عفونت گوش ممکن است ناشی از عوامل ویروسی یا باکتریایی ایجاد شود. این نوع عفونت می‌تواند حاد یا مزمن باشد.
عفونت حاد ممکن است دردناک باشد ولی در مدت زمان کوتاهی بهبود می‌یابد. اما عفونت‌های مزمن ممکن است گاهی درد شدید ایجاد کنند و گاهی نهفته بماند. اما باید در نظر داشت که عفونت مزمن گوش، می‌تواند موجب آسیب دائمی به گوش میانی و داخلی شود.
گاهی به دلیل عفونت شدید ایجاد شده، ممکن است التهاب و ایجاد عفونت در گوش میانی، موجب درد شدیدی شود. اما باید در نظر داشت:
چه عواملی سبب عفونت گوش می‌شوند؟
چه علائمی وجود این مشکل را هشدار می‌دهد؟
راه درمان چیست؟
با ادامه این مقاله همراه باشید تا به بررسی نکات بسیار مهم در رابطه با سوالاتی از این قبیل بپردازیم.
مطالب مرتبط با عفونت گوش
- خلط ریه ریه را با 5 راهکار خانگی درمان کنید.
- علائم عفونت ریه متعدد هستند؛ برجسته ترین آنها را بشناسید.
- علل گرفتگی صدا و راه درمان آن چیست؟
علت عفونت گوش چیست؟
عوامل مختلفی موجب ایجاد عفونت گوش می‌شوند. البته بیشتر زمانی که لوله استاش یا شیپوری متورم یا مسدود شده باشد، عفونت برای گوش میانی ایجاد شده است.
لوله استاش یا شیپور استاش، لوله باریکی است که از هر گوش، تا انتهای گوش امتداد یافته است و به پشت گلو نیز می‌رسند. این مشکل برای گوش، زمانی است که انسداد یا التهابی برای این قسمت ایجاد شده باشد.
عوامل زیر سبب انسداد شیپور استاش می‌شوند:
- وجود آلرژی و حساسیت
- ابتلا به سرماخوردگی یا بیماری‌های زمینه‌ای دیگر
- عفونت‌های سینوسی
- مخاط اضافی
- سیگار کشیدن
- آلودگی یا التهاب لوزه سوم (التهاب adenoids)
- تغییر در فشار هوا
آشنایی با مهمترین عوامل خطر
عفونت برای گوش‌ها، در کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود. زیرا لوله شیپوری آنها باریک‌تر و کوتاه‌تر است. حتی احتمال بروز عفونت گوش برای کودکانی که با شیشه، شیر می‌خورند یا پستانک استفاده می‌کنند بیشتر از کودکانی است که از سینه مادر تغذیه می‌کنند.
در حالت کلی عوامل زیر زمینه بروز عفونت گوش را ایجاد می‌کنند:
- تغییرات آب و هوای
- تغییر ارتفاع
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- استفاده از پستانک برای کودکان
- بیماری‌های زمینه‌ای مانند آنفولانزا، سرماخوردگی و آلرژی که موجب افزایش مخاط در سینوس‌ها می‌شوند
از کجا بدانیم عفونت گوش داریم؟
برای اینکه پی به وجود یا عدم وجود عفونت در ناحیه گوش ببریم باید به علائمی که به همراه دارد توجه کنیم. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه گوش و قسمت داخلی آن
- کاهش شنوایی
- وجود چرک در گوش
- احساس فشار ثابت در گوش
- سرگیجه در صورت درگیری گوش میانی
- تب، بی اشتهایی، گریه و بی قراری برای کودکان و نوزادان
بروز دادن این علائم، ممکن است ادامه دار باشد یا به صورت موقتی قطع شود. گاهی هر دو گوش این علائم را بروز می‌دهند و گاهی ممکن است یکی از دو گوش با این مشکل مواجه شوند.
معمولا درد برای زمانی که عفونت هر دو گوش را درگیر کرده باشد، بیشتر و شدیدتر است.
باید در نظر داشته باشید که کودکان کمتر از 6 ماه، اگر علائم این نوع از عفونت و همراه آن تب را داشته باشند، باید فورا متخصص یا پزشک آنها را معاینه کند.
به ویژه اگر دمای بدن آنها بالاتر از 39 درجه سانتی گراد باشد.
