هورمون پرولاکتین یک نوع هورمون است که علاوه بر خانم ها و آقایان، در حیوانات نیز ترشح می شود. البته این هورمون را به عنوان هورمون باروری نیز می شناسند؛ اما در ادامه متوجه خواهید شد بیماری های دیگری وجود دارد که زمینه ی آن ها به این هورمون باز می گردد و نیاز است آزمایش های مربوط به میزان پرولاکتین در خون را اندازه گیری کنند.
برای مثال برای در صورت بروز بیماری های زیر این آزمایش را از شما به احتمال زیاد خواهند گرفت:
- سردرد های غیر طبیعی
- مشکل در نعوظ آقایان
- خشکی بی دلیل و بیش از اندازه ناحیه واژن
- اختلال در بینایی
آشنایی کلی با هورمون پرولاکتین
هورمون پرولاکتین از آن دسته هورمون هایی است که بیشتر آن را برای زمانی که خانم ها باردار یا شیرده هستند می شناسند. اما در حالت عادی این هورمون به میزان بسیار کم توسط غده هیپوفیز تحریک شده و خیلی کم در بدن خانم ها و آقایان وجود دارد.
زمانی که خانمی باردار می شود هیپوفیز فعالیتش از حالت طبیعی بیشتر می شود، در نتیجه پس از زایمان از سینه های مادر شیر ترشح می شود و با گذر زمان این فعالیت کم شده و به اصطلاح گفته می شود شیر مادر خشک شده است.
آیا میزان پرولاکتین در بدن همه یکی است؟
خیر. میزان هورمون پرولاکتین در بدن خانم ها و آقایان بسیار متفاوت است. حتی در بدن هم جنسیت ها نیز با یک دیگر متفاوت است، اما به طور کلی اگر بخواهیم آن را به صورت دستبندی نشان دهیم به حالت زیر می باشد.
- خانم ها: کمتر از 25 نانو گرم/ میلی لیتر
- آقایان: کمتر از 17 نانو گرم/ میلی لیتر
چه زمانی پزشکان آزمایش کنترل هورمون پرولاکتین را تجویز می کنند؟
زمانی که خانم ها و آقایان به دلایل مختلف و ناشناخته دچار سردرد و اختلال در بینایی می شوند این امکان وجود دارد پزشک معالج برای تشخیص بیماری، آزمایش سطح میزان هورمون پرولاکتین را تجویز می کنند.
آزمایش هورمون پرولاکتین برای خانم ها
پزشکان اگر علائم زیر را در خانم ها مشاهده کنند آزمایش کنترل سطح هورمون پرولاکتین را به احتمال زیاد برای آن تجویز خواهند کرد.
- خانم هایی که قادر به بارداری نیستند
- خانم ها و افرادی ترنسکشوال f to m که پریود آن ها نامنظم است
- بری از خانم ها بدون آن که باردار باشند از سینه های آن ها شیر ترشح می شود
- حس درد در ناحیه سینه
- نشانه های دوران پسا قاعدگی مانند حس گر گرفتگی و خشکی در ناحیه واژن
آزمایش پرولاکتین برای آقایان
- بزرگ شدن و رشد سینه و اطراف آن
- اختلالات در نعوظ
- مشکلات جنسی
- در مواردی که بسیار نادر است از سینه ی برخی از آقایان شیر ترشح می شود.
آزمایش پرولاکتین چگونه است؟
آزمایش هورمون پرولاکتین بسیار ساده است و تنها باید به صورت ناشتا از شما خون گرفته شود. البته این نکته را به خاطر داشته باشید که حتما این آزمایش صبح باید انجام شود، چرا که هنگام صبح این هورمون در بالاترین سطح خود قرار می گیرد.
