متخصصان سال هاست متوجه این مطلب بسیار مهم شده اند، ویتامین ها نقش بسیار مهمی در سلامت و بهبود طول زندگی افراد ایفا می کنند. ویتامین A یکی از ویتامین های حیاتی و ضروری بدن محسوب می شود که تعادل آن در بدن مانند باقی مواد معدنی و ویتامین ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
معرفی ویتامین A
ویتامین A در حقیقت برای گروهی از ترکیبات محلول در چربی استفاده می شود. این ترکیبات که آن را با نام ویتامین آ در عموم می شناسند، برای سلامت انسان بسیار ضروری هستند. این ترکیبات برای بسیاری از فرآیندهای بدن انسان نظیر سلامت بینایی، بهبود عملکرد سیستم دفاعی و ایمنی، کمک به رشد و شکل گیری جنین در رحم حیاتی هستند.
نکته: متخصصان توصیه می کنند، در روز آقایان میزان 900 میکروگرم، خانم ها 700 میکروگرم، کودکان و نوجوانان 300 الی 600 میکروگرم ویتامین آ باید مصرف کنند. (منبع)
ترکیبات ویتامین A را می توان در هر دو خوراکی گرفته شده از حیوانات و گیاهان دریافت کرد. ویتامین آ به دو شکل مختلف وجود دارد که با نام ویتامین آ از پیش ساخته شده و ویتامین آ غیرفعال می شناسند.
ویتامین A از پیش ساخته شده به عنوان ویتامین فعال بدن شناخته می شود، که بدن توانایی استفاده از آن را دارد. این ویتامین در محصولاتی چون : گوشت قرمز، مرغ، ماهی و لبنیات یافت می شود. ترکیبات ویتامین آ از پیش ساخته شده شامل ترکیبات رتینول ، شبکیه و رتینوئیک اسید است.
ویتامین آ غیرفعال در محصولات گیاهی یافت می شود. این ترکیبات در بدن تغییر پیدا کرده و به شکل فعال در می آیند. این ترکیبات شامل کاروتنوئید ها، آلفا کاروتن، بتا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین هستند. بای مثال بتاکاروتن پس از مصرف در روده کوچک بدن فرد، به رتینول که نوعی ویتامین A فعال است تبدیل می شود.
فواید ویتامین A در سلامت بدن
1. بهبود بینایی با ویتامین A
در دهه اخیر به علت تغییر در سبک زندگی و کار چشمان در خطر ضعف بینایی قرار گرفته اند. اغلب عینک زدن و غیره برای افراد دچار ضعف بینایی خسته کننده می باشد و به دنبال جراحی هایی هستند که خود آن ها نیز عوارضی را برای چشم در پیش خواهند داشت. در نتیجه ی آن پیشگیری بسیار بهتر خواهد بود.
یکی از فواید ویتامین آ برای بدن این می باشد که محافظ خوبی برای چشم ها است. ویتامین A در چشم یکی از عواملی می باشد که نور را از محیط می گیرد و تبدیل به سیگنال الکتریکی می شود که قادر است نور اطراف را به مغز منتقل کند.
در مواقع حاد که شخصی دچار فقر شدید ویتامین آ باشد، دچار شب کوری و یا نیکتالوپیا می شود.یکی از ویتامین A یکی از اجزای رودوپسین است. این جز از بدن در شبکیه چشم قرار دارد، که با کمبود این ویتامین با اختلال روبرو خواهد شد.
نکته: مطالعات نشان داده است خوردن بتاکاروتن که با وجود ترکیباتش جز ویتامین آ محسوب می شود، خطر ضعف بینایی را کاهش خواهد داد. با این حال ، یک بررسی اخیر کوکران نشان داد که مکمل های بتاکاروتن به تنهایی نمی توانند مانع کاهش یا کاهش بینایی ناشی از AMD شوند.
2. عملکرد ویتامین آ در بیماری سرطان
عملکرد ویتامین A تا به امروز بر روی بیماری سرطان کاملا به قطعیت نرسیده است. اما نتایجی که از مطالعات بدست آماده است اینگونه می باشد.:
سرطان هنگامی رخ می دهد که سلول ها به طور غیر طبیعی و کنترل نشده شروع به تقسیم شدن می کنند. از آن جایی که ویتامین آ نقش مهمی در رشد و نمو سلول های بدن دارد، تاثیر آن در پیشگیری سرطان مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است. مطالعات نشان داده است، مصرف ویتامین A به شکل بتاکاروتن ارتباط مستقیمی با انواعی از سرطان ها از جمله؛ لنفوم هوچکین و همچنین سرطان دهانه رحم، ریه و مثانه دارد. این مطالعات نشان داد دریافت ویتامین های غیر فعال آ از گیاهان با کاهش سرطان روبرو بوده است. اما مصرف ویتامین آ فعال موجود در غذاهای حیوانی عکس این عملکرد را نشان داده است.
3.ارتباط ویتامین آ و مقاوم سازی سیستم ایمنی بدن
ویتامین A در حفظ سیستم دفاعی طبیعی بدن نقش شایانی دارد. این ویتامین از چند جهت بدن را در برابر عوامل بیماری زا قوی خواهد کرد. ترکیبات ویتامین آ نقش اساسی در ایمن سازی بدن در برابر بیماری های مربوط به چشم و مخاط چشم، ریه ها، روده و دستگاه تناسلی دارند. ترکیبات این ویتامین در تولید و عملکرد گلبول های سفید نقش اساسی را ایفا می کنند. هنگامی که گلبول های سفید به میزان متعادل در بدن ساخته شوند، به راحتی عوامل بیماری زایی که در خون گردش می کنند را پاکسازی می کنند.
