میخچه نوعی عارضه پوستی است که تقریبا شبیه پینه است. اغلب در پی ضخیم شدن لایه‌هایی از پوست ایجاد می‌شود که ممکن است بر اثر عوامل مختلفی مثل کفش نامناسب یا وزن زیاد در پا ظاهر شود.
البته توجه داشته باشید میخچه فقط برای پا ایجاد نمی‌شود و ممکن است در هر سطح نازک پوستی که بدون مو باشد نیز ایجاد شود. این مقاله را دنبال کنید تا به موارد مهمی همچون علت ایجاد، عوامل تشدید کننده و راهکارهای درمان خانگی سریع و موثر برای آن بپردازیم.
میخچه چیست؟
میخچه ضایعه‌ای پوستی است که معمولا با فشار مکرر بر یک نقطه کانونی از پوست ایجاد می‌شود. حالتی گرد یا گاهی بیضی روی سطح پوست شکل می‌گیرد که ممکن است بافت‌های آن ریشه داده و در صورت وجود شرایط محرک، به بافت‌های دیگر نیز ادامه یابد. البته نباید آنرا با پینه اشتباه گرفت زیرا پینه ریشه به بافت‌های دیگر نمی‌دهد و سطحی‌تر است.
این شرایط تا جایی ممکن است ادامه داشته باشد که گاهی با حذف کامل نیز مجدد بافت‌های پوست، تولید میخچه کنند. در برخی از موارد نیز در پی وجود پینه و عدم کنترل آن، سلول‌های مرده بیشتری در یک نقطه تجمع می‌کنند که تشکیل میخچه را خواهند داد.
بیشتر افراد میخچه را در پاهای خود تجربه می‌کنند که این موضوع اختلال در راه رفتن و در کل شرایط سختی را برای آنها ایجاد می‌کند. زیرا برجستگی که این عارضه پوستی ایجاد می‌کند در اندازه دانه عدس یا گاهی بزرگتر از آن به اندازه دانه ذرت خواهد بود. به صورت ریشه دار در پوست وجود دارد که قسمتی از آن روی پوست دیده می‌شود. قطعا با افتادن وزن بدن روی پاهایی که میخچه دارند، انگار میخ کوچکی وارد پا شده است.
مطالب مرتبط با میخچه
- اگزما در کودکان چه علتی دارد؟
- 15 روش خانگی برای پاکسازی پوست‌های مختلف را یاد بگیرید.
- 5 عامل اصلی خشک پوست و راه درمان آنرا بشناسید.
این عارضه پوستی گاهی با سهل انگاری بدون درمان رها می‌شود که ممکن است به دلیل ریشه داشتن، به سایر قسمت‌های سطح پوست نیز سرایت کند. گاهی با عدم درمان به موقع برای آن، در حدی پیشرفت خواهد کرد که نیاز به جراحی برای رفع آن ایجاد می‌شود.
زمانی که میخچه سطحی باشد راه درمان ساده و کم هزینه است که حتی با درمان‌های خانگی نیز می‌توان آنرا برطرف کرد. در ادامه متن راهکارهای درمانی را نیز بیان خواهیم کرد اما در ابتدا بهتر است انواع و عوامل ایجاد میخچه را بررسی کنیم.
