حمله پانیک چیست؟
نشانه‌های آن کدامند؟
چطور می‌توان از حملات پانیک جلوگیری کرد؟
علائمی که حمله پانیک به همراه دارد اغلب شامل افزایش ضربان قلب، تنگی نفس، تنش عضلانی، لرزش و حتی اضطراب شدید می‌شود.
برخی از عوامل می‌توانند به عنوان محرک‌های حملات پانیک باشند. مواردی همچون تنفس بیش از حد، استرس طولانی مدت، مصرف بیش از حد کافئین، تغییرات جسمی و محیطی و… می‌توانند زمینه بروز حملات پانیک را فراهم کنند.
برای کنترل و درمان حملات پانیک می‌توان طی وسیعی از داروها و راهکارهای درمانی را پیش گرفت. در ادامه این مقاله به نکات مهمی در رابطه با این مشکل خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
مطالب پیشنهادی مرتبط با حمله پانیک
- 8 راهکار موثر برای درمان افسردگی
- اختلال دوقطبی و ازدواج شدنی است؟
- اسکیزوفرنی چیست؟ علائم و عوامل ایجاد شیزوفرنی کدامند؟
حمله پانیک چیست؟
وحشت زدگی نام دیگر حمله پانیک (Panic attack) است.
در مقالات علمی، حمله پانیک را قسمت ناگهانی ترس شدید معرفی می‌کنند. در صورتی که خطر واقعی وجود نداشته باشد، واکنش‌های شدید جسمی را به همراه دارد. حملات پانیک ممکن است ترسناک باشند.
وقتی حملات پانیک رخ می‌دهد، فرد کنترل خود را از دست می‌دهد. حتی ممکن است، فرد فکر کند دچار حمله قلبی شده است و در حال رسیدن به مرگ است.
خیلی از افراد، ممکن است یک یا دو حمله هراس داشته باشند طوری که این مشکل به مرور بر اثر رفع شدن عوامل استرس‌زا، برطرف شود.
اما در صورتی که حملات پانیک مکرر ایجاد شوند، غیر منتظره باشند و دوره‌های مختلف را فرد در ترس بگذراند، ممکن است بیماری به نام اختلال هراس یا حمله پانیک ایجاد شده باشد.
باید در نظر داشته باشید که حملات پانیک، تهدید کننده زندگی نیستند. ولی می‌توانند در حدی ترسناک باشند که کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهند.
علائم حمله پانیک چیست؟
حملات پانیک، اغلب به صورت ناگهانی و بدون زمینه سازی آغاز می‌شوند. ممکن است فرد در حال رانندگی باشد، یا اینکه زمانی باشد که در حال خرید از فروشگاه است. حتی گاهی خواب یا بین جلسه کاری، ممکن است فرد به حملات پانیک درگیر شود.
وحشت زدگی تغییرات زیادی را برای فرد می‌تواند ایجاد کند. ولی در عرض چند دقیقه می‌تواند به اوج خود برسد. فرد بعد از اینکه حمله پانیک را پشت سر می‌گذارد، احساس فرسودگی و خستگی ممکن است داشته باشد.
معمولا علائمی که در پی حملات پانیک بروز داده می‌شوند، شامل موارد زیر است:
- احساس خطر
- ترس از دست دادن کنترل یا حتی ترس از مرگ
- بالا رفتن ضربان قلب و تپش قلب
- تعریق
- لرزش بدن
- تنگی نفس و احساس خفگی در گلو
- ایجاد گرگرفتگی
- حالت تهوع
- گرفتگی شکم
- احساس درد در قفسه سینه
- سردرد
- احساس سبکی سر
- سرگیجه
- ضعف
- احساس سوزن سوزن شدن و یا بی حسی
یکی از بدترین حس‌هایی که در مورد حملات پانیک احساس می‌شود، ترس شدید در مورد این است که مجدد این حالت برای او ایجاد شود. حتی فرد تا حدی از حملات پانیک می‌ترسد که از موقعیت‌هایی که باعث آن می‌شوند، دوری می‌کند.
حمله پانیک چقدر طول می‌کشد؟
حملات پانیک ناگهانی بروز داده می‌شوند.
ولی در برخی از موارد، به آرامی و همراه اضطراب است. بعضی از افراد حملات پانیک را با علائم بسیار محدودی تجربه می‌کنند. شاید سه الی پنج مورد از علائم بیان شده را بروز دهند.
حمله پانیک بین 5 دقیقه الی 20 دقیقه زمان میبرد. ولی در عرض 10 دقیقه به اوج می‌رسد. گاهی این حملات ممکن است چندین بار در چند ساعت ایجاد شوند یا برای برخی از افراد روزانه یک مرتبه ایجاد شوند.
افرادی که مکرر با حملات پانیک مواجه می‌شوند، معمولا می‌توانند موقعیت‌هایی که سبب بروز حمله در آنها می‌شود را تشخیص داده و راهکارهایی را برای مقابله و کنترل آن حالات انجام دهند.
