یائسگی از جمله دوران‌هایی است که ممکن است تغییرات و اختلالاتی در بازه‌ای از زمان برای خانم‌ها ایجاد کند. این تغییرات ممکن است با مشکلاتی همراه باشد که در ادامه این متن به شناخت کلی همه چیز در مورد آن خواهیم پرداخت.
از یائسگی چه می دانید؟
همه زنان در طول عمر خود با یائسگی روبرو خواهند شد که این مسئله نشان دهنده ورود زن به یک مرحله جدید از زندگی و تغییرات هورمونی است. مرحله ای که هیچ توصیف مشخصی برای آن وجود ندارد و این اتفاق برای هر زنی با علائم و نشانه های مختلفی بروز پیدا می کند.
در واقع یائسگی (Menopause) که از ترکیب واژه های meno و pause تشکیل شده به معنی قطع دوره قاعدگی برای باقی عمر است. هنگامی که این اتفاق در زنان رخ می دهد توانایی بارداری از آنها صلب شده و حتی ممکن است علائم بسیار شدیدی به سراغشان برود.
باید بدانید که یائسگی هیچ گاه به عنوان بیماری شناخته نمی شود و به معنی پایان زندگی نیست. چه بسیار زنانی که در سنین پایین با این مسئله روبرو شده اند و به زندگی خود برای سالیان طولانی ادامه داده اند.
از همین رو مسئله ای که بیش از هر چیزی اهمیت پیدا می کند این است که زنان اطلاعات خود را در این زمینه به مقدار قابل توجهی افزایش دهند تا در صورت بروز علائم اولیه یائسگی در آنها، اضطراب و دست پاچگی به سراغشان نیاید. در این مقاله به بررسی این مسئله میپردازیم با ما همراه باشید.
شروع علائم یائسگی
همه ما به این مسئله واقف هستیم که دروان بلوغ در زنان با تولید هورمون های زنانه و فعالیت تخمدان ها و سلول های مختلف بدن شروع خواهد شد.
نکته اینجاست که برای تولید این هورمون های زنانه در ابتدا نیاز به ترشح و تولید مقداری از هورمون های مردانه موجود در بدن است، اما این اتفاق زمانی می تواند ناخوشایند باشد که بنا به هر دلیلی این هورمون های مردانه بیش از اندازه واقعی خود تولید شوند.
زیرا عمل جذب آنها توسط تخمدان ها صورت نمیگیرد و در نتیجه نشانه های مردانه‌ای همچون رویش موهای ضخیم در ناحیه صورت و پشت لب ظاهر خواهد شد. این مسئله که در شروع یائسگی نیز در زنان به وجود می آید از جمله اولین علائمی است که زنان با آن روبرو خواهند بود.
دوران پیش از یائسگی
در این دوران بدن هورمون های زنانه کمتری را از خود تولید می کند. این اتفاق معمولا تا 10 سال قبل از یائسگی اتفاق می افتد. اگر از اطرافیان خود پرس و جو کنید متوجه خواهید شد که اکثرا با ورود به دهه 40 زندگی با چنین علائمی روبرو شده اند. علائم پیش یائسگی شامل موارد زیر می‌شود.
- گرگرفتگی
- عرق های شبانه
- خشکی واژینال
علائم اصلی یائسگی چیست؟
معمولا در این دوران زنان با علائم بسیار زیاد و متفاوتی روبرو می شوند اما نکته اینجاست که تمامی آنها در برخی از این علائم اشتراک دارند. از همین رو پزشکان اصلی ترین علائم یائسگی را به شرح زیر عنوان می کنند.
بی نظمی در قاعدگی
این امکان وجود دارد که متوجه تغییرات زیادی در میان عادت های ماهیانه خود شوید و حتی این امکان وجود دارد که مدت زمان پریود شما نیز دستخوش تغییر شود.
از همین رو در این دوران توصیه می شود که زیر نظر پزشک متخصص زنان و زایمان قرار گیرید زیرا به واسطه دوره های سنگین و خونریزی های طولانی مدت امکان ابتلا به کم خونی شدت پیدا می کند.
گُر گرفتگی و تعرق های شبانه
اکثر زنانی که در دوران یائسگی قرار دارند این علائم را تجربه می کنند. که البته فرکانس و مدت زمان آن در هر یک با توجه به سیستم بدن او متفاوت است.
مشکل خوابیدن
اکثر کسانی که در این دوران قرار دارند به دلیل گرگرفتگی های شبانه، خواب درست و کافی نخواهند داشت که این مسئله باعث خستگی های طولانی مدتی در طول روز خواهد شد.