میخچه با پینه چه تفاوتی دارد؟
همانطور که اشاره شد، میخچه عارضه‌ای متفاوت از پینه است. به ویژگی‌های مشترک و تفاوت‌های آنها توجه کنید:
ویژگی‌های میخچه
1. از پینه کوچکتر است اما عمیق‌تر است
4. فشردن این عارضه تقریبا درد را در پی دارد
2. در مرکز این عارضه‌ی برجسته، نقطه‌ای سفت و سخت وجود دارد
3. معمولا در قسمت‌هایی مانند انگشتان پا، کنار پنجه، بین انگشتان یا در واقع قسمت‌هایی که وزنی روی آنها نیست هم ایجاد می‌شود که ممکن است روی قسمت‌هایی که وزن روی آنها می‌افتد نیز ایجاد شود
ویژگی‌های پینه
1. معمولا دردناک نیستند
2. ابعاد بزرگتری از میخچه دارند
3. روی سطح پا، قسمت‌هایی مانند کف پا یا روی دست و زانو بیشتر ایجاد می‌شوند
4. درمان ساده‌تری دارند
5. ریشه ندارند و فقط روی سطح پوست هستند
ویژگی‌های مشترک پینه و میخچه
با اینکه هر دو عارضه پوستی ویژگی‌های مشترکی مانند موارد زیر دارند اما باید به تفاوت‌های بیان شده برای تشخیص آنها از یکدیگر توجه کرد:
1. هر دو سفت و زبر هستند
2. روی سطح پوست برآمدگی و گاهی قرمزی را در پی دارند
3. پوسته پوسته می‌شوند
4. نسبت به لمس شدن تا حدودی حساس هستند
چه عواملی سبب بروز میخچه می‌شوند؟
عوامل متعددی سبب بروز این عارضه پوستی می‌شوند که بهتر است با شناخت آنها از بروز آن پیشگیری کرد. مهمترین عامل فشار و سایش سطح پوست است. معمولا موارد زیر زمینه‌سازی برای وارد شدن فشار و در عین حال سایش را فراهم می‌کنند:
- کفش‌های تنگ و پاشنه بلند که فشار بیشتر را متمرکز بر یک قسمت پا وارد می‌کنند
- نپوشیدن جوراب همراه کفش
- وارد شدن فشار ناشی از دوخت کفش به قسمتی از پا
- نواختن برخی از سازها یا انواع یا وزنه و برخی ابزارها برای انگشتان دست ممکن است زمینه‌ساز بروز میخچه شود
میخچه چه انواعی دارد؟
جالب است این نکته را در نظر داشته باشید که بسته به قسمتی که این عارضه ایجاد می‌شود، نوع آن متفاوت است. در واقع فشار وارد شده بر آن قسمت، تشدید آنرا در پی خواهد داشت.
1. میخچه‌های نرم
این نوع معمولا در قسمت‌های نرم‌تر پوست بروز داده می‌شود. قسمت‌هایی مانند بین انگشتان بیشتر درگیر این نوع می‌شوند. معمولا میخچه در این قسمت‌ها اذیت کننده و کلافه کننده هستند. حتی دردی که به همراه دارند نیز نسبت به نوع دیگر به دلیل موقعیت قرار گرفتن، بیشتر است.
2. میخچه‌های سفت و سخت
از نوع نرم شایع‌تر هستند و عارضه‌ای سفت و سخت محسوب می‌شوند. معمولا روی انگشتان ایجاد وجود دارند. البته در قسمت‌هایی مانند پاشنه پا و یا سربند انگشتان نیز ایجاد می‌شوند. گاهی ممکن است با زگیل اشتباه گرفته شوند.
درمان میخچه در منزل
با تشکیل این عارضه پوستی که به مرور ایجاد می‌شود، لازم است راهکارهایی برای پیشگیری از تشدید آنرا انجام داد. در ادامه راهکارهایی برای درمان میخچه و پیشگیری از تشدید آن ارائه خواهیم کرد.
1. استفاده از سرکه برای درمان میخچه
یکی از معروفترین و موثرترین راهکارهایی که برای درمان این عارضه پوستی وجود دارد، استفاده از سرکه است. منتها باید مداومت در استفاده از سرکه داشت تا درمان آن را شاهد بود. بهتر است از روش زیر برای این منظور استفاده کرد:
- سرکه انگور مرغوب و طبیعی تهیه کنید
- مقداری پنبه را به سرکه آغشته کنید
- آنرا روی میخچه قرار دهید
- آنرا با نوار چسب و بانداژ مناسب روی آن قسمت ثابت کنید
- بهتر است برای زمانی که تحرک زیادی ندارید مانند زمان خواب شبانه از این روش استفاده کنید تا چند ساعت روی موضع نگه داشته شود
- بعد از آن می‌توانید پنبه را از روی میخچه بردارید و مدت 30 دقیقه الی یک ساعت به پوست استراحت دهید
- مجدد باید این کار را تکرار کنید و پد سرکه‌ای را روی موضع ثابت کنید
- این روش حدود 15 روز زمان نیاز دارد تا نتیجه دهد که باید در انجام آن مداومت داشت
نکته مهمی که باید برای درمان میخچه در نظر داشته باشید این است که فرایند درمانی آن زمانبر است. هر روشی که انتخاب کنید، نیاز به زمانی حدود 2 هفته یا بیشتر برای رفع کامل آن دارد. این روش نیز کاملا موثر است اما باید مداومت در انجام آن داشت تا در انتها شاهد خشک شدن و جدا شدن آن از پوست شد.
