هر بیماری نشانه هایی از خود دارد که می توان با توجه به این نشانه های ریز سریعا برای درمان آن اقدام کرد. علائم کبد چرب به گفته ی متخصصان به اندازه ای پنهان است که اغلب شخص مبتلا متوجه آن نخواهد شد.
در این مقاله به طور کلی بیماری کبد چرب و علائم آن را مورد بررسی قرار داده ایم. همچنین در این مطلب اطلاعات کاملی در مورد موارد زیر ارائه خواهد شد.
- تعریفی کلی از کبد چرب
- علائم کبد چرب
- انواع آن
- راه‌های درمان
- معرفی مواد غذایی مفید و مضر برای کبد چرب
از علائم کبد چرب چه می دانیم؟
اگر کمی فرصت داشته باشید و به مراکز درمانی و مطب پزشکان مراجعه کنید به این مسئله پی خواهید برد که خیل عظیمی از مردم برای درمان انواع بیماری ها که یکی از شایع ترین آنها کبد چرب به شمار می‌روند، به پزشک مراجعه کرده‌اند.
برخی از آنها با کبدی پر چرب و پیشرفته دست و پنجه نرم می کنند و برخی دیگر در شروع ابتلا به این بیماری هستند. اغلب افراد با این بیماری و حتی علائم کبد چرب و نشانه های آن نیز آگاهی ندارند. به همین دلیل بدون رعایت هیچگونه مسئله‌ای انواع مواد غذایی را در رژیم غذایی خود مصرف می کنند.
بیماری کبد چرب چیست؟
متخصصان فعال در این زمینه بر این عقیده اند که کبد یکی از مهمترین اندام های داخلی بدن به حساب می آید که وظیفه مهم تصفیه مواد سمی از خون، سنتز پروتئین و ذخیره ریز مغذی های مورد نیاز بدن را بر عهده دارد.
این نوع بیماری که از آن با عنوان کبد چرب غیر الکلی نیز یاد می شود، اغلب به دلیل اختلالات متابولیسمی در افراد به وجود می آید، خصوصا کسانی که چربی و قند خون بالایی دارند جزء اولین کسانی هستند که به این بیماری مبتلا خواهند شد.
نکته: البته این مسئله به تنهایی نمی تواند اختلالی در عملکرد کبد افراد به وجود آورد بلکه زمینه های ژنتیکی نیز تاثیر بسیار مهمی در بروز این مشکل دارند.
اگر بخواهیم کمی پیشرفته تر و عمیق به این مسئله بپردازیم باید بدانید که این بیماری زمانی بروز پیدا می کند که سلول های جمع شده در کبد توانایی خروج از سلول های کبدی را از دست می دهد. به مرور زمان این تجمع منجر به بروز کبد چرب غیرالکلی در افراد خواهد شد.
همچنین زمانی که افراد دچار استرس و یا بیماری های جزئی می شوند، سیستم ایمنی آنها دچار اختلال شده و در نتیجه سلول های کبد با تجمع چربی روبرو می شود که از جمله علائم کبد چرب التهاب در ناحیه کبد است که منجر به ورود بیمار به فاز دوم بیماری می‌شود.
در صورت عدم پیگیری و عدم درمان این امکان وجود دارد بیمار به فاز سوم و سیروز بدخیم وارد شود که مشکلات بسیار جبران ناپذیری را با خود به همراه دارد.
انواع کبد چرب کدامند؟
متخصصان بر این عقیده اند که کبد چرب را میتوان به 3 گرید تقسیم بندی کرد به گونه ای که هر کدام از این گرید ها تعریفی جداگانه داشته باشند.
هنگامی که افراد به کبد چرب گرید 1 و 2 مبتلا می شوند باید بدانند که در صورت پرهیز غذایی و درمان دارویی این امکان برایشان وجود دارد تا این مشکل را برطرف سازند و نتیجه ای رضایت بخش را دریافت نمایند.
1. گرید یک
اگر دچار کبد چرب گرید 1 شده‌اید باید بدانید که با کمی تغییر در عادات غذایی و سبک زندگی و مصرف داروهایی مناسب میتوان به طور قطع این نوع از بیماری را درمان کرد.
در گرید 1، به دلیل پیشرفته نبودن بیماری بدون هیچ نگرانی و استرس میتوانید کبد چربتان را درمان کنید. البته باید بدانید که در صورت عدم رعایت رژیم غذایی و مصرف بی رویه قند مطمئنا مشکل شما حاد خواهد شد و از گرید 1 خارج می شوید.
2. گرید دو
کبد چرب گرید 2 و 3 جزء حالت های شدیدتر این بیماری شناخته خواهند شد که برای درمان آن نیاز به صرف زمانی طولانی تر خواهید داشت.
در کبد چرب گرید 2، برخی از سطوح بافت های کبد آسیب می بینند و در آزمایشات رادیولوژی نشانه هایی از عدم وجود سیگنال از دیواره کبد را شاهد خواهید بود.
