کورتاژ یکی از روش های درمانی برای رحم است. در این روش داخل رحم را با ساکشن یا وسایل پزشکی تخلیه می کنند یا رحم را باز می کنند تا بیماری های احتمالی را بررسی کنند.
این روش هم برای تشخیص بیماری و هم درمان آن مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین خانم هایی که مشکوک به انواع سرطان ها باشند برای نمونه برداری با تشخیص پزشک از این روش تشخیصی استفاده خواهند کرد.
این جراحی یک عمل با خطر بسیار پایین است؛ اما باید این را بدانید ممکن است مشکلات طبیعی و غیر طبیعی را برای شما به وجود آورد. در نتیجه قبل از انجام این عمل بهتر است کاملا با آن آشنا شوید.
کورتاژ چیست؟
پزشکان کلمه کورتاژ را در کنار کلمه ای به نام اتساع استفاده می کنند. این دو روش هایی هستند که برای برداشتن بافت هایی از رحم از آن ها استفاده می شود.
پزشکان برای تشخیص و درمان برخی از بیماری های رحمی مانند زمان هایی که رحم خونریزی غیر عادی و زیاد دارد از این روش است.
البته در بین عموم مردم این روش را بیشتر برای زمان هایی می شناسند که پزشک برای پاکسازی رحم و دیواره ی رحم برای جنین سقط شده از آن استفاده می کند. البته برخی از پزشکان به درخواست مادر برای سقط جنین از این روش استفاده می کنند.
در این روش درمانی پزشک از ابزارهای کوچک یا دارویی برای باز کردن (گشاد شدن) دهانه رحم ( قسمت پایین و باریک رحم) شما استفاده می کند.
سپس پزشک شما از یک ابزار جراحی به نام کورت برای از بین بردن بافت رحم استفاده می کند. کورت های مورد استفاده در کورتاژ و اتساع می توانند تیز باشند یا از حالت مکش داشته باشند.
در چه مواردی کورتاژ انجام می شود؟
باز کردن رحم و کورتاژ برای تشخیص و درمان بیماری و مشکلات رحمی برای خانم ها یا ترنس های دارای رحم تجویز می شود. موارد استفاده از این روش به دو دسته ی زیر تقسیم می شود.
1. برای تشخیص یک بیماری
این احتمال وجود دارد پزشک شما برای تشخیص بیماری های زیر از کورتاژ و اتساع که آن را با نام نمونه گیری آندومتر می شناسند استفاده کند.
- زمانی که رحم دچار خونریزی های بسیار شدید و غیر طبیعی شده است
- برخی از خانم ها بعد از دوره پسا قاعدگی دچار خونریزی می شوند. برای تشخیص مشکل از این روش درمانی استفاده می کنند.
- اگر شما مشکوک به سرطان رحم یا دهانه رحم باشید، پزشکتان به احتمال زیاد از این روش برای برداشتن نمونه سلول های سرطانی استفاده خواهد کرد.
برای انجام آزمایش پزشک بخشی از بافت رحم شما را بر می دارد و نمونه را برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستد. این آزمایش قادر است موارد زیر را بررسی کند.
- هیپرپلازی آندومتر(یک بیماری پیش سرطانی که در آن پوشش رحم بیش از حد ضخیم می شود)
- پولیپ رحم
- سرطان رحم
رحم به دلیل بافتی که دارد بسیار زود دچار بیماری می شود و اغلب تا زمانی که این بیماری ها پیشرفت نکنند نشانه ی خاصی از خود نشان نمی دهند. از این رو پیشنهاد می کنیم برای آشنایی بیشتر با این بیماری ها با مطالب زیر نیز آشنا شوید.
فیبروم رحم – آشنایی با نشانه های شایع + علل + انواع
پولیپ رحم چه انواعی دارد؟ راه درمان و علت آن چیست؟
2. درمان یک بیماری با کورتاژ
هنگامی که شما قرار است شما کورتاژ درمانی را انجام دهید در این روش دیگر تنها قسمتی از بافت داخل رحم شما برداشته نمی شود. بلکه تمامی محتویات داخل رحم تراشیده می شود و در آخر از رحم خارج می شود.