در نتیجه این بدان معنا است کمبود ویتامین A این امکان را می دهد، بدن شخص نسبت به عفونت ها حساسیت و واکنش بیشتری از خود نشان دهد.
4. درمان آکنه با مصرف ویتامین A
آکنه به نوعی یک عارضه پوستی و التهابی محسوب می شود. افرادی که دچار این بیماری پوستی می شوند، علاوه بر دردناک بودن این ضایعه، زیبایی پوست خود را نیز از دست می دهند. لکه هایی قهوه ای تا قرمز بر روی پوست آن ها باقی می ماند. آکنه و جوش هنگامی رخ می دهد که باکتری، آلودگی و چربی پوست داخل منافذ به دام بیفتد .همچنین در مواقعی انسداد مو داخل پوست باعث جوش های ملتهب چرکی خواهد شد. لکه های پوستی ناشی از آکنه و جوش از نظر جسمی کاملا بی ضرر هستند، اما زیبایی پوست را می گیرند و این امکان وجود دارد باعث کاهش اعتماد به نفس فرد نیز شود.
اگر به ترکیبات محصولات بهداشتی و درمانی مربوط به درمان آکنه دقت کرده باشید، بدون شک ترکیبی از ویتامین A را در آن ها مشاهده کرده اید. در نتیجه خیلی راحت با مصرف خوراکی و موضعی مواد طبیعی سرشار از ویتامین آ می توان سلامت و زیبایی را مجدد به پوست باز گرداند.
یکی از مطالعات نشان داده است، کمبود ویتامین آ در بدن باعث خواهد شد، تولید پروتئین کراتین در فولیکول مو بیش از حد شود. در نتیجه ی این اتفاق پوست مرده سطحی بدن نیز خشک تر و سخت تر می شود و همین عامل اجازه نمی دهد مو از بدن خارج شود. همین امر باعث جوش های ناشی از رشد مو در بدن بالا رود. البته این نکته قابل ذکر می باشد که عملکرد دقیق ویتامین A در درمان آکنه و جوش تا به امروز کاملا مشخص نشده است.
نکته: ایزوترتینوئین یکی از نمونه های رتینوئید خوراکی است که در درمان آکنه شدید موثر است. با این حال، این دارو می تواند عوارض جانبی جدی داشته باشد و فقط باید تحت نظارت پزشکی مصرف شود.
5. تضمین سلامت استخوان ها با ویتامین آ
مواد مغذی و حیاتی مورد نیاز برای حفظ سلامت استخوان های سالم در سن بلوغ پروتئین، کلسیم و ویتامین D می باشند. اما این نکته نیز قابل اهمیت است که مصرف ویتامین A از ضرورت های حفظ سلامت استخوان ها محسوب می شود. البته این را نیز باید به خاطر داشت، وضعیت ویتامین A به تنهایی خطر شکستگی و آسیب استخوان ها را تضمین نمی کند.
مطالعات زیادی بر روی تاثیرات ویتامین آ بر روی استخوان ها انجام شده است که این بررسی ها متناقض با یکدیگر هستند. در نتیجه نمی توان به قطعیت این را بیان کرد که استخوان ها با مصرف ویتامین آ کاملا محافظت خواهند شد. برای مثال:
- مطالعات نشان داد افرادی که سطح ویتامین A خونشان پایین تر است، خطر شکستگی استخوان های آن ها نسبت به باقی افراد سالم بیشتر است. (منبع)
- برخی از مطالعات نشان داده است، افرادی که میزان زیادی ویتامین A دارند، خطر شکستگی بیشتری نیز دارند. (منبع)
این بدان معنی است که در حال حاضر، ارتباط بین ویتامین آ و سلامت استخوان کاملاً درک نشده است ، و برای تایید آنچه که در مطالعات مشاهده شده است، آزمایشات بیشتری لازم است.
آیا مصرف زیاد ویتامین آ خطرناک است؟
ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی محسوب می شود که در بدن ذخیره می شود. این بدان معنا ایت که مصرف نا متعادل از این ویتامین این امکان را دارد در بدن یه ماده ای سمی منجر شود. برای مثال هیپرویتامینوز در اثر مصرف بیش از حد ویتامین A از از طریق رژیم غذایی یا مکمل های حاوی این ویتامین ایجاد می شود. علائم این بیماری می تواند شامل تهوع، سرگیجه و سردرد باشد.
نکته: علاوه بر این، خوردن مقدار زیاد ویتامین A با ترکیبات گیاهی، خطرات ذکر شده را ایجاد نمی کند، زیرا تبدیل آن به شکل فعال در بدن انسان تنظیم می شود.
در آخر:
ویتامین A برای بسیاری از فرآیندهای مهم بدن انسان بسیار ضروری می باشد. علاوه بر این ویتامین این امکان را دارد برای بدن مضراتی نیز داشته باشد. در نتیجه بهترین راه برای اطمینان از متعادل بودن ویتامین آ مصرف غذ و مکمل اهای حاوی این ویتامین زیر نظر پزشک تغذیه باشد.