حمله پانیک چه دلایلی دارد؟
هنوز به طور دقیق مشخص نیست که چه علتی دقیقا سبب بروز حملات پانیک می‌شود. اما برخی از عوامل در بروز آن موثر هستند:
- ژنتیک
- استرس دائمی و زیاد
- افراد مستعد احساسات منفی یا افرادی که نسبت به استرس حساس‌تر هستند
- ایجاد تغییراتی که در نحوه عملکرد قسمتی از مغز ایجاد می‌شود
طبق برخی از تحقیقات انجام شده، واکنش طبیعی بدن است که هنگام مبارزه یا فرار، فرد را در معرض ترس و وحشت قرار می‌گیرد.
مثلا تصور کنید که یک خرس گریزلی دنبال شما می‌آید. طبیعی و غریزی است که شما واکنش نشان دهید. در چنین شرایطی ضربان قلب بالا می‌رود، یا ممکن است تنفس افزایش یابد. اما در مواردی که حمله پانیک ایجاد می‌شود، سوال است که چرا بدون هیچ خطر آشکاری، ایجاد شده است.
عوامل خطر
علائمی که حمله پانیک به همراه دارد، معمولا در دوران نوجوانی یا در اوایل بزرگسالی آغاز می‌شود. همچنین این حملات در زنان بیشتر از مردان ایجاد می‌شود.
علاوه بر این موارد، عواملی که ممکن است زمینه بروز حمله پانیک را فراهم کنند، شامل موارد زیر می‌شوند:
- سابقه خانوادگی
- استرس‌های بیش از حد در زندگی مانند مرگ و یا بیماری جدی عزیزان
- رویدادهای استرس‌زا مانند تجاوز جنسی یا حوادث جدی
- تغییرات مختلف در زندگی مانند طلاق یا فرزند دار شدن
- مصرف زیاد کافئین یا سیگار
- سابقه سوء استفاده جنسی به ویژه در کودکی
حملات پانیک چه عوارضی می‌توانند داشته باشند؟
در صورتی که حملات پانیک بدون درمان رها شوند، ممکن است عوارض متعددی را به همراه داشته باشند. حملات پانیک روی زمینه‌های مختلف زندگی تاثیرگذار هستند. حتی کیفیت زندگی فرد و قرار گرفتن در حالت ترس دائمی را می‌توانند به همراه داشته باشند.
عوارض عدم درمان و کنترل این مشکل ممکن است موارد زیر باشند:
- ایجاد فوبیای خاص مانند فوبیا از رانندگی یا ترک خانه
- پرهیز از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی
- مشکل در محل کار، مدرسه یا دانشگاه
- نیاز به مراقبت‌های پزشکی مکرر
- بروز افسردگی
- اختلالات اضطرابی و سایر اختلالات روانی
- افکار خودکشی
- سوء مصرف الکل و سایر موارد
برخی از افرادی که اختلال هراس دارند، ممکن است از موقعیت‌ها و مکان‌هایی که باعث اضطراب آنها شود، دوری کنند. زیرا می‌ترسند در صورت بروز حمله پانیک، نتوانند فرار کنند یا از فردی کمک بگیرند. حتی می‌ترسند برای خارج شدن از منزل به دیگران وابسته شوند.
پیشگیری از حمله پانیک
هیچ راهکار امن و کاملا مطمئنی برای پیشگیری از حمله پانیک مشخص نشده است. اما برخی از راهکارها می‌توانند موثر باشند:
- حمله پانیک را در اولین فرصت درمان کنید تا از بدتر شدن آن جلوگیری شود
- برنامه درمانی را باید ادامه داد تا از عود کردن و تشدید آن جلوگیری کرد
- داشتن فعالیت بدنی منظم کمک می‌کند تا در برابر اضطراب بتوان از خود محافظت کرد
کنترل و درمان حمله پانیک
حملات پانیک ممکن است برای فرد آسیب و لطمه را به همراه داشته باشد. از این رو باید استراتژی و راهکارهایی را برای کنترل و درمان آن پیش گرفت. در ادامه این مقاله به راهکارهای موثر و ایمن برای کنترل این حملات اشاره خواهیم کرد.
1. استفاده از تنفس عمیق
دم و بازدم عمیق می‌تواند علائم حملات پانیک را کاهش دهد.
اگر فرد بتواند تنفس خود را کنترل کند، احتمال کمتری برای این وجود دارد که حالت تهوع و علائم دیگر آن را تجربه کند. بر تنفس عمیق از دهان و خارج کردن آن به آرامی باید تمرکز کرد. باید هوایی که به آرامی، قفسه سینه و شکم را پر می‌کند را احساس کرد. سپس به آرامی آن را خارج کرد:
چهار ثانیه عمل دم را انجام دهید
یک ثانیه آن را نگه دارید
چهار ثانیه عمل بازدم را انجام دهید
2. علت حمله پانیک را پیدا کنید
وقتی به خود یادآور شوید که دچار حمله پانیک شده‌اید و حمله قلبی نداشتید، متوجه خواهید شد که این حالت موقتی است، می‌گذرد و شما حالتان خوب است.