3. گرید سه
گرید 3 جزء خطرناک ترین و شدید ترین نوع کبد چرب شناخته شده است که در صورت بروز آن در افراد بلافاصله باید به سراغ درمان برود زیرا در این گرید دیواره کبد و بافت های آن دچار مشکل شده و دیافراگم آن نیز مسدود است.
علائم کبد چرب و روش های تشخیص آن
با توجه به تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته است، محققان به این نتیجه رسیده اند که کبد چرب اغلب در افرادی به وجود می آید که از رژیم غذایی نامناسب و پر چربی پیروی می کنند. علاوه بر تمام اینها آنها بسیار کم تحرک بوده و به اضافه وزن نیز دچار شده اند.
جالب اینجاست که این بیماری در ابتدا هیچ علائمی را از خود نشان نمی دهد و تنها افراد با احساس خستگی و درد در ناحیه شکمی که هیچ دلیلی برای آن وجود ندارد روبرو خواهند شد.
نکته: مهم ترین راهی که برای پیشگیری از این بیماری وجود دارد تغییر عادات غذایی و تحرک کافی در طول روز است.
اگر چربی موجود در کبد، بیش از حد شود، التهاب هایی را در کبد به وجود می آورد و در عملکرد آن اختلال ایجاد می کند. در این قسمت به معرفی برخی از علائم کبد چرب می پردازیم:
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- درد شکمی
- ضعف فیزیکی
- کوفتگی و خستگی
- شکم متورم و پر از مایع شده
- زردی پوست و چشم
- گیجی
- تمایل به خونریزی راحت تر و سریع
روش های درمان کبد چرب
همانطور که گفته شد یکی از راه هایی که میتوان برای درمان و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب در پیش گرفت، کاهش وزن و همچنین تغییر در عادات غذایی است. همچنین میتوانید به منظور پیشگیری از آسیب های کبدی، به سراغ تزریق واکسن های هپاتیت A و B بروید این واکسن ها از پیشروی و گسترش ویروس ها و آسیب رساندن به کبد جلوگیری می کنند.
علاوه بر تمام مواد گفته شده به راحتی می توانید برای تشخیص این بیماری آزمایش خون دهید تا میزان آنزیم های موجود در کبد شما مورد بررسی قرار گیرد، البته سیتی اسکن و MRI نیز میتواند در این راه به شما کمک کند.
اما نکته اینجاست که برخی افراد ترجیح می دهند با مصرف برخی از خوراکی ها به درمان این بیماری ها بپردازند و یا از بروز آن پیشگیری کنند. از همین رو در نظر داریم در این قسمت به معرفی آنها بپردازیم:
1. مصرف سبزیجات و درمان کبد چرب
اغلب پزشکان مصرف سبزیجات را به دلیل جلوگیری از ساخته شدن چربی توصیه می کنند. در این راستا باید بدانید که کلم بروکلی و سایر سبزیجات مانند اسفناج، کلم پیچ و… جزء آن دسته از مواد غذایی هستند که میتوانند در درمان و همچنین پیشگیری از بروز علائم کبد چرب نقش بسیار زیادی ایفا کنند.
اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که از این بیماری رنج می‌برید میتوانید از دستورالعمل گیاهخواران برای مصرف این نوع از سبزیجات به گونه‌ای که کالری زیادی را دریافت نکنید استفاده نمائید.
2. گیاه قاصدک
بسیاری از افراد گیاه قاصدک را یک تونیک بسیار قوی برای کبد می شناسند و از همین رو از آن برای درمان کبد چرب استفاده می کنند. گیاه قاصدک این قابلیت را دارد که به سم زدایی، سوخت و ساز چربی های انباشته شده در کبد کمک کند.
برای تهیه آن باید یک قاشق چای خوری از ریشه خشک شده گیاه قاصدک را با یک فنجان آب گرم به مدت 10 دقیقه بجوشانید و برای اینکه طعم بهتری به خود بگیرد میتوانید مقداری عسل به آن اضافه کنید.
مصرف این جوشانده به مدت 3 بار در هفته می تواند اثرگذاری بیشتری را از خود نشان دهد همچنین این امکان وجود دارد که برگ قاصدک را به سالاد اضافه کنید و در وعده های غذایی خود قرار دهید.
3. ورزش روزانه و تاثیرات آن بر کبد
یکی دیگر از راه هایی که میتواند به درمان کبد چرب کمک کند، انجام ورزش روزانه است. هنگامی که شما ورزش می کنید و بدنتان را به تحرک وادار می کنید در واقع به مبارزه با چاقی رفته‌اید و تلاش می کنید تا وزنی ایده آل را بدست آورید و این کار با افزایش متابولیسم بدن شما همراه خواهد بود.
