آب سیاه یک بیماری چشمی است که ممکن است به عصب بینایی آسیب برساند.
عصب بینایی یکی از اعضایی است که اطلاعات بصری را از چشم‌ها به مغز منتقل می‌کند. در صورتی که به موقع تشخیص داده شود، کمک می‌کند که بتوانیم از کاهش دید بیشتر، جلوگیری کنیم. در ادامه قرار است در رابطه با این عارضه چشمی، نکات مهمی را بیان کنیم. با ما همراه باشید.
مطالب پیشنهادی مرتبط با آب سیاه
آب سیاه چیست؟
آب سیاه یا گلوکوم (Glaucoma) گروهی از بیماریهای چشمی را شامل می‌شود که می‌توانند به عصب چشم آسیب برسانند. سلامت عصب چشم برای داشتن دید بهتر لازم و حیاتی است. این آسیب معمولا فشار غیر عادی زیادی را برای چشم ایجاد می‌کند.
معمولا ممکن است در هر سنی بروز داده شود ولی در افراد مسن شایع‌تر است. گلوکوم یکی از دلایل برجسته نابینایی در افراد بالای 60 سال محسوب می‌شود.
خیلی از انواع گلوکوم بدون علائم هشدار دهنده بروز داده می‌شوند. این عارضه ممکن است در حدی تدریجی بروز داده شود که اگر در مرحله پیشرفته نباشد، فرد متوجه تغییر در نابینایی خود نمی‌شود.
متاسفانه کاهش بینایی به دلیل گلوکوم، قابل درمان و بهبود نیست. وقتی معاینات چشمی منظم انجام شوند، مواردی همچون اندازه گیری فشار چشم انجام می‌شود تا بتوان این عارضه را در مراحل ابتدایی تشخیص داد. از این طریق به راه درمان مناسب می‌توان دست یافت. شروع کردن راهکارهای درمانی از کاهش بینایی جلوگیری می‌کند. اما در صورت ابتلا به این عارضه، نیاز به درمان تا آخر عمر وجود دارد.
علائم آب سیاه چشم کدامند؟
شایع‌ترین نوعی که گلوکوم دارد، زاویه باز اولیه است. این بیماری هیچ نشانه اولیه‌ای به جز از دست دادن تدریجی بینایی، به همراه ندارد. به همین دلیل نیاز به معاینه سالانه چشم‌ها وجود دارد. اغلب به فرد توصیه می‌شود تا معاینات پزشکی جامع را زیر نظر چشم پزشک یا متخصص انجام دهد. این معاینات کمک می‌کند تا هرگونه تغییر در بینایی فرد تحت نظر گرفته شود.
گلوکوم حاد زاویه بسته که به گلوکوم با زاویه باریک نیز معروف است، وضعیتی اورژانسی پزشکی است. در صورت بروز هر یک از نشانه‌های زیر باید فورا به پزشک مراجعه کرد:
- حالت تهوع
- درد شدید برای چشم‌ها
- استفراغ
- قرمزی چشم
- اختلالات ناگهانی در بینایی
- دیدن حلقه‌های رنگی در اطراف چشم وقت با چراغ معاینه می‌شود
- تاری دید ناگهانی
علت ابتلا به آب سیاه چیست؟
در قسمت پشت چشم، به طور مداوم، مایعی شفاف به اسم زلالیه ایجاد می‌شود. زمانی که این مایع ساخته می‌شود، قسمت جلوی چشم را پر می‌کند.
سپس از راه کانال‌هایی، در قرنیه و عنبیه چشم تخلیه می‌شود. در صورتی که این کانال‌ها، مسدود شوند، فشار طبیعی در چشم که IOP نام دارد، افزایش می‌یابد. افزایش IOP باعث آسیب به عصب بینایی می‌شود. این آسیب می‌تواند سبب از دست دادن بینایی شود.
مواردی که موجب افزایش فشار در چشم‌ها می‌شوند، هنوز به طور کامل مشخص نیستند. اما به عقیده پزشکان، برخی از عوامل روی آن تاثیر گذار هستند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بالا بودن فشار خون
- برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها
- جریان خون ضعیف یا کاهش یافته در عصب بینایی
- انسداد عروق چشمی
- استفاده مکرر از قطره‌های گشاد کننده
انواع آب سیاه را بشناسید
پنج نوع اصلی گلوکوم وجود دارد. از جمله آنها می‌توان به مواردی که در ادامه معرفی می‌کنیم، اشاره کرد.
