تکرر ادرار در بارداری یکی از مشکلاتی است که مادران در طی فرایند مادر شدن، آنرا تجربه می‌کنند. گاهی در بازه‌ای از بارداری ایجاد می‌شود و بهبود می‌یابد، گاهی اوقات نیز تا پایان بارداری و زایمان همراه مادر خواهد بود. در ادامه متن به بررسی دلایل ایجاد آن و راهکارهایی که به کنترل و بهبود آن منجر می‌شود خواهیم پرداخت.
علت تکرر ادرار در بارداری چیست؟
یکی از ابتدایی‌ترین علائم بارداری برای خانم‌ها که اغلب از هفته ششم به بعد بروز داده می‌شود، تکرر ادرار است. تغییرات هورمونی ناشی از بارداری، افزایش جریان و حجم خون برای رشد و تکامل جنین، سبب تحریک کلیه‌ها برای تولید ادرار بیشتر می‌شود. در نتیجه مثانه سریع پر شده و مادر نیاز به دفع ادرار، برای دفعات بیشتری را خواهد داشت.
اما این موضوع تنها دلیل تکرر ادرار در بارداری نیست. در سه ماهه انتهایی، با رشد جنین، رحم بزرگ‌تر خواهد شد. در نتیجه در ماه‌های بعدی مثانه جای کمتری برای ذخیره ادرار خواهد داشت و به دفعات نیاز به دفع ادرار برای مادر احساس خواهد شد.
این موضوع اغلب در ماه‌های پایانی که جنین کامل شده است احساس می‌شود و در طول شب مادر را بیشتر درگیر می‌کند. زیرا طی روز مایعات به سمت پا انباشته شده‌اند و در شب وقتی مادر دراز کشید، مایعات به جریان خون رفته و مثانه پر خواهد شد.
دلیل دیگر تکرر ادرار در بارداری می‌تواند عفونت مجاری ادرار باشد. یکی از بیماری‌های شایع زنانه، عفونت‌هایی است که برای دستگاه تناسلی و مجاری ادراری ایجاد می‌شود. با وجود اینکه در دوران بارداری عضلات اطراف این قسمت شل‌تر از سایر مواقع هستند، زمینه ابتلا به عفونت، ورود عفونت به مجاری ادراری، افزایش می‌یابد.
عوارضی از جمله تکرر ادرار، سوزش ادرار، احساس درد در ناحیه زیر شکم و درد لگن را در دوران بارداری به همراه خواهد داشت. برای پیشگیری از این موضوع بهتر است قبل از بارداری معاینات لازم برای درمان صورت گرفته باشد. در صورت ابتلا در دوران بارداری بهتر است سریعا تحت نظر پزشک درمان شود تا از زایمان زودرس، انتقال عفونت به کلیه‌ها و عوارض دیگر جلوگیری شود.
چطور می‌توان تکرر ادرار در بارداری را کنترل کرد؟
اغلب مادران در این دوران با بروز این مشکل به پزشک مراجعه می‌کنند؛ بدون آنکه متوجه عادی بودن شرایط باشند. به هر حال بهتر است برای اطمینان از اینکه شرایط غیرعادی نیست، به پزشک مراجعه شود و نگرانی در مورد سلامت جنین و مادر از بین رود.
مادران باید در این حالت به طور کامل از شرایط خود به پزشک توضیحاتی کامل را ارائه دهند. هر حالتی از تکرر ادرار گرفته تا سوزش ادرار، درد حین دفع ادرار، درد زیر شکم و لگن اگر وجود داشته باشد باید به پزشک گفته شود.
پزشک بر اثر بررسی تعداد دفعات نیاز به دفع ادرار و شرایط مادر آزمایشاتی را برای تشخیص دقیق تجویز خواهد کرد. آزمایش ادرار، سونوگرافی، تست استرسی مثانه و سیستوسکوپی برای تشخیص دقیق در برخی موارد، تجویز خواهد شد. برای کنترل و درمان اگر وضعیت عادی باشد، اغلب راهکارهای زیر بسیار موثر خواهند بود:
- برای اینکه کاملا مثانه تخلیه شود، حین دفع ادرار باید کمی به جلو خم شوید.
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف نکنید.
- مقدار آب مورد نیاز بدنتان (10-12 لیوان) را بنوشید و از تشنه نگه داشتن خود برای جلوگیری از تکرر ادرار در بارداری پرهیز کنید.
- به اندازه کافی آب بنوشید تا رنگ ادرار کاملا شفاف باشد.
- نوشیدن آب و مایعات در زمان نزدیک شدن به وقت خواب، کمی کاهش دهید؛ نه آنقدر که دچار عطش شوید. برای اینکه به راحتی تا سرویس بهداشتی بروید حتما در اوقات شب نور مناسبی را روشن بگذارید.
- ورزش‌های کگل برای تقویت عضلات مجاری ادرار، تا حد بالایی از تکرر ادرار و بی اختیاری ادرار جلوگیری خواهد کرد.
- قره قات یک ضد میکروب قوی است، در صورت تکرر ادرار ناشی از عفونت مجاری ادرار، از آن مصرف کنید. (البته بهتر است از پزشک در مورد نحوه و دوز مناسب مصرف، برای پیشگیری از بروز عوارض مشورت گرفته شود)
نکات پایانی
یکی از فرایندهای طبیعی مادر شدن، تکرر ادرار در دوران بارداری است. گاهی تکرر ادرار ممکن است به سمت بی اختیاری ادرار در این دوران تبدیل شود که در صورت عطسه، سرفه یا خندیدن تشدید می‌شود.
اغلب این حالات چند روز بعد از دوران بارداری به پایان می‌رسند و جای نگرانی نیست. اما بهتر است در این مورد طبق شرایط فیزیکی مادر از پزشک مشورت گرفته شود. این مشکل در ابتدای بارداری یعنی هفته ششم و سه ماهه پایانی شایع‌تر است که با راهکارهای گفته شده می‌توان آنرا کنترل کرد.