2. استفاده از جوش شیرین
جوش شیرین خاصیت لایه برداری قوی دارد که می‌توان از آن برای لایه برداری هر قسمتی از پوست که دچار عارضه‌ای اینچنین شده باشد استفاده کرد. برای درمان میخچه با جوش شیرین باید مراحل زیر را طی کرد:
- مقداری جوش شیرین را با آبلیمو ترکیب کرده تا حالتی خمیری ایجاد شود
- باید این مرهم را روی عارضه پوستی ایجاد شده به مدت شب تا صبح قرار داد
- این کار را تا زمانی که میخچه به طور کامل رفع شود باید ادامه داد
- معمولا این روش تا یک هفته نتیجه خواهد داد
- این روش پوست‌های مرده ایجاد شده را لایه برداری می‌کند و در صورت وجود عفونت احتمالی آنرا نیز کنترل خواهد کرد
3. استفاده از چسب میخچه
یکی از سریعترین راهکارهایی که برای رفع این عارضه وجود دارد، استفاده از چسب مخصوص میخچه است که بدون نسخه پزشک نیز ارائه می‌شود. این چسب‌ها قیمت مناسبی دارند و در کوتاهترین زمان ممکن میخچه را از بین می‌برند.
البته این چسب‌ها برای برخی از افراد ممنوع هستند. باید موارد زیر را برای استفاده از این روش در نظر داشت:
- بیماران مبتلا به دیابت و قند خون بالا
- افرادی که مشکلات پوستی متعددی مانند اگزما، عفونت پوستی، قرمزی و… را دارند
- مبتلایان به نوروپاتی محیطی (اختلالی مربوط به تحریک‌پذیری و حساسیت اعصاب)
- مبتلایان به اختلالات خون
در هر صورت افرادی که از این موارد برخوردار هستند، نباید از این چسب استفاده کنند. البته بهتر است در صورت مشکلات مربوط دیگر از متخصصین در رابطه با استفاده از این چسب جویا شد. روش استفاده از این چسب کاملا ساده است:
- موضع را باید شست و خشک کرد
- چسب را مانند چسب زخم روی موضع طوری قرار داد که میخچه دقیقا وسط پد آن قرار گیرد
- 48 ساعت زمان دهید و سپس چسب را از روی پوست بردارید
- بعد از برداشتن چسب، موضع را حدود 5 الی 10 دقیقه در آب گرم قرار دهید
- بهتر است برای پیشگیری از عفونت از بانداژ استریل برای بستن روی آن استفاده کنید
- در صورت رفع نشدن یا موارد مشکوک، حتما باید از متخصصین در این زمینه مشورت دریافت کرد
4. استفاده از پیاز برای درمان میخچه
برای اینکه بتوان این عارضه را رفع کرد، مرهم ساخته شده با پیاز و سرکه نیز می‌تواند موثر باشد. مراحل زیر را برای این منظور لازم است طی کرد:
- چند برش پیاز را در ظرفی از سرکه قرار دهید
- آنرا در محیطی گرم نگه دارید تا سرکه به پیاز جذب شود
- بعد از یک روز، می‌توانید یک لایه از پیاز را روی عارضه پوستی قرار دهید
- سپس آنرا با باند استریل و چسب مناسب ببندید
- این مرهم را باید یک شب تا صبح روی موضع نگه داشت
- در ضمن این روش را باید تا جایی ادامه داد که میخچه کاملا نرم شود و از بین رفته باشد
ممنوعیت جدی برای درمان میخچه
برخی از باورهای قدیمی وجود دارد که برای رفع این عارضه پوستی به کار برده می‌شود. گاهی برخی از افراد از تیغ و کارد برای رفع این عارضه استفاده می‌کنند. این روش نه تنها به رفع میخچه کمک نمی‌کند بلکه سبب عفونی شدن و درد بسیار شدید موضع می‌شود.
