درد کلیه می تواند عوامل مختلفی داشته باشد. کلیه ها در دو سمت پهلو، در ناحیه فوقانی شکم و در زیر دنده ها قرار دارند، همچنین اختلال در هر کدام از کلیه های سمت چپ و راست می تواند نشانه از بیماری دیگری باشد. در این مقاله درد این عضو از بدن را مورد بحث قرار داده ایم و با عوامل شایع ایجاد کننده ی این درد داخلی آشنا می شویم.
آشنایی با عوامل شایع درد کلیه
کلیه سمت راست به دلیل اندازه و موقعیت کبد در بدن، نسبت به کلیه سمت چپ کمی پایین تر قرار دارد. نکته ای که در اینجا باید به آن اشاره کرد این می باشد که، شرایط و عواملی که باعث درد کلیه می شود در اکثر مواقع یکی از کلیه های فرد را درگیر خواهند کرد.
کلیه درد سمت راست یا چپ می تواند نشان دهنده مشکل کلیه در آن قسمت باشد یا این امکان دارد بر اثر جراحت ارگانی از بدن، ماهیچه ها یا سایر بافت های بدن ایجاد شده باشد.
1. ارتباط درد کلیه و عفونت ادراری (UTI)
عفونت ادرار در بارداری و شرایط عادی یکی از عفونت های شایع می باشد که قابلیت این را دارد به دلیل ارتباط نزدیک با کلیه ها سریع به آن قسمت نفوذ کند. منشا این عفونت از باکتری و ویروس ها می باشد که با پیشرفت خود را نشان را می دهند.
البته این نکته قابل ذکر است که اغلب باکتری ها و ویروس های عفونت ادراری ابتدا مجرای ادرار و مثانه را درگیر خواهند کرد، اما با پیشرفت می تواند دستگاه فوقانی و کلیه ها را دچار التهابات و درد کند.
اگر درد کلیه از عفونت ادراری باشد، علائم زیر را نشان خواهد داد:
- تب شدید
- درد جانبی در ناحیه کمر
- احساس سرما و لرزیدن
- تکرر ادرار
- خارج نشدن ادرار از مثانه
- خون یا چرک در ادرار
- تهوع و استفراغ
راهکار احتمالی درمان
به عنوان اولین خط درمانی برای UTI، پزشک احتمالاً برای فرد دچار درد کلیه عفونتی آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگر کلیه های فرد به کل آلوده شده باشند (پیلونفریت)، ممکن داروی فلوروکینولون تجویز کند و در صورت ابتلا به عفونت ادراری شدید، پزشک ممکن است فرد بیمار را بستری و آنتی بیوتیک های داخل وریدی تجویز کند.
2. درد در ناحیه کلیه و سنگ کلیه
کلیه ها محلی برای تشکیل ادرار هستند. در اغلب موارد اگر ادرار بسیار غلیظ باشد باعث خواهد شد در کلیه مواد نمکی و مواد معدنی دچار رسوبات سخت شوند که در این حالت گفته می شود شخص دچار سنگ کلیه شده است. سنگ کلیه یکی از عوامل شایع ترین درد کلیه ها می باشد و علائم سنگ کلیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد جانبی در ناحیه کمر و لگن
- نیاز مداوم به ادرار کردن
- درد هنگام ادرار کردن
- خروج ادرار به میزان کم
- ادرار خونی یا ادرار ابری
- تهوع و استفراغ
راهکار احتمالی درمان
نکته ای که در ابتدا باید به آن اشاره کرد این می باشد که اگر سنگ کلیه بسیار کوچک باشد، خود به خود پس مدتی با درد کلیه از طریق ادرار دفع خواهد شد.
در اغلب موارد پزشکان به فرد دچار درد کلیه ناشی از سنگ کلیه ابتدا یک داروی ضد درد تجویز خواهند کرد و همچنین بیشترین توصیه ای که به آن ها می شود، نوشیدن بسیار زیاد آب است تا سنگ سریعتر دفع شود.