عفونت‌های ایجاد شده در قسمت‌های مختلف گوش
باید در نظر داشته باشیم که ممکن است عفونت برای قسمت‌های مختلف گوش آن ایجاد شود. از این رو می‌تواند هشدارهای مختلفی را به عنوان علائم بروز دهد. این موضوع شامل موارد زیر می‌شود:
- ایجاد عفونت در گوش خارجی
- ایجاد عفونت در گوش میانی
- ایجاد عفونت در گوش داخلی
هر یک از این موارد می‌توانند علائم مختلفی را برا فرد بروز دهند که بهتر است به صورت مجزا هر یک را بررسی کنیم.
1. عفونت گوش خارجی
عفونت گوش بیرونی را به عنوان گوش شناگر نیز معرفی می‌کنند. این موضوع به این دلیل است که اغلب بر اثر آبی که بعد از شنا یا استحمام در گوش باقی می‌ماند، ایجاد می‌شود.
رطوبت زمینه ساز رشد باکتری‌ها است.
به همین دلیل وقتی رطوبت در گوش محبوس شود، زمینه برای رشد باکتری‌ها و ایجاد عفونت فراهم خواهد شد. در صورتی که گوش با انگشتان آلوده یا ابزارها خراشیده شود، پوشش گوش بیرونی تحریک خواهد شد. در نتیجه عفونت باکتریایی گوش بیرونی شکل خواهد گرفت.
علائم عفونت گوش خارجی چیست؟
اغلب این نوع عفونت را گوش شناگر نیز می‌نامند که با ایجاد بثورات پوستی خارش دار بروز داده می‌شود. در پی آن علائم زیر نیز احساس خواهد شد:
- احساس درد حتی با لمس
- التهاب
- قرمزی
علت عفونت گوش خارجی چیست؟
معمولا این مشکل ناشی از عفونت باکتریایی برای گوش ایجاد می‌شود. اما اینکه عفونت برای گوش بیرونی یا میانی ایجاد شده باشد، به چگونگی آلودگی آن بستگی دارد.
2. عفونت گوش میانی
گوش میانی قسمتی است که درست پشت سر و گوش قرار گرفته است.
عفونت در این ناحیه، ناشی از مایعی است که در پشت گوش به دام افتاده است و برآمدگی گوش را ایجاد کرده است. این موضوع می‌تواند درد شدید برای گوش را به همراه داشته باشد.
گاهی سرگیجه و بالا رفتن دمای بدن را نیز در پی دارد اما با پیشرفت این عفونت کاهش شنوایی نیز برای فرد ایجاد خواهد شد.
علت عفونت گوش میانی چیست؟
گاهی ایجاد عفونت در قسمت گوش میانی بر اثر مشکلات تنفسی بروز داده می‌شود. عفونت از طریق لوله‌ی شیپوری ممکن است حرکت کند و یک یا هر دو گوش را درگیر کند. باید در نظر داشته باشید که این لوله‌ها فشار هوا را در گوش تنظیم می‌کنند. آنها به پشت بینی و گلو متصل هستند.
عفونت می‌تواند لوله‌ی شیپوری گوش را تحریک کند و برای آن التهاب ایجاد کند. این التهاب سبب عدم تخلیه اصولی مایع داخل لوله آن می‌شود. در نتیجه سبب تجمع مایعات پشت پرده گوش خواهد شد. (منبع)
3. عفونت گوش داخلی
وضعیتی است که اغلب التهاب را در پی دارد و عفونت کمی ممکن است ایجاد شده باشد. این نوع عفونت علاوه بر درد گوش، موارد زیر را نیز به همراه دارد:
- حالت تهوع
- سرگیجه
- استفراغ
باید در نظر داشته باشید که بروز عفونت برای گوش داخلی می‌تواند هشدار دهنده یک مشکل جدی‌تری در بدن مانند مننژیت باشد.
راه‌های تشخیص عفونت گوش
در صورتی که به متخصصین مراجعه شود، آنها به وسیله اتوسکوپ، که دارای لنز بزرگنمایی و نور است، گوش را معاینه خواهند کرد. با کمک مشاهده داخل گوش به وسیله اتوسکوپ، موارد زیر بررسی خواهد شد:
- وجود هر نوع قرمزی
- بررسی وجود حباب هوا یا مایع چرکی در داخل گوش میانی
- خارج شدن مایع از گوش میانی
- برجستگی یا پایین بودن سقف گوش
- وجود کیست در گوش
در مواردی که عفونت گوش مزمن و پیشرفته فرد را درگیر کرده باشد، ممکن است پزشک نمونه برداری از گوش را برای انجام آزمایش انجام دهد. از این طریق مشخص می‌شود باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک‌ها وجود دارند یا خیر.
