این موضوع به دلیل پروتئینی بودن بافت گلوتن است که ممکن است اغلب برای بیماران مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماران مبتلا به سلیاک بیشتر دیده شود.
گلوتن در چه مواد غذایی وجود دارد؟
برای کاهش یا حذف گلوتن در رژیم غذایی کم کاری تیروئید بهتر است مواد غذایی غلاتی مانند جو، گندم و چاودار و مواد غذایی تهیه شده با آنها مانند نان، ماکارونی و ماء الشعیر در نظر گرفته شوند.
2. تداخل در ترشح هورمون با گواتروژن‌ها
یکی دیگر از موادی که به طور مستقیم بر ترشح هورمون‌های تیروئید تاثیر می‌گذارد، گواتروژن‌ها هستند. این ماده مستقیما بر جذب یُد موثر است و متاسفانه بسیاری از مواد غذایی که مصرف می‌شود حاوی آن هستند. تا جای ممکن باید در رژیم غذایی کم کاری تیروئید از مصرف مواد غذایی حاوی آن پرهیز کرد.
گواتروژن‌ها در چه مواد غذایی وجود دارند؟
- برخی از انواع میوه و سبزیجات از جمله سیب زمینی شیرین، توت فرنگی، انواع کلم، اسفناج و…
- سویا و مواد غذایی به دست آمده از آن مانند توفو، شیر سویا و تمپه و…
- برخی از انواع آجیل مانند بادام زمینی
- برخی از دانه‌ها مانند دانه کاج و ارزن
- غذاهای فراوری شده مانند هات داگ و انواع کیک‌ها
نکات مهم برای رژیم غذایی کم کاری تیروئید
- رژیم غذایی به تنهای نمی‌تواند کم کاری تیروئید را درمان کند و باید طبق نظارت پزشک روند دقیق برای تغذیه در کنار درمان دارویی پیش گرفته شود.
- ویتامین C موجود در میوه و سبزیجات به سوخت و ساز تیروزین کمک می‌کند؛ از مصرف آنها غافل نشوید.
- خانواده ویتامین B در مبتلایان به کم کاری تیروئید سطح کمی دارد که بهتر است از مواد غذای حاوی آن در رژیم غذایی کم کاری تیروئید به اعتدال وجود داشته باشد.
- ویتامین E به متابولیزه شدن سلنیوم منجر می‌شود که بهتر است منابع طبیعی حاوی آن روزانه مصرف شوند.
- ویتامین A، پروتئین و فیبر برای بهبود بیماری کم کاری تیروئید موثر هستند که در رژیم غذایی باید گنجانده شوند.