در کنار این ها اگر لازم ببیند به فرد بیمار یک داروی مسدود کننده ی آلفا خواهد داد؛ این دارو مجرای فرد را شل خواهد کرد، این عملکرد باعث خواهد شد سنگ راحت تر و با درد بسیار کم از مجاری ادرار و کلیه عبور کند.
اگر سنگ کلیه بزرگ باشد و درد کلیه بسیار زیاد باشد و از طرفی باعث آسیب شود، پزشک ممکن است یک روش تهاجمی تر مانند موارد زیر را توصیه کند:
- لیتوتریپسی (ESWL) : این روش را با نام عامیانه موج شوک خارج از بدن نیز می شناسند. در این روش از امواج صوتی برای شکسته شدن سنگ کلیه به قطعات کوچکتر و راحت تر عبور کردن استفاده می شود.
- نفرولیتوتومی جلدی: در این روش، پزشک با استفاده از تلسکوپ ها و ابزارهای کوچک، سنگ را به صورت جراحی جدا می کند.
نکته: هنگامی که سنگ متوسط باشد و درد کلیه قابل تحمل تر نیز باشد، روش دیگری هست که در آن پزشک از ابزارهای ویژه ای استفاده می کند که به آنها اجازه می دهد از مجرای ادرار و مثانه فرد بیمار عبور کرده و به سنگ گیر کند و آن را متلاشی کند.
عوامل نادر درد در ناحیه کلیه
1. ترومای کلیه و ارتباط آن با درد کلیه
ترومای کلیه ناشی از ضربه ای است که بر اثر سانحه ای به کلیه ها وارد می شود و به خاطر جراحت واردی داخلی، شخص دچار درد کلیه خواهد شد؛ علائم ترومای کلیه اغلب موارد زیر می باشد:
- وجود خون زیاد در ادرار
- کبودی در پهلو و ناحیه کلیه
- درد کلیه
- فشار خون بالا
راهکار درمان احتمالی
ترومای کلیه را اغلب مورد اندازه گیری قرار می دهند و اگر در مقیاس 1 تا 5 اندازه گیری شود نیاز به جراحی خواهد داشت. علائم ترومای بلانت شامل هماچوری و کبودی در ناحیه کلیه است و علائم تروما نافذ یک زخم است.
اما نکته ای که در عامل بیرونی درد کلیه اهمیت دارد این می باشد؛ در بیشتر مواقع درمان آن بدون جراحی صورت خواهد گرفت.
نکته: پزشک برای بهبود سریعتر ترومای کلیوی، فیزیوتراپی را در بیشتر مواقع تجویز خواهد کرد.
2. بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD)
PKD نوعی اختلال ژنتیکی است که توسط خوشه ها یا کیست هایی پر شده از مایعات، در کلیه های بیمار رشد می کند. PKD نوعی بیماری مزمن کلیه می باشد و این بیماری عملکرد کلیه را کاهش می دهد و پتانسیل نارسایی کلیه و درد کلیه را به همراه دارد.
علائم و علائم PKD ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در ناحیه کمر و لگن
- درد کلیه
- هماچوری (خون در ادرار)
- سنگ کلیه
- اختلالات دریچه قلب
- فشار خون بالا
راهکار های درمانی
نکته ی مهم در این بیماری این می باشد که درمانی برای PKD وجود ندارد، پزشک به فرد بیمار کمک می کند با درمان پیشرفت بیماری را مدیریت کند.
به عنوان مثال، اگر یکی از علائم فشار خون بالا باشد، ممکن است تغییر رژیم غذایی را به همراه مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین یا مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE) تجویز کنند.
در آخر:
عوامل مختلفی می تواند درد کلیه را برای افراد به همراه داشته باشد. در این مقاله سعی بر آن شد شایع ترین عوامل را مورد بحث قرار دهیم. اما این نکته را باید در نظر داشت کلیه مانند هر عضو دیگری اگر دچار اختلال شود، این امکان را دارد که باقی عضو های دیگر را درگیر کند؛ در نتیجه با مشاهده اختلالات کلیوی حتما برای درمان آن باید سریعا اقدام شود.