همانطور که بیان شد این عارضه ریشه دار است و ممکن است به بافت پوست و بافت اطراف نفوذ کرده باشد. به همین دلیل با استفاده از کارد و تیغ، فقط سطح آن از بین برده می‌شود و ریشه سر جای خود باقی می‌ماند و مجدد بروز داده می‌شود. به هیچ وجه نباید از روش‌های خودسرانه و اینچنین برای رفع این عارضه استفاده کرد.
زمان مراجعه به پزشک
برای اینکه این عارضه پوست به مشکلی جدی تبدیل نشود، لازم است در صورت بروز برخی از موارد حتما به پزشک مراجعه کرد. راهکارهای درمانی خانگی فقط برای میخچه‌هایی کاربرد دارند که سطحی هستند. در صورت درد شدید و سفت بودن ناحیه باید درمان اصلی را از پزشک دریافت کرد.
درمان‌های پزشکی برای میخچه
معمولا با مراجعه به پزشک برای درمان، مقداری از پوست تراشیده می‌شود و روی موضع به محلول سالیسیلیک اسید آغشته شده و پانسمان می‌شود. البته درمان‌های دیگری نیز برای این موضوع وجود دارد که ممکن است شامل موارد زیر شود:
- تجویز چسب برای موارد سطحی که به سرعت نتیجه می‌دهد. استفاده از چسب برای برخی از افراد مانند مبتلایان به دیابت و بیماری‌های پوستی مانند اگزما و عفونت پوستی ممنوع است.
- جراحی موضعی که امروزه روشی منسوخ شده است و با روی کار آمدن روش‌های غیرتهاجمی، کمتر به کار برده می‌شود.
- لیزر درمانی میخچه یکی از سریعترین و بهترین روش‌های امروزی است که عوارضی مانند عفونت، التهاب و قرمزی را نیز از بین میبرد. این روش از عود مجدد میخچه نیز جلوگیری خواهد کرد.
- کرایوتراپی یا فریز کردن میخچه نیز روشی به روز است که به وسیله نیتروژن مایع یا یخ کربن‌دی‌اکسید اعمال می‌شود تا لایه‌های عمیق میخچه در بافت‌ها را نیز از بین ببرد.
هر یک از روش‌های بیان شده ممکن است برای افراد مختلف با توجه به شرایط متفاوت توصیه و تجویز شوند. از این رو بهتر است طبق صلاح‌دید پزشک روش مناسب را پیش برد.
چگونه باید از بروز میخچه جلوگیری کرد؟
- مواقع استفاده از دستگاه‌ها و ابزار آلاتی که فشار بر یک قسمت را ایجاد می‌کنند، حتما باید از محافظ مناسب استفاده کرد
- برای پاها بهتر است از کفش مناسب استفاده کرد و حتما کفش را با جوراب پوشید
- استفاده از کفش و جوراب با سایز مناسب نیز نکته مهمی است
- استفاده از کرم و لوسیون‌های بدن می‌تواند در حد به سزایی از ایجاد این ضایعه جلوگیری کند اما برای درمان نباید از آنها استفاده کرد تا خشک شوند
مطالب مرتبط با میخچه
- اگزما در کودکان چه علتی دارد؟
- 15 روش خانگی برای پاکسازی پوست‌های مختلف را یاد بگیرید.
- 5 عامل اصلی خشک پوست و راه درمان آنرا بشناسید.
جمع‌بندی
میخچه به عنوان یکی از عارضه‌های پوستی است که اغلب در پاها و یا قسمت‌هایی از پوست ایجاد می‌شود. معمولا قسمت‌هایی که بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرند، بیشتر مستعد ابتلا به میخچه هستند. این عارضه با پینه کاملا متفاوت است؛ میخچه کاملا ریشه دار است اما پینه معمولا سطحی‌تر است. به همین دلیل باید درمان قطعی آنرا از پزشکان جویا شد تا کمتر عوارض ناشی از آن را تجربه کرد.