همچنین برای تشخیص دقیق این مشکل ممکن است نتیجه اسکن فتوگرافی را از سر بررسی کنند. از این طریق مشخص خواهد شد که عفونت از گوش میانی تا چه حد گسترش یافته است.
در نهایت نیز تست شنوایی برای فرد انجام خواهد شد. به ویژه اگر فرد از عفونت مزمن برای گوش رنج ببرد.
درمان با روش‌های پزشکی
در بیشتر موارد، عفونت گوش خفیف، بدون دخالت درمان می‌شود. اما باید برای پیشگیری از بروز عوارض ناشی از عدم درمان، راهکارهای پزشکی مطمئنی را پیش برد. این روش‌ها لازم است طبق تجویز و توصیه پزشک پیش گرفته شوند.
1. مصرف داروهای مسکن
در مواردی که عفونت گوش برای فرد درد را ایجاد کرده باشد استفاده از مسکن‌های OTC (مسکن‌هایی که بدون نسخه نیز به فروش می‌رسند)، راهکار موثری می‌تواند باشد.
گزینه‌هایی مانند استامینوفن و ایبوبروفن می‌توانند علاوه بر اینکه التهاب را کاهش می‌دهند به کاهش درد در ناحیه گوش نیز کمک کنند.
2. استفاده از قطره برای عفونت گوش
یکی از راهکارهای دیگر استفاده از قطره گوش مخصوص گوش است. این روش برای شست و شوی سطحی گوش و از بین بردن عفونت‌های سطحی بسیار موثر است.
3. دکونژستانت برای کاهش التهابات
در مواردی که التهاب ایجاد شده ناشی از عفونت شدید باشد نیاز به دریافت داروهای ضد التهابی است. در این موارد دکونژستانت‌ها موثرترین موارد هستند که از جمله آنها می‌توان به آنتی هیستامین اشاره کرد.
4. آنتی بیوتیک برای عفونت گوش
در مواردی که عفونت مزمن برای گوش بروز داده شود، نیاز به مصرف آنتی بیوتیک وجود دارد. تجویز آنتی بیوتیک باید توسط متخصصین انجام شده باشد.
مصرف داروهای آنتی بیوتیک باید سر موقع باشد. دوز مصرفی را نیز باید همانطور که پزشک مشخص کرده است پیش برد تا دوره درمان تکمیل شود.
البته باید در نظر داشت که برای کودکان زیر دو سال معمولا آنتی بیوتیک تجویز نمی‌شود. بهتر است راه مناسب برای کودکان را از متخصصین جویا شد.
نکته مهم در رابطه با مصرف آنتی بیوتیک برای رفع عفونت گوش
در بیشتر موارد عفونت گوش خود به خود بهبود می‌یابد. به همین دلیل در برخی از موارد متخصصن مصرف آنتی بیوتیک را توصیه نمی‌کنند.
گاهی استفاده از آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ضرورتی ندارد.
زیرا عفونت ایجاد شده در پی عفونت باکتریایی، رخ می‌دهد. همچین باکتری‌ها راه مقابله با آنتی بیوتیک را پیش می‌گیرند. در نتیجه ممکن است هیچ تاثیری برای درمان نداشته باشند. از این رو بهتر است تشخیص درست را متخصص انجام دهد. به هیچ وجه خودسرانه نباید آنتی بیوتیک مصرف کرد. زیرا فقط به مقاوم شدن بدن در مقابل آنتی بیوتیک در موارد لزوم منجر خواهد شد.
5. جراحی برای درمان عفونت گوش
در مواردی که عفونت گوش بسیار شدید شده باشد و با روش‌های معمول پزشکی رفع نشده باشد، جراحی گوش گزینه‌ای پیش رو خواهد بود.
آدنوئیدها یا لوزه سوم، حالتی شبیه اسفنج دارند که ممکن است عفونت را به خود جذب کنند. در صورتی که بزرگ و ملتهب شده باشند، برداشتن آنها به وسیله جراحی برای حذف عفونت گزینه‌ای پیش رو خواهد بود.
