حاملگی مولار که با نام بچه‌خوره یا نام علمی مول هیداتی‌فوم نیز شناخته می‌شود یکی از شرایط دشواری است که ممکن است برای فرایند بارداری رخ دهد. این موضوع به عنوان یک ناهنجاری برای تخم بارور شده محسوب می‌شود. با این متن همراه باشید تا اطلاعاتی دقیق‌تر برای دلایل ایجاد آن، علائم و راهکارهای درمانی را برایتان بیان کنیم.
حاملگی مولار چیست؟
یکی از عوارض کمتر شایع برای بارداری که باید جدی گرفته شود، حاملگی مولار است. این موضوع زمانی است که برای تخم بارور شده، ناهنجاری خاصی ایجاد شود. بچه خوره می‌تواند به شکل نوعی سرطان پیش رود که باید در مراحل ابتدایی آنرا تشخیص داد و درمان کرد.
تروفوبلاست‌ها سلول‌هایی هستند که وظیفه ساخت جفت در حالت طبیعی را بر عهده دارند. زمانی که رشد آنها غیر طبیعی باشد، تشکیل تومور ایجاد خواهد شد. در این حالت تخم بارور شده هیچ گاه به جنین در حال رشد و زنده تبدیل نمی‌شود و یا اینکه به صورت غیرعادی رشد می‌کند و نمی‌تواند زنده بماند. با این وجود می‌توان حاملگی مولار را به دو نوع جدا تقسیم کرد.
انواع حاملگی مولار
انواع حاملگی مولار به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند. این دو دسته شامل موارد زیر هستند:
- حاملگی مولار کامل: در این نوع معمولا بافت جفت ملتهب و غیرعادی دیده می‌شود که بافت جنین در آن شکل نمی‌گیرد و کیسه‌های متعدد و پر از مایع را تشکیل می‌دهد.
- حاملگی مولار نسبی یا ناقص: در این نوع در کنار بافت جفت طبیعی، بافت جفت غیرطبیعی شکل می‌گیرد که گاهی ممکن است جنین تشکیل شده و رو به رشد رود که اغلب در ماه‌های ابتدایی سقط خواهد شد.
در واقع در هر دو مورد به جای تشکیل و رشد جنین، بافت‌های جفت رشد می‌کنند و تکثیر می‌شوند که این موضوع به شکل غیرطبیعی و حتی به شکل تومور سرطان رشد خواهد کرد.
چرا حاملگی مولار اتفاق می‌افتد؟
در بارداری طبیعی، 23 کروموزوم از پدر و 23 کروموزوم از مادر تخم بارور شده را تشکیل می‌دهند.
در حاملگی مولار کامل کروموزوم‌های مادر وجود ندارند و سلول تخم بارور شده فقط شرایط ژنتیکی پدر را به همراه دارد. این موضوع با ادامه‌دار شدن تکثیر کروموزوم پدر ادامه خواهد داشت. در این حالت بافت جنین نرمال نخواهد بود که اغلب جفت، کیست‌های انگوری شکل را ایجاد خواهد کرد.
در حاملگی مولار ناقص کروموزوم‌های مادر نیز وجود دارند اما کروموزوم‌های پدر دو برابر می‌شوند. این یعنی دو اسپرم یک تخمک را بارور خواهند کرد. در واقع 69 کروموزوم، تخم بارور شده را تشکیل می‌دهند. در این حالت جنین با تعدادی بافت جفت و کیسه‌های جنینی تشکیل می‌شوند. این مورد تا حدی غیر طبیعی است که جنین از بین خواهد رفت.
شایان ذکر است از هر هزار بارداری، یکی از آنها حاملگی مولار است که مواردی همچون سن بالای 35 سال یا کمتر از 20 سال و همینطور سابقه بارداری مولار که از هر 100 زن 1 زن برایش سابقه بارداری مولار تکرار می‌شود، تاثیرگذار است.