این نوع درمان برای موارد زیر اغلب تجویز می شود:
- برای جلوگیری و پیشرفت عفونت رحم
- خارج کردن توده ای که باعث خونریزی شدید شده است.
- در بیشتر زمان ها پس از سقط جنین خود خواسته یا سقط طبیعی جنین بافت هایی از آم در رحم باقی می ماند که با دارو امکان خارج شدن آن وجود ندارد. در نتیجه برای پاکسازی رحم از این روش درمانی استفاده می کنند.
- در بارداری مولار تومور هایی در رحم ایجاد می شود که شبیه به بارداری طبیعی است. برای درمان این بیماری نیاز است از این روش درمانی استفاده کنید.
- برخی از خانم ها پس از زایمان و دوره 40 روزه خونریزی مجدد دچار خونریزی های شدید می شوند یا در این 40 روز خون ریزی آن ها کاملا غیر طبیعی است. این مسئله احتمال آن را می دهد که مقداری از بافت جفت در رحم باقی مانده باشد. در نتیجه برای پاکسازی پزشک معالج از روش درمانی کورتاژ با ساکشن یا تراشیدن اطراف رحم معالجه را انجام می دهد.
- اگر تشخیص داده شود خانمی دچار پولیپ های دهانه رحم یا رحم شده است و این تومور ها کاملا غیر سرطانی و خوش خیم هستند برای درمان می توانند با این روش معالجه شوند.
پزشک شما ممکن است کورتاژ و اتساع را در کنار روش دیگری به نام هیستروسکوپی جلو ببرد. زمانی که پزشک هیستروسکوپی را انجام می دهد یک وسیله ی بسیار باریک که به آن چراغ قوه و دوربین وصل است از طریق واژن آن را وارد دهانه رحم و رحم خواهد کرد.
سپس پزشک با مشاهده دیواره مخاط رحم بر روی مانیتور نواحی را که غیر طبیعی به نظر می رسند را بررسی می کند. همچنین برای آن که بداند آن التهاب چیست از آن نمونه بافت بر می دارد تا آزمایش های لازم را انجام دهد.
جالب است بدانید زمانی که پزشک در حال معاینه رحم شما با این سه روش است می تواند پولیپ رحم و تومورهای فیبروم را از بین ببرد.
بارداری پوچ یکی بیماری بسیار نادر اما بسیار آزار دهنده است که می تواند مشکلات زیادی را برای خانم ها به وجود آورد. برای آشنایی با این بیماری نادر می توانید به مطلب زیر رجوع کنید.
بارداری پوچ چه علائمی دارد + آشنایی با راه های درمان
آیا این روش درمانی و تشخیصی خطرناک است؟
کورتاژ را اگر نزد یک پزشک بسیار ماهر انجام دهید می توان آن را یکی از روش های بسیار کم خطر و سالم برای درمان و تشخیص بیماری رحم دانست. اما این روش درمانی مانند روش دیگری می تواند عوارض و خطراتی همراه خود داشته باشد. که شامل موارد زیر می شود.
1. کورتاژ و سوراخ شدن رحم
یکی از اتفاقاتی که هنگام کورتاژ ممکن از رخ دهد سوراخ شدن رحم است. سوراخ شدن رحم زمانی اتفاق می افتد که وسیله جراحی تیز باعث شود رحم دچار آسیب و سوراخی شود.
این اتفاق بیشتر در خانم هایی که پس از بارداری مجبور به انجام این روش درمانی و تشخیصی هستند رخ می دهد. همچنین احتمال آن که خانم ها در دوره پسا قاعدگی دچار این مشکل شوند بسیار بالا است.
چرا که در این دوره ها رحم بسیار آسیب پذیر است و بافت آن خیلی نازک است. در نتیجه احتمال خارش و سوراخ شدن نیز بالا می رود.