گلوکوم زاویه باز (مزمن)
این نوع آب سیاه، هیچ نشانه‌ای ممکن است نداشته باشد و به مرور سبب از دست رفتن بینایی فرد شود. این افت بینایی می‌تواند تا حدی آهسته پیش رود که پیش از بروز سایر علائم، بینایی فرد دچار آسیب جبران ناپذیری شود. بر اساس منابع معتبر، این نوع شایع‌ترین نوع گلوکوم است.
گلوکوم زاویه بسته (حاد)
در صورتی که جریان مایع زلالیه به طور ناگهانی مسدود شود، تجمع سریع مایع را به همراه دارد. این موضوع سبب افزایش شدید، سریع و دردناک فشار می‌شود.
گلوکوم زاویه بسته، وضعیتی اورژانسی است. این وضعیت، علائم شدیدی مانند حالت تهوع، تاری دید و درد شدید را به همراه دارد. در چنین شرایطی باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
گلوکوم مادرزادی
کودکانی که با آب سیاه مادر زادی متولد می‌شوند، نقص در زاویه چشم دارند. این موضوع سبب کند شدن یا پیشگیری از تخلیه طبیعی مایعات می‌شود. گلوکوم مادرزادی، اغلب تیرگی چشم، اشک از چشم یا حساسیت به نور را به همراه دارد. این نوع از آب سیاه اغلب به صورت مادرزادی منتقل می‌شود.
گلوکوم ثانویه
آب سیاه ثانویه معمولا عارضه جانبی ناشی از آسیب یا یک بیماری دیگر چشمی می‌تواند باشد. مواردی همچون آب مروارید یا تومورهای چشمی می‌توانند سبب این موضوع شوند. از طرفی دیگر داروهایی همچون کورتیکواستروئیدها، ممکن است سبب گلوکوم شوند. به ندرت گلوکوم ثانویه را می‌توان با جراحی درمان کرد.
گلوکوم تنش طبیعی
برای بعضی مواقع، افراد بدون اینکه افزایش فشار چشم داشته باشند، دچار آسیب عصب بینایی می‌شوند. علت این موضوع، به طور کامل مشخص نیست و حساسیت شدید یا عدم جریان خون در عصب، می‌تواند سبب گلوکوم شود.
چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به آب سیاه هستند؟
- افراد بالای 60 سال که خطر ابتلا به این بیماری از سن 40 شروع می‌شود
- مشکلات چشمی مانند التهاب چشم و نازک بودن قرنیه
- آسیب فیزیکی یا ضربه به چشم
- سابقه خانوادگی
- بیماری زمینه‌ای مانند ابتلا به دیابت، فشار خون بالا و بیماری قلبی
- مصرف بعضی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها
درمان آب سیاه به چه صورت است؟
- استفاده به موقع از قطره چشمی
- مصرف مرتب داروها
- مراجعات مکرر به پزشک
- جراحی
هدف از درمان آب سیاه، کاهش فشار چشم یا IOP است. اما در صورتی که درمان با دارو و قطره چشمی پاسخگو نباشد، نیاز به روش درمان دیگری وجود دارد. پزشک ممکن است یک یا ترکیبی از چند دارو را توصیه کند.
برای جراحی نیز لازم است یک کانال مسدود یا کُند کننده که سبب افزایش فشار داخل چشم شده باشند، در مسیر تخلیه مایع یا تخریب بافت‌هایی که مسئول افزایش مایع هستند، قرار داده شود.
درمان گلوکوم ممکن است بسته به شدت آن متفاوت باشد. گاهی نیاز به درمان اورژانسی وجود دارد.
مطالب پیشنهادی مرتبط با آب سیاه
نکته پایانی
در این مقابله به مطرح کردن نکات متعددی در رابطه با آب سیاه پرداختیم. در صورتی که هر یک از علائم بیان شده برای فرد بروز داده شود، بهتر است فورا به پزشک مراجعه کند.
منبع: healthline
