تنبلی تخمدان یکی از بیماری های شایع در میان خانم ها و ترنس های f to m است. این بیماری بر نحوه ی عملکرد تخمدان ها تاثیر می گذارد و اجازه نمی دهد تخمک به راحتی از تخمدان آزاد شود.
این بیماری که آن را با نام سندروم تخمدان پلی کیستیک نیز می شناسند باعث خواهد شد سطح هورمون های مردانه در بدن خانم ها و ترنس های f to m افزایش پیدا کند؛ همین مسئله باعث رویش موهای ضخیم بر روی صورت و سینه آن ها خواهد شد.
همچنین شایع ترین نشانه ی این بیماری نامنظم بودن پریود است؛ چرا که تخمدان ها قادر نمی باشند به طور منظم هر ماه تخمک آزاد کنند.
بدون شک این بیماری می تواند بار روانی زیادی برای خانم ها داشته باشد؛ چرا که سطح هورمون های آن ها کاملا بهم می ریزد و احساس غم و پرخاشگری در آن ها زیاد می شود.
تنبلی تخمدان چیست؟
تخمک ها داخل فولیکول یا کیسه های پر از مایع رشد می کنند. زمانی که خانم ها به سن بلوغ می رسند هر ماه این فولیکول ها یک تخمک آزاد می کنند که به اصطلاح گفته می شود تخمک گذاری انجام شده است.
اما زمانی که خانم ها و ترنس های f to m درگیر تنبلی تخمدان باشند این چرخه دچار اختلال خواهد شد. در این زمان فولیکول ها قادر نمی باشند دیگر ماهانه از خود تخمک آزاد کنند.
در نتیجه تخمدان ها بزرگ می شوند چرا که تعداد فولیکول های تخمک آزاد نکرده در آن ها زیاد شده است. به زبان ساده تر فولیکول ها دور تخمک ها را احاطه کرده اند. اما در نظر داشته باشید سندروم تخمدان پلی کیستیک با کیست تخمدان کاملا متفاوت می باشد.
نکته: نام تخصصی تنبلی تخمدان (Polycystic ovary syndrome (PCOS می باشد.
نکته: تخمدان پلی کیستیک حاوی تعداد زیادی فولیکول بی ضرر است که اندازه آن ها تا 8 میلیمتر می رسد.
دانستن آن که دقیقا چه تعداد از خانم ها و افراد ترنس f to m به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند کار بسیار دشواری است؛ اما پزشکان تخمین زده اند از هر 10 نفر یک نفر درگیر این عارضه می باشد.
علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
اگر فردی به تنبلی تخمدان مبتلا شده باشد اغلب نشانه های آن از همان سن بلوغ یا تا 20 سالگی خود را بروز می دهد. نشانه های شایع بیماری سندروم تخمدان پلی کیستیک شامل موارد زیر است.
- پریود های نامنظم
- چند ماه پریود نشدن
- مشکل در بارداری ( چرا که تخمک گذاری نامنظم است یا تخمکی اصلا آزاد نمی شود)
- رشد موهای زائد بر روی صورت، سینه، کمر و باسن
- افزایش وزن غیر طبیعی
- نازک شدن غیر طبیعی موها
- ریزش موی زیاد
- چرب شدن پوست
- آکنه و جوش
PCOS اگر درمان نشود می تواند خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر دیابت نوع 2 و کلسترول بالا را به همراه داشته باشد.
علت تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟
تا به امروز دلیل اصلی ابتلا به تنبلی تخمدان ناشناخته باقی مانده است. اما در بسیاری از خانواده ها این بیماری وجود دارد و مسئله ی ناآشنایی نیست.
تحقیقات نشان داده است برخی از عوامل می تواند علتی برای رخ دادن سندرم تخمدان پلی کیستیک در خانم ها و ترنس های f to m باشد.
1. افزایش انسولین و تنبلی تخمدان
انسولین یکی از هورمون های مهم در بدن می باشد که منشا اصلی ترشح آن در لوزالمعده است. این هورمون، گلوکز ها را جذب می کند. اما زمانی که فردی به دیابت نوع 2 مبتلا شود انسولین در مقابل جذب گلوکز مقاومت خواهد کرد؛ در نتیجه بدن برای جذب گلوکز این هورمون را بیشتر از قبل ترشح می کند. این اتفاق باعث افزایش غیر طبیعی سطح هورمون انسولین در بدن خواهد شد.
تحقیقات و بررسی ها نشان داده است زمانی که سطح هورمون انسولین در بدن خانم ها بالا می رود و مدت زمان درمان آن طولانی می شود ریسک آن که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا شوند بسیار بالا می رود.
همچنین مقادیر بالای انسولین باعث تولید بیش از حد تستوسترون در تخمدان ها می شود که در رشد فولیکول ها اختلال ایجاد می کند و از تخمک گذاری طبیعی جلوگیری می کند.