در بیشتر زمان ها سوراخ رحم به مرور زمان و خود به خود بهبود پیدا می کند. با این حال اگر رگ های خونی یا عضوی دیگر غیر از رحم آسیب دیده باشد لازم است برای جلوگیری از خونریزی خیلی سریع درمان مجدد را انجام دهند تا رحم ترمیم پیدا کند.
2. آسیب به دهانه رحم
از دیگر عوارض این روش درمانی آن است که به دهانه رحم آسیب وارد شود. برای مثال اگر در حین کورتاژ دهانه رحم پاره شود، پزشک معالج با دارو و فشار روی نقطه آسیب دیده خونریزی را بند می آورد.
اما در زمان هایی که خونریزی و آسیب به دهانه ی رحم بیشتر باشد پزشک معالج مجبور می شود برای درمان پارگی و آسیب ایجاد شده زخم را با بخیه ببندد.
3. ایجاد بافت اسکار روی دیواره رحم
یک اتفاق بسیار نادر بعد از کورتاژ این می باشد که پس از انجام آن منجر به ایجاد بافت اسکار در رحم می شود. وضعیتی که به سندرم آشرمن معروف است.
سندرم آشرمن اغلب هنگامی رخ می دهد که از این روش درمانی برای سقط جنین استفاده می کنند یا ممکن است پس از زایمان دهد.
این مسئله می تواند باعث شود خانم ها پریود های نامنظم و بسیار دردناک داشته باشند. همچنین می تواند باعث شود در آینده فرد دچار سقط جنین های مکرر شود یا دیگر قادر به بارداری نباشد.
برای آشنایی بیشتر با این بیماری دردناک رحمی می توانید به مطلب زیر رجوع کنید و از سلامت خود محافظت کنید.
چسبندگی رحم – (هر آن چه از آن باید دانست + نحوه تشخیص سندروم آشرمن)
4. عفونت رحمی یا دهانه رحم
از دیگر خطرات بسیار نادر پس از انجام کورتاژ آن است که رحم دچار عفونت شود. این مشکل یکی از اتفاقات نادر است. اما به خاطر داشته باشید اگر این روش تشخیصی و درمانی را در محیطی آلوده انجام دهید ریسک عفونت بسیار بالا می رود.
از طرفی باید به این مسئله توجه داشته باشید فضای رحم بسیار مرطوب و بسته است. در نتیجه اگر به هر دلیلی دچار عفونت شود این بیماری سریع رحم را در بر می گیرد و می تواند وارد مسیر خون شود.
در صورت مشاهده یکی از موارد زیر بعد از کورتاژ حتما مجدد به پزشک مراجعه کنید:
- خونریزی سنگین که هر ساعت باید نوار بهداشتی را عوض کنید
- تب
- بند آمدن خون بیش از 48 ساعت طول بکشد
- دردی هر ساعت بیشتر می شود
- ترشحات بدبو از واژن
برای کورتاژ چه کارهایی را باید انجام داد؟
کورتاژ در بیمارستان، کلینیک یا مطب پزشک انجام می شود و معمولاً به صورت سرپایی این روش درمانی و تشخیصی انجام خواهد شد.
1. قبل از عمل کورتاژ
- قبل از عمل کورتاژ دستورالعمل های پزشک خود را در مورد محدود و تغییر دادن غذا و نوشیدنی دنبال کنید.
- با یکی از افراد نزدیک برای انجام این عمل هماهنگ باشید که به شما در خانه کمک کند؛ زیرا ممکن است بعد از از بین رفتن بیهوشی غیر هوشیار و خواب آلود باشید.
- برنامه کاری و روزانه ی خود را خالی کنید تا پس از آن زمان کافی برای بهبودی پس از عمل داشته باشید. بعد از عمل احتمالاً چند ساعت بیمارستان خواهید ماند و سپس چند روز در خانه باید استراحت کنید.