تغییرات خلقی
نوسانات هورمونی که به واسطه بروز یائسگی در زنان ایجاد می شود میتواند تغییرات خلقی و حتی افسردگی و تحریک پذیری و اضطراب را با خود به همراه آورد. که این مسئله با مراجعه به پزشک و همکاری خانواده در مدت کوتاهی برطرف خواهد شد.
مشکلات واژنی
این مسئله که سطح استروژن موجود در بافت های واژن کاهش پیدا می کند همواره مشکلاتی را برای زنان به وجود می آورد که از جمله شایع ترین آنها از دست رفتن حالت کشسانی واژن و در نتیجه خشکی می باشد. این مسئله رابطه جنسی را برای زنان دردناک خواهد کرد.
مشکلات مثانه
هنگامی که سطح استروژن موجود در بدن کاهش پیدا میکند، علاوه بر بروز مشکلات جنسی، مشکلاتی را نیز در سیستم دستگاه ادراری زنان به وجود می آورد که از جمله آنها میتوان به عفونت دستگاه ادراری و یا از دست رفتن بافت های این ناحیه اشاره کرد که با بی اختیاری در ادرار همراه خواهد بود.
کاهش میل جنسی
از جمله دیگر علائمی که یائسگی با خود به همراه دارد، میتوان به کاهش میل جنسی اشاره کرد که این مسئله همواره با تنش هایی در زنان همراه است که درک درست آقایان از این وضعیت می تواند استرس های موجود را کاهش دهد.
تغییراتی در پوست و اندام
یکی از شایع ترین اتفاقات و علائمی که در حین دوران یائسگی به سراغ افراد می آید، افزایش توده های چربی در بدن و به طور کلی افزایش وزن است.
در واقع اصلی ترین دلیل این اتفاق را باید کاهش هورمون های استروژن دانست. رفتن به باشگاه، پیاده روی و به طور کلی ورزش منظم میتواند به زنان کمک کند تا با اثرات آن مقابله کنند.
همچنین کاهش سطح استروزن با نازک شدن پوست و انعطاف پذیری آن همراه است. که استفاده از برخی کرم ها میتواند در این دوران نقش بسیار مفیدی داشته باشد.
از دست دادن توده های استخوانی
هنگامی که سطح استروژن کاهش پیدا کند همواره مشکلات زیادی به سراغ افراد خواهد آمد که از جمله آن میتوان به از بین رفتن سریع تر استخوان ها و بروز پوکی استخوان اشاره کرد.
اگر بتوانید در این دوران به طور منظم ورزش کنید، وزن مناسبی داشته باشید و یک از یک رژیم غذایی پر از کلسیم پیروی کنید و مواد معدنی و سایر ویتامین ها را به بدن برسانید، میتوانید اطمینان داشته باشید که استخوان هایی قوی‌تر و به مراتب محکم تر خواهید داشت که از بروز انواع مشکلات در امان خواهد بود.
درد در ناحیه سینه
برخی از زنان هنگامی که در دوران یائسگی قرار میگیرند، به طور مرتب با درد در ناحیه سینه مواجه می شوند که این مسئله در برخی دیگر از زنان تنها به دوران قبل و بعد از دوره های ماهیانه برمیگردد.
دلایل بروز یائسگی
همه زنان میدانند که در نهایت با یائسگی روبرو خواهند شد اما نکته اینجاست که همواره دلایلی وجود دارد این اتفاق را زودتر از آن چیزی که فکر می کنند با خود به همراه می آورد. این دلایل عبارتند از مواردی که در ادامه نام برده‌ایم.
کاهش طبیعی هورمون های تولید مثل
هنگامی که افراد وارد دهه چهارم از زندگی خود می شوند، بدن به طور طبیعی دستخوش تغییرات زیادی خواهد شد که از جمله شایع ترین آنها میتوان به کاهش تولید هورمون های استروژن و پروژسترون اشاره کرد.
این هورمون ها که قاعدگی در زنان را کنترل می کنند، به مرور زمان میزان باروری را کاهش داده و طول دوره‌های قاعدگی را کوتاهتر و یا طولانی تر، سنگین تر و سبک تر می کنند. به طوریکه با ورود به دهه 50 تخمدان ها به طور کامل تولید تخمک را متوقف می کنند و زنان دیگر با دوره های قاعدگی روبرو نخواهند شد.
هیسترکتومی
هیسترکتومی از آن دسته از جراحی هایی است که در آن رحم برداشته می شود. هر چند که در این جراحی هیچ تغییراتی در تخمدان ایجاد نمی شود و با یائسگی فوری همراه نخواهد بود. اما نکته اینجاست که زنان دیگر با دوره‌های قاعدگی روبرو نخواهند شد.