از همین رو انجام ورزش را در کارهای روزانه خود قرار دهید به گونه ای که در طول روز به سراغ انجام ورزش‌هایی مانند دویدن، شنا، دوچرخه سواری و ایروبیک بروید. این ورزش ها تاثیر بسیار زیادی در درمان و حتی پیشگیری از کبد چرب خواهد داشت.
4. مصرف گردو
گردو نیز از جمله دیگر موادی است که میتواند تاثیر مثبتی بر درمان و همچنین پیشگیری از نمایان شدن علائم کبد چرب داشته باشد. دانه های گردو سرشار از امگا 3 است و طی تحقیقاتی که محققان در این زمینه انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند که کسانی که از بیماری کبد چرب رنج می برند در صورتی که مصرف گردو را در وعده‌های غذایی خود قرار دهند، کبد آنها عملکرد بهتری را از خود نشان داده است.
5. استفاده از روغن زیتون
این روزها هیچ کس را نمی‌توانید پیدا کنید که نسبت به خواص و ویژگی های روغن زیتون بی اطلاع باشد، و جالب اینجاست که روغن زیتون حتی در درمان و کنترل کبد چرب نیز تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت.
این روغن، علاوه بر اینکه حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است و جزء سالم ترین روغن های موجود در دنیا به حساب می آید شرایطی را فراهم می آورد تا با مصرف آن به کنترل وزنتان نیز بپردازید.
در واقع تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده است، نشان می دهد که مصرف روغن زیتون، منجر به کاهش سطح آنزیم های کبدی و همچنین کنترل وزن خواهد شد که در نتیجه از بروز کبد پرچرب جلوگیری به عمل خواهد آورد.
خوراکی های مفید برای درمان کبد چرب
- قهوه می تواند آنزیم های غیر طبیعی کبد را کاهش دهد.
- سبزیجات سبز رنگ بافت چربی موجود در کبد را از بین می برد.
- توفو از بهترین موادی است که میتوانید برای جلوگیری از تجمع چربی در کبد استفاده کنید.
- ماهی های چرب مانند سالمون و قزل آلا به دلیل دارا بودن اسیدهای چرب، سطح چربی موجود در کبد را به حالت متعادل برمیگرداند.
- مصرف غلات کامل مانند بلغور جوی دو سر تاثیر بسیار زیادی در کاهش وزن دارند.
- آووکادو به دلیل دارا بودن ترکیبات شیمیایی از آسیب های کبدی جلوگیری می کند.
- تخمه آفتاب گردان سرشار از ویتامین E است که از کبد در برابر آسیب محافظت می کند.
غذاهای مضر برای کبد
وقتی با علائم کبد چرب روبرو می شوید یکی از مهمترین مواردی که پزشکان به آن تاکید می کنند و بر این عقیده اند که با رعایت آن میتوان از پیشروی و بروز کبد چرب جلوگیری کرد، مصرف برخی از مواد غذایی است.
اما سوال اینجاست که آیا شما به غذاهایی که برای کبد مضر هستند آشنایی دارید؟ باید بدانید که:
- مصرف فست فودها
- خوراکی های سرخ شده
- چربی های اشباع شده مانند کره، خامه، پوست مرغ، سس مایونز
- مصرف برخی از شیرینی ها مانند نوشابه های گازدار، کیک ها، دسرهاو…
- نوشیدن آب یخ، به خصوص آبی که درون یخ موجود است
بروز کبد چرب در کودکان و زنان باردار
هر چند که کبد چرب اغلب در افراد بالغ رخ می دهد اما در برخی موارد این بیماری در کودکان نیز مشاهده شده است و یکی از نادرترین آن بروز کبد چرب در خانم های باردار به شمار می‌رود که میتواند خطرات بسیار جدی را هم برای مادر و هم برای جنین به همراه داشته باشد.
زیرا این بیماری در نهایت می تواند با نارسایی کبدی، نارسایی کلیه و همچنین عفونت های شدید یا خونریزی نمود پیدا کند که هم سلامت مادر و هم سلامت جنین را به خطر می اندازد.
هر چند هنوز دلیل مشخصی برای این مشکل پیدا نشده است اما محققان بر این عقیده اند که کبد چرب در دوران بارداری اغلب به دلیل تغییرات هورمونی که در بدن ایجاد می شود به وجود می آید.
متاسفانه هنوز راه درمانی برای این بیماری در حین بارداری به وجود نیامده است اما اغلب مشاهده شده که پس از زایمان به مرور بهبود پیدا کرده است.
سخن پایانی
برای داشتن کبد سالم لازم است نکاتی در مورد تغذیه و سبک صحیح زندگی پیش گرفته شود. در این مطلب بسیار مفید، سعی بر ارائه هر آنچه که در مورد علائم کبد چرب و همینطور سلامتی و حفظ کبد نیاز است ارائه شد. داشتن علم به کسب و حفظ سلامتی گامی موثر برای سلامت جامعه و خانواده به شمار می‌رود.
تشکر میکنم ازتون
مفید واقع شد