ترس از اینکه حالت مرگ ایجاد شده باشد، یا اینکه مرگ نزدیک است، نشانه‌ای از حملات پانیک است. باید در نظر داشته باشید که چنین اتفاقی نمی‌افتد و آرامش را به خود بازگردانید.
3. بستن چشمها
برخی از حملات پانیک ناشی از این هستند که محرک‌های اطراف فرد را تحت تاثیر قرار داده‌اند. در صورتی که در محیطی با محرک‌های زیاد قرار گرفتید، ممکن است حمله پانیک ایجاد شود.
برای کاهش محرک‌ها، بهتر است چشمها را بست.
این راهکار می‌تواند جلوی هرگونه محرک اضافی را بگیرد تا بتوان به راحتی روی تنفس بهتر تمرکز کرد.
4. تمرین تمرکز حواس
ذهن آگاهی می‌تواند کمک کند تا درک آنچه در اطراف هست، راحت‌تر شود. از آنجایی که بروز حملات پانیک سبب دور شدن از واقعیت می‌شود، ممکن است مبارزه با هراس را سخت کند.
برای کنترل این وضعیت باید روی احساسات فیزیکی تمرکز کرد.
مثلا بهتر است روی زمین بنشینید، تنفس عمیق را پیش ببرید و روی بدن خود تمرکز کنید.
5. روی یک موضوع تمرکز کنید
برای خیلی از افراد بهتر است که روی یک موضوع تمرکز کند.
روی یک شیء واضح که در دید شما هست، تمرکز کنید و همه چیز را در مورد آن بنویسید. مثلا ممکن است چرخش عقربه ساعت کمی با لرزش همراه باشد؛ حتی آن را هم یادداشت کنید. تمام انرژی خود را روی یک شیء متمرکز کنید تا علائم حمله پانیک کاهش یابد.
6. تکنیک آرام سازی عضلات را به کار ببرید
مانند تنفس عمیق، تکنیک‌های آرام سازی ماهیچه‌ها، می‌توانند با کنترل واکنش بدن، در حد به سزایی، حمل وحشت را در مسیر خود متوقف کنند.
کاملا آگاهانه یک جفت عضله را همزمان شل کنید. از قسمتی ساده مانند انگشتان شروع کنید و به قسمت‌های دیگر بدن خود حرکت کنید.
7. به مکان آرامش بخش مورد علاقه خود فکر کنید
از نظر شما آرامش بخش‌ترین مکان در جهان کجا است؟
خود را در آنجا تصور کنید و روی جزئیات آن تمرکز شوید. این مکان باید کاملا آرام باشد.
8. انجام ورزش‌های سبک
آندورفین‌ها، پمپاژ خون را کُند می‌کنند.
از آنجایی که استرس در حمله پانیک وجود دارد، ورزش‌های سبک و ملایم مانند پیاده روی و شنا می‌توانند به بهبود خلق و خو کمک کنند.
9. استفاده از اسطوخودوس
اسطوخودوس گیاهی تسکین دهنده برای استرس شناخته می‌شود. استفاده از دمنوش آن می‌تواند به داشتن آرامش کمک کند. می‌توانید از آن به همراه مقداری بابونه استفاده کنید تا آرامش بیشتری کسب کنید.
البته اسطوخودوس دارای خاصیت خواب آوری است که ممکن است سبب خواب آلودگی شما شود.
10. انجام یوگا و مدیتیشن
تکرار تمرینات یوگا و مدیتیشن می‌تواند به بهبود حملات پانیک کمک کند. حتی استفاده از تکنیک‌هایی مانند مانترا نیز می‌تواند در بهبود این وضعیت به مرور زمان، موثر باشد.
11. استفاده از بنزودیازپین
بنزودیازپین‌ها به درمان حملات پانیک کمک می‌کنند.
در صورتی که فرد احساس حمله پانیک داشته باشد، می‌تواند با استفاده از این ترکیبات در حد به سزایی آن را کنترل کند.
مطالب پیشنهادی مرتبط با حمله پانیک
- 8 راهکار موثر برای درمان افسردگی
- اختلال دوقطبی و ازدواج شدنی است؟
- اسکیزوفرنی چیست؟ علائم و عوامل ایجاد شیزوفرنی کدامند؟
جمع‌بندی
در این مقاله نکات مهمی در رابطه حمله پانیک ارائه شد.
باید در نظر داشته باشید که راهکارهای درمانی و کنترلی بیان شده، نباید جایگزین راهکارهای توصیه شده توسط پزشک باشند. بهترین راهکار چیزی است که پزشک آنها را بیان می‌کند. در مورد به کار بردن موارد بیان شده بهتر است از پزشک نیز جویا شوید.
منابع
mayoclinic
healthline