به چه دلایلی پرولاکتین در بدن می تواند افزایش پیدا کند؟
افزایش هورمون پرولاکتین دلایل مختلفی وجود دارد اما شایع ترین آن ها می تواند جزوی از موارد زیر باشد:
- بیماری و اختلالات کلیوی
- بیماری و اختلالات کبد
- از کار افتادن کبد
- سندرم پلی کیستیک تخمدان ( تنبلی تخمدان)
- آسیب به قفسه سینه
- زونا
- بستم طولانی مدت سوتین های بسیار تنگ و محکم
- کم کاری تیروئید که باعث می شود هورمون ها میزانشان از سطح عادی کاملا خارج شود
- بیماری پرولاکتینوما. این بیماری مانند یک تومور است که به طور غیر طبیعی غده هیپوفیز را تحریک کرده و باعث ترشح بسیار زیاد هورمون پرولاکتین خواهد شد.
- اختلالات و مشکلات هیپوتالاموس
- اختلالات تغذیه ای (انورکسیا)
- مصرف داروهایی که برای درمان افسردگی های شدید استفاده می شود.
- داروهایی که طولانی برای بیماری های فشار خون بالا مصرف می شود.
سطح بالای جواب آزمایش هورمون پرولاکتین نشانه چیست؟
سطح بالای هورمون پرولاکتین می تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شامل موارد زیر می شود. اما این نکته را به خاطر داشته باشید جواب صددرصدی را پزشک معالج باید به شما بدهد.
- بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا
- اختلالات و مشکل در ناحیه غده هیپوفیز
- تخمدان تحریک پذیر که در پزشکی آن را نوعی سندروم می شناسند
- بیماری و اختلالات کلیوی
- بیماری های کبدی
پرولاکتینوما بیشتر در میان آقایانی که سن بالایی دارد شایع تر است. اگر غدد هیپوفیز به طور به رشد و اختلالات خود ادامه دهد بر آن قسمت از مغز که به بینایی مربوط است فشار وارد می کند و خود را با اختلال در بینایی و سردرد های غیر طبیعی نشان می دهد.
هورمون پرولاکتین چگونه می تواند بر باروری تاثیر داشته باشد؟
در خانم ها
- خانم هایی که دارای هورمون پرولاکتین بسیار بالا در خون هستند باعث می شود هورمون استروژن در آن ها بسیار کم تولید شود. هورمون استروژن یک هورمون جنسی زنانه شناخته است که اگر میزان آن نامتعادل شود باعث ناباروری در خانم ها می شود.
- همچنین اگر استروژن به دلیل افزایش پرولاکتین در بدن کاهش پیدا کند پریود خانم ها نامنظم می شود و باعث می شود خانم ها زودتر به دوره ی پسا قاعدگی برسند.
- مشکل دیگری که برای خانم ها به دلیل افزایش این هورمون پیش می آید خشک شدن شدید واژینال است که این عامل بیماری های دیگر را به همراه خود خواهد داشت.
- از دیگر مشکلاتی که برای خانم ها پیش می آید این است که میل جنسی آن ها به طور غیر طبیعی کاهش پیدا می کند.
در آقایان:
- هنگامی که هورمون پرولاکتین در آقایان بالا باشد اولین علائم خود را در اختلال نعوظ نشان می دهد و احساس ناتوانی جنسی به آن ها دست می دهد.
- افزایش این هورمون می تواند باعث شود جلوی ترشح هورمون تستسترون گرفته شود و این عامل مشکلات دیگری را برای آقایان به همراه خواهد داشت؛ چرا که این هورمون یک هورمون مردانه است و ترشح نشدن آن ممکن است در ظاهر فرد نیز تغییراتی ایجاد کند.
- در مواردی که بسیار حاد باشد باعث می شود اسپرم های مرد قدرت باروری خود را از دست بدهند.
در آخر:
هورمون پرولاکتین مانند تمامی هورمون های بدن نقش اساسی را در بدن ایفا می کند و اگر میزان آن در بدن کم یا زیاد شود هر فردی را بیمار خواهد کرد. برای معالجه اغلب داروهای هورمونی به فرد بیمار داده می شد اما بدون شک نحوه ی درمان هر پزشکی متفاوت است.