2. مشکلات هورمونی و بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
یکی از مهمترین عواملی که می تواند باعث تنبلی تخمدان شود مشکلات هورمونی می باشد. عمده ترین مشکلات هورمونی که ریسک این بیماری را بالا می برد شامل موارد زیر است.
- برخی از بیماری ها مانند بیماری های تیروئیدی یا اختلال گلبول های سفید باعث خواهد شد سطح هورمون تستوسترون در بدن بالا برود.
زمانی که سطح این هورمون به دلایل بیماری های دیگر بالا برود و برای درمان آن ها دیر اقدام کرد، این ریسک برای افراد دارای تخمدان بالا می رود که به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا شوند. - یکی از هورمون های مهمی که باعث آزاد شدن تخمک از فولیکول می شود، هورمون لوتئینیزان (LH) نام دارد. اگر زمانی به دلایل مختلف این هورمون از سطح طبیعی خود بیشتر شود عملکرد آن برای تخمک برعکس خواهد شد.
این بدان معنا است فولیکول ها توانایی خارج کردن تخمک را از دست می دهند؛ در نتیجه امکان ابتلا به تنبلی تخمدان بسیار بالا می رود. - در خانم هایی که سطح هورمون گلوبولین در بدنشان پایین باشد احتمال آن که به این نوع سندرم تخمدان مبتلا شوند بسیار بالا است. چرا که این هورمون به تستوسترون متصل می شود و میزان آن را کم می کند؛ بنابراین با کم بودن آن سطح هورمون تستوسترون بالا می رود.
- خانم ها پس از زایمان هورمونی به نام پرولاکتین برای تولید شیر در بدنشان ترشح می شود. اما اگر این هورمون در غیر بارداری در بدن شروع به ترشح شدن کند خود می تواند عامل بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک باشد.
3. اضافه وزن و تنبلی تخمدان
اضافه وزن در هر سنی می تواند بسیار خطرناک باشد و بیماری های دیگر را به همراه خود بیاورد. افرادی که دارای اضافه وزن هستند اغلب هورمون انسولین از سطح طبیعی در بدن آن ها بسیار بالاتر است.
در نتیجه خانم ها و ترانس های f to m که هنوز چنج نکرده اند اگر دچار اضافه وزن باشند احتمال آن که با عارضه تنبلی تخمدان درگیر شوند بسیار بالا می رود.
4. وراثت
وراثت از جمله عواملی است که باعث می شود ریسک تنبلی تخمدان در خانم ها بالا برود. اگر مادر، خاله و عمه شما در خانواده به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا باشند احتمال آن که دختری از این خانواده به این بیماری مبتلا شود بسیار بالا می رود.
این مسئله نشان داده است رابطه ای بین DNA و بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود دارد. اما متاسفانه تا به امروز ژن های خاص مرتبط به این بیماری شناسایی نشده اند.
آیا تنبلی تخمدان قابل درمان است؟
تنبلی تخمدان متاسفانه درمان قطعی و صددرصدی ندارد. اما جای هیچ نگرانی وجود ندارد. راهکارهایی وجود دارد که علائم این بیماری را کاهش یا قطع می کند؛ در نتیجه فرد بیمار به سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند بدون اذیت های قبل به زندگی خود ادامه دهد.
روش های درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
1. تغییر در سبک زندگی
اصلی ترین راهکاری که می تواند به شما در درمان تنبلی تخمدان کمک کند تغییر در سبک و روش زندگیتان است. این تغییر نه تنها به درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک خواهد کرد بلکه برای بهبود سلامت شما نیز بسیار مفید خواهد بود.
خانم ها و ترنس های f to m که دارای اضافه وزن هستند احتمال آن که به این بیماری مبتلا شده یا علائم این بیماری در آن ها شدیدتر شود بسیار بالا است. در مرحله اول آن ها باید تلاش کنند تا وزن خود را پایین بیاورند.
برای این کار آن ها می توانند از با محاسبه شاخص توده بدن (BMI) وزن متناسب با قد خود را بدست آورند. سپس برای کاهش وزن خود با روش های درست تلاش کنند. کاهش وزن در آن ها با کاهش علائم تنبلی تخمدان مساوی است.
شاخص توده بدن (BMI) یکی از روش هایی است که شما می توانید متناسب با قد خود وزنتان را پیدا کنید. برای آشنایی با این روش می توانید مطلب زیر را بخوانید:
محاسبه BMI یا توده شاخص بدن در افراد مختلف چگونه است؟
2. ورزش های مخصوص درمان تنبلی تخمدان
یکی از راه های بسیار موثر و آسان درمان تنبلی تخمدان با ورزش می باشد. ورزش کردن باعث می شود سطح هورمون های محرک بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک در بدن کاهش پیدا کند و از طرفی روند درمان این بیماری را سرعت می بخشد.