- در برخی موارد پزشک ممکن است روند اتساع دهانه رحم (گشاد کردن دهانه رحم) شما را از چند ساعت یا حتی یک روز قبل از عمل شروع کند. این کمک می کند تا دهانه رحم شما به تدریج باز شود. معمولاً در مواردی این کار انجام می شود که دهانه رحم شما بیش از حد استاندارد کورتاژ نیاز است باز شود.
- برای تقویت اتساع پزشک از دارویی به نام میزوپروستول (Cytotec) (که از طریق خوراکی یا از طریق واژن استفاده می شود) برای نرم شدن دهانه رحم یا میله باریک ساخته شده از لامیناریا را در دهانه رحم شما قرار می دهد. با جذب بسیار آرام مایعات در دهانه رحم باعث می شود به تدریج رحم منبسط شود و موجب باز شدن دهانه رحم خواهد شد.
2. هنگام عمل
- برای اتساع و کورتاژ داروی بیهوشی دریافت خواهید کرد. انتخاب نوع بیهوشی به سابقه پزشکی شما و نوع عملتان بستگی دارد.
- به پشت روی میز امتحان دراز می کشید در حالی که پاشنه پا در تکیه گاه هایی بنام رکاب قرار داده اید.
- پزشک معالج برای دیدن دهانه رحم شما ابزاری به نام اسپکولوم را مانند هنگام آزمایش پاپ وارد واژن شما می کند.
- پزشک معالج تعدادی میله های باریک و ضخیم را وارد دهانه رحم می کند تا دهانه رحم شما را به آرامی گشاد کند. این کار به اندازه ای طول خواهد کشید که دهانه رحم به اندازه کافی باز شود.
- پزشک میله های اتساع را برداشته و ابزاری به شکل قاشق را با لبه تیز یا دستگاه مکش وارد رحم کرده و بافت اضافی رحم را خارج می کند.
نکته: از آنجا که در طول این نوع جراحی بیهوش هستید یا از بی حسی موضعی استفاده شده است احساس ناراحتی نخواهید کرد.
3. بعد از عمل
- بعد از اتساع و کورتاژ ممکن است چند ساعت را در یک بیمارستان برای بهبودی سپری کنید تا پزشک بتواند شما را از نظر خونریزی شدید یا سایر عوارض کنترل کند. همچنین این کار به شما فرصت می دهد تا اثر بیهوشی در شما بسیار کم شود
- اگر بیهوشی عمومی داشته باشید ممکن است دچار حالت تهوع یا استفراغ شوید.
- اگر لوله ای در دستگاه تنفس شما قرار داده شود تا به شما کمک کند نفس بکشید گلودرد داشته باشید
- با بیهوشی عمومی یا بیهوشی موضعی ممکن است چندین ساعت احساس خواب آلودگی کنید.
عوارض جانبی طبیعی D&C
عوارض کورتاژ کردن که کاملا طبیعی است ممکن است چند روز طول بکشد تا کاملا از بین برود. این عوارض شامل موارد زیر می باشد.:
- گرفتگی خفیف رحم
- لکه بینی یا خونریزی خفیف
نکته: برای ناراحتی ناشی از گرفتگی و درد رحم پزشک معالج ممکن است مصرف ایبوپروفن یا داروی دیگر را پیشنهاد کند.
نکته: باید بتوانید طی یک یا دو روز فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
نکاتی که باید بعد از کورتاژ رعایت کنید
- بعد از جراحی کورتاژ تا زمانی که رحم به حالت طبیعی خود باز نگشته است نباید رابطه جنسی داشته باشید
- رحم شما باید بعد از D&C یک پوشش جدید ایجاد کند ، بنابراین ممکن است قاعدگی بعدی شما به موقع انجام نشود.
- اگر به دلیل سقط جنین این عمل جراحی را انجام داده اید داشته اید و می خواهید مجدد باردار شوید باید با پزشک خود در مورد این که چه زمانی امن است صحبت کنید.
- تا زمانی که بهبود کامل پیدا نکرده اید از تامپون و کاپ قاعدگی استفاده نکنید.
- منبع:
mayoclinic