حاملگی مولار چه علائمی دارد؟
این ناهنجاری در بارداری، در ابتدا علائمی مانند علائم بارداری را از خود بروز می‌دهد. اما رفته رفته پس از مدت کوتاهی علائم تغییر خواهند کرد و اغلب باید مادران تفاوت علائم را با یکدیگر به خوبی بشناسند. اغلب علائمی که زنان ممکن است در این نوع بارداری شاهد آنها باشند شامل موارد زیر می‌شود:
- اغلب در سه ماهه ابتدایی بارداری، خونریزی واژینال غیرعادی با رنگ قهوه‌ای تیره مشاهده خواهد شد
- حالت تهوع شدید و استفراغ
- احساس درد و فشار در ناحیه لگن
- خارج شدن ترشحاتی با بافت غیرعادی و کیست‌هایی مانند دانه‌های انگور
با وجود چنین علائمی، زنان حتما باید به پزشک برای تشخیص دقیق مراجعه کنند تا سایر نشانه مانند موارد زیر توسط پزشک بررسی شوند:
- اندازه رحم و رشد غیر عادی رحم در مدت زمان گذشته
- بررسی فشار خون و داشتن فشار خون بالا
- تشخیص و بررسی وجود کیست تخمدان
- پره اکلامپسی که با بالا بودن فشار خون و دفع پروتئین از ادرار همراه است
- پرکاری تیروئید
- کم خونی
مراجعه به پزشک و تشخیص حاملگی مولار
با بررسی علائم بیان شده، پزشک برای تشخیص دقیق‌تر سطح اچ سی جی (هورمون بارداری) را با توجه به نتیجه آزمایش خون بررسی خواهد کرد. از دیگر آزمایش‌های مورد نیاز انجام سونوگرافی است که برای شکم و لگن باید انجام شود. اما برای تشخیص دقیق در ماه‌های اولیه بارداری ممکن است سونوگرافی واژن نیز تجویز شود.
معمولا سونوگرافی حاملگی مولار برای نشان دادن نتیجه درست در 6 الی 9 هفتگی بارداری توصیه می‌شود. در این آزمایشات موارد زیر بررسی می‌شوند:
- وجود هر نوع کیست
- بررسی سطح مایع آمونیوم که کمبود یا عدم وجود آن نشان دهنده حاملگی مولار است
- وجود جفت کیستیک که به رحم نیز آسیب وارد کرده است
- وجود جفت کیستیک ضخیم
چگونگی درمان حاملگی مولار
بعد از تشخیص دقیق حاملگی مولار، پزشک فورا راهکارهای درمانی را پیش خواهد گرفت. باید این موضوع را دریافت که به هیچ وجه این بارداری غیرطبیعی را نمی‌توان ادامه داد. به همین دلیل اقدامات فوری برای تخلیه و برداشتن کیست و جفت انجام خواهد شد. اغلب بسته به شدت و شرایط زنان یکی از موارد زیر برای تخلیه انجام خواهد شد:
- کورتاژ و اتساع: این فرایند برای تخلیه بافت مولار از رحم به صورت اورژانسی و سرپایی در بیمارستان‌ها انجام می‌شود. در این روش اغلب بی‌هوشی یا بی‌حسی موضعی به کار برده می‌شود تا به وسیله دستگاه وکیوم از طریق واژن، بافت مولار تخلیه شود.
- هیسترکتومی: در مواردی که نیاز باشد، این روش برای تخلیه کامل رحم برای پیشگیری از درگیری کامل رحم و اندام‌های مجاور به تومور ایجاد شده بر اثر بافت سلول‌های جفت، انجام خواهد شد.
بعد از انجام روش مناسب، معمولا سطح هورمون اچ سی جی، چک می‌شود. اگر همواره این هورمون در بدن وجود داشته باشد، راهکارهای درمان دیگری ادامه خواهد داشت.
نکات پایانی
حاملگی مولار و تشخیص و درمان آن کاملا به عهده پزشک است. توصیه مهم برای مادرانی که یک مرتبه بارداری مولار را تجربه کرده‌اند این است که در بارداری و اقدام به بارداری بعدی، باید از پزشک مشورت دریافت کنند. همینطور برای طی کردن کامل روند بارداری باید تحت مراقبت پزشک قرار بگیرند. علاوه بر این موضوع برای اقدام به بارداری مجدد، 6 ماه بدن زمان لازم دارد تا به ریکاوری برسد و آماده بارداری مجدد شود. معمولا برای بارداری سالم، تست سونوگرافی در ماه‌های ابتدایی تجویز می‌شود که از رشد نابجای آن جلوگیری شود.