ورزش کردن مزیت های زیادی برای سلامت خانم ها دارد. ورزش منظم و روزانه باعث می شود پریود منظم تری داشته باشید؛ چرا که مستقیما بر روی عملکرد تخمدان ها تاثیر مثبت می گذارد.
اما جالب است بدانید برای درمان بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک ورزش های خاصی موثرتری وجود دارد که اغلب پیشنهاد می شود آن ها را برای بهبود خود انجام دهید. این ورزش ها اغلب به اندازه ای آسان هستند که اگر زمان آن را ندارید که به باشگاه بروید می توانید در خانه آن ها را انجام دهید. برای آشنایی با حرکات درمانی به مطلب زیر می توانید رجوع کنید:
درمان تنبلی تخمدان با ورزش – معرفی تمام حرکات ورزشی و درمانی
3. رژیم غذایی برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک
رژیم غذایی برای درمان تنبلی تخمدان یکی از روش هایی است که در کنار درمان های دیگر به فرد بیمار پیشنهاد می شود. این رژیم غذایی مانند دو مورد بالا علاوه بر کمک به کاهش علائم این بیماری باعث بهبود سلامتی و طول عمر مفید می شود.
البته این را در نظر داشته باشید بهتر است این رژیم غذایی را یک متخصص تغذیه برای شما برنامه ریزی کند؛ چرا که یک پزشک باید ها و نباید های خوراکی را می داند و متناسب با مکانیسم بدن شما رژیم غذایی به شما خواهد داد.
برای آشنایی بیشتر با رژیم غذایی و خوراکی هایی که به درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می کنند می توانید به مطلب زیر رجوع کنید:
رژیم غذایی تنبلی تخمدان – آشنایی کامل با باید ها و نباید های آن
آیا خانم های دارای تنبلی تخمدان می توانند باردار شوند؟
خانم هایی که به بیماری تنبلی تخمدان مبتلا هستند هیچ نگرانی برای بارداری نباید داشته باشند؛ چرا که آن ها با درمان هایی آسان آن ها می توانند باردار شوند.
از روش های درمانی برای خانم هایی که قصد بارداری دارند این می باشد که در یک دوره کوتاه داروهایی را مصرف می کنند که به فولیکول آن ها کمک می کند تا تخمک را بتواند از داخل خود آزاد کنند. اغلب این روش پاسخگو می باشد.
اما برای خانم هایی که روش بالا پاسخگو نباشد باعث می شود اغلب پزشکان تزریق یا درمان IVF را پیشنهاد می دهند. البته این نکته را به خاطر داشته باشید با این روش درمانی احتمال بارداری بالای 2 قلو بودن بسیار زیاد است. چرا که طی درمان چند تخمک با هم آزاد و بارور می شوند.
آیا مادران مبتلا به تنبلی تخمدان می توانند به کودک خود شیر بدهند؟
مادران شیردهی که دچار عارضه تنبلی تخمدان هستند با خیال راحت می توانند به کودک خود شیر بدهند. حتی اگر به دلیل مسمومیت دیابت نوع 2 مجبور به تزریق انسولین هستند جالب است بدانند هر چه به کودک خود بیشتر شیر بدهند انسولین مقاومت خود را در برابر جذب گولز از دست می دهد.
در نتیجه زمانی که انسولین در بدن کم شود علائم بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک در مادر شیرده بسیار کاهش پیدا می کند و از طرف دیگر هورمون هایی مانند تستوسترون به تعادل می رسند.
آیا بارداری با سندرم تخمدان پلی کیستیک خطرناک است؟
متاسفانه خانم های مبتلا به تنبلی تخمدان اگر بدون درمان و ناخواسته باردار شوند خطرات زیادی بارداری آن ها را تهدید می کنند. این خطرات شامل موارد زیر می باشد:
- مسمومیت های مختلف دوران بارداری
- پره اکلامپسی
- زایمان زود هنگام
- فشار بالای بارداری
- عدم توانایی مادر برای زایمان طبیعی
- ضعف رحم
- سقط جنین
برخی از مواردی که در بالا به آن اشاره شد کاملا قابل کنترل می باشند و اگر در بارداری به آن ها مبتلا شدید می توانید برای آشنایی مطالب زیر را بخوانید:
آشنایی کامل با مسمومیت پره اکلامپسی بارداری + راه درمان
فشار خون بالا در بارداری چه خطراتی دارد؟ (پیشگیری)
در آخر:
تنبلی تخمدان از جمله بیماری های شایع در میان افراد دارای تخمدان است. این بیماری راه درمانی ندارد. اما جای هیچ نگرانی وجود ندارد؛ چرا که راهکارهایی برای کنترل علائم این بیماری وجود دارد.
منابع:
nhs.uk