درمان‌های خانگی برای عفونت گوش
برخی از راهکارهای خانگی و روش‌های ایمن هستند که برای کاهش دادن درد ناشی از عفونت ایجاد شده در گوش موثر هستند. در ادامه آنها را مطرح خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
6. استفاده از کمپرس گرم
یکی از راهکارهای تسکین دهنده برای بهبود درد ناشی از عفونت، به کار بردن کپرس گرم است. حتی بهتر است از گوش در مقابل سرما، جریان هوای سرد و باد نیز محافظت کرد. زیرا سبب تشدید درد آن خواهند شد.
7. درمان با استفاده از روغن
چکاندن یک الی دو قطره از روغن‌های زیر، تاثیرات آنتی اکسیدانی بالایی را به گوش می‌رساند. از این رو به کاهش التهاب و رفع عفونت کمک می‌کند. اما نباید در مصرف آنها زیاده روی کرد. زیرا به صورت تجربی و در طب سنتی توصیه می‌شوند و پایه علمی ندارند.
- روغن درخت چای
- روغن زیتون
8. درست خوابیدن برای کاهش درد گوش
نحوه خوابیدن فرد سبب تشدید یا درمان این مشکل نمی‌شود اما می‌تواند سبب تشدید درد ناشی از آن شود. بهتر است بالشت طوری قرار داده شود و سر روی آن طوری قرار بگیرد که به تخلیه عفونت کمک کند.
البته باید در نظر داشت که این روش به تنهایی نمی‌تواند موثر برای درمان باشد.
9. درمان عفونت گوش با سیر
سیر خواص آنتی اکسیدانی بالایی دارد ومی‌تواند برای رفع عفونت‌های بدن بسیار مفید باشد. مصرف خوراکی آن برای درمان موثر است. اما از مصرف موضعی آن نیز می‌توان بهره برد:
- یک حبه سیر را له کنید
- روی آن روغن زیتون بریزید
- آن را روی حرارت خیلی ملایم قرار دهید
- مدام هم بزنید تا عصاره سیر در روغن جذب شود
- سپس روغن را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید خنک شود
- آن را از صافی رد کنید
- یک الی دو قطره از آن را داخل گوش بچکانید
عوارض عفونت گوش چیست؟
در صورت عدم درمان عفونت گوش، در طولانی مدت ممکن است علائم آن عود کند. عوارض ناشی از عود کردن آن و عدم درمان به موقع، ممکن است به شکل زیر بروز داده شوند:
- از دست دادن قدرت شنوایی
- تاخیر در تکلم و به زبان آمدن برای کودکان را در پی دارد
- عفونت استخوان ماستوئید در جمجمه یا ماستوئیدیت
- ایجاد کیست پاره شده در گوش
- عود کردن مننژیت به عنوان عفونتی باکتریایی در غشاء مغز و نخاع که عوارضی مانند فلج شدن برخی قسمت‌های بدن را می‌تواند در پی داشته باشد
چگونه می‌توان از عفونت گوش پیشگیری کرد؟
برخی از موارد وجود دارند که می‌توانند برای پیشگیری از این موضوع بسیار موثر باشند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شستشوی مکرر دست‌ها
- پرهیز از کشیدن دخانیات و انواع دود
- پرهیز از قرار گرفتن درمعرض دود ناشی از دخانیات
- برای کودکان نیاز به تعویض پستانک و پاکسازی مداوم وجود دارد
- درمان و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند آنفولانزا، سرماخوردگی، آلرژی، عفونت دندان و…
- بعد از استحمام یا شنا کردن حتما باید از خشک شدن گوش‌ها مطمئن شد؛ این کار را به آرامی با کمک گوش پاک کن استریل می‌توان انجام داد
مطالب مرتبط با عفونت گوش
- خلط ریه ریه را با 5 راهکار خانگی درمان کنید.
- علائم عفونت ریه متعدد هستند؛ برجسته ترین آنها را بشناسید.
- علل گرفتگی صدا و راه درمان آن چیست؟
جمع‌بندی
عفونت گوش اغلب بر اثر باکتری‌ها ایجاد می‌شود.
مراقبت‌های موثری را می‌توان به کار برد تا از بروز آن جلوگیری شود. راهکارهای درمانی نیز امروزه برای آن به بهترین شکل پاسخگو هستند. اما در صورتی که بدون دمان رها شود ممکن است مشکلات بسیار جدی را به همراه داشته باشد.
در صورتی که علائم بیان شده برای این مشکل، در بزرگسالان یا کودکان احساس شد، بهتر است برای درمان و پیشگیری از بروز مشکلات جدی، به پزشک مراجعه کرد.