باید بدانید که نوع دیگری از جراحی هیسترکتومی وجود دارد که در آن رحم و تخمدان با هم برداشته می شود که این مسئله باعث یائسگی فوری در زنان خواهد شد.
شیمی درمانی
اغلب زنانی که برای درمان انواع سرطان ها به سراغ شیمی درمانی و پرتو درمانی رفته اند، پس از گذشت مدتی با یائسگی مواجه شده اند. آنها علائمی نظیر گرگرفتگی، بی خوابی و قاعدگی نامنظم را در طی مدت زمانی کوتاه طی می کنند و پس از آن دچار یائسگی می شوند.
هر چند این اتفاق در تمامی زنان رخ نمی دهد و تمامی این علائم نمیتواند نشانه های یائسگی باشد از همین رو اقدامات کنترل بارداری خصوصا در طی دوران شیمی درمانی از مواردی است که باید به آن توجه شود.
ناتوانی تخمدان
این مسئله تنها در 1درصد از زنان جامعه، آن هم قبل از چهل سالگی رخ می دهد که به آن یائسگی زودرس می گویند. منظور از ناتوانی تخمدان در این است که تخمدان ها توانایی تولید سطح نرمال از هورمون استروژن برای تولید مثل نیستند.
هر چند این مشکل اغلب ژنتیکی و خودایمنی است، اما با توجه به پیشرفت هایی که در علم و تکنولوژی رخ داده پزشکان همچنان نتوانسته اند راه حلی برای این مشکل پیدا کنند. اغلب توصیه می شود این دسته از زنان تا سن طبیعی یائسگی به منظور محافظت از مغز، قلب و استخوان به هورمون درمانی بپردازند.
راه های درمان یائسگی
هر چند که هیچ درمان دارویی برای جلوگیری از بروز یائسگی وجود ندارد اما به لطف پیشرفت های حاصل شده، راه هایی وجود دارد که با استفاده از آنها، علائم و نشانه های این مسئله را کاهش دهید و از بیماری های مزمن ناشی از یائسگی جلوگیری نمائید. این درمان ها شامل موارد زیر می‌شود.
هورمون درمانی
یکی از بهترین راه هایی که برای تسکین گرگرفتگی در دوران یائسگی میتوان در پیش گرفت، هورمون درمانی است. در این روش، پزشک مورد نظر با توجه به سابقه پزشکی شخصی و همچنین خانوادگی، استروژن مورد نیاز بدن را با کمترین دوز و کوتاهترین زمان ممکن به بدن تزریق می کند.
تا علائم کمتری در این دوران گریبانگیر افراد شود. اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که هنوز رحم خود را برنداشته اید در این بین به هورمون پروژسترون نیز نیاز پیدا خواهید کرد.
استروژن واژینال
اگر دچار خشکی واژن شده اید میتوانید هورمون استروژن را به طور مستقیم از طریق کرم، قرص و یا حلقه های واژینال برای واژن خود استفاده کنید.
هر چند این روش درمانی تنها مقدار کمی از استروژن موجود در بدن را آزاد می کند اما همواره می تواند مشکل خشکی و ناراحتی در روابط جنسی و همچنین مشکلات ادراری را برطرف نماید.
مصرف داروی ضد افسردگی
مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی میتواند گرگرفتگی و سایر علائم یائسگی را کاهش دهد. داروهای ضد افسردگی با دوز پایین برای درمان گرگرفتگی ممکن است برای زنانی که نمی توانند از نظر سلامتی از استروژن استفاده کنند یا برای زنانی که برای اختلالات خلقی به داروهای ضد افسردگی نیاز دارند، مفید باشند.
درمان پوکی استخوان
از جمله شایع ترین مشکلاتی که یائسگی با خود به همراه دارد، پوکی استخوان است. هنگامی که فرد با این مسئله روبرو می شود بلافاصله به سراغ درمان می رود.
اما نکته دقیقا همینجاست که همواره داروهای بسیار زیادی برای جلوگیری از این مشکل در دنیا وجود دارد که به کاهش تراکم استخوان کمک می کند. اگر زنان بتوانند با تجویز پزشک علاوه بر مصرف مکمل های ویتامین D از این داروها استفاده کنند تا حدود زیادی توانسته اند علائم یائسگی را نیز کنترل نمایند.
جمع بندی کلی در مورد یائسگی
در این متن به طور کلی در مورد دوران یائسگی نکاتی ارائه شد. کنترل آسیب‌ها و ناراحتی‌های این دوران میتواند به داشتن روند بهتری برای ادامه آن و داشتن سلامتی کمک شایانی می‌رساند. بهتر است با رعایت این نکات و همینطور راهنمایی گرفتن از یک پزشک متخصص در به آرامش گذراندن این دوران کمک رساند.
