ایست قلبی نوعی بیماری قلبی جدی شناخته می‌شود.
زمانی که ایست قلبی اتفاق می‌افتد، ضربان قلب فرد متوقف می‌شود. این وضعیت به مرگ ناگهانی قلبی نیز معروف است. این مشکل، وضعیتی جدی و پزشکی است که در این مقاله آن را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
مطالب پیشنهادی مرتبط با ایست قلبی
- علائم ناراحتی قلبی کدامند؟ کدام درد قلب را باید جدی گرفت؟
- تپش قلب چه دلایلی دارد؟ معرفی 5 راه درمان فوری
- ایست قلبی با سکته قلبی متفاوت است؛ در مورد سکته قلبی بیشتر بدانید.
ایست قلبی چیست؟
ضربان قلب به وسیله تکانه‌های الکتریکی کنترل می‌شود.
وقتی این الگوهای تکانه‌ای تغییر کنند، ضربان قلب نامنظم خواهد بود. این وضعیت را آریتمی قلبی می‌گویند. در برخی از موارد آریتمی ممکن است کُند باشد و در برخی از موارد نیز سریع بتپد.
اما ایست قلب زمانی اتفاق می‌افتد که به طور کامل ریتم ضربان قلب متوقف شود.
ایست قلبی یک وضعیت کاملا جدی پزشکی است. طبق گزارش موسسه پزشکی، سالانه بیش از نیم میلیون نفر، در ایالت متحده آمریکا، دچار ایست قلبی می‌شوند. چنین وضعیتی می‌تواند ناتوانی یا مرگ را به همراه داشته باشد. در صورتی که علائمی از این مشکل دیده شود، باید فوریت‌های پزشکی فورا انجام شود.
چون این وضیت خیلی خطرناک است و می‌تواند کشنده باشد. درمان فوری چنین وضعیتی می‌تواند باعث نجات جان فرد شود.
به دلیل اینکه ایست قلبی باعث توقف تپش قلب می‌شود، به آن مرگ ناگهانی نیز می‌گویند.
علت ایست قلبی چیست؟
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایست قلبی شوند. دو مورد از رایج‌ترین دلایل ایست قلبی، فیبریلاسیون بطنی و دهلیزی است. در ادامه هر یک از آنها را توضیح خواهیم داد.
1. فیبریلاسیون دهلیزی
قلب همواره می‌تواند بعد از ایجاد آریتمی قلبی از تپش جا بماند. فیبریلاسیون دهلیزی زمانی اتفاق می‌افتد که گره سینوسی دهلیزی، تکانه‌های الکتریکی درستی ارسال نکند. گره سینوسی دهلیزی در دهلیز راست قرار دارد که سرعت پمپاژ خون به وسیله قلب را تنظیم می‌کنند.
وقتی تکانه الکتریکی وارد فیبریلاسیون دهلیزی شود، بطن‌ها نمی‌توانند خون را به شکل متعادلی به کل بدن پمپاژ کنند.
2. فیبریلاسیون بطنی
قلب دارای چهار حفره است. دو حفره در قسمت بطن پایین وجود دارد. در فیبریلاسیون بطنی، این محفظه‌ها از کنترل خارج می‌شوند. این موضوع باعث تغییر چشمگیر ریتم قلب می‌شود. در چنین شرایطی بطن‌ها پمپاژ ناکارآمدی خواهند داشت که به طور چشمگیری خون پمپاژ شده بدن را کاهش می‌دهند. حتی در بعضی از موارد گردش خون به طور کامل متوقف می‌شود که ممکن است مرگ ناگهانی را در پی داشته باشد.
شایع‌ترین علت ایست قلبی، فیبریلاسیون بطنی شناخته می‌شود.
علائم ایست قلبی چیست؟
وقتی ایست قلبی اتفاق می‌افتد، عملکرد قلب، تنفس و هوشیاری فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همانطور که بیان شد این عارضه معمولا در پی مشکلی در سیستم الکتریکی قلب بروز داده می‌شود. وقتی اختلال در عملکرد پمپاژ قلب بروز داده شود، جریان خون در بدن نیز با اختلال مواجه شده و حتی گاهی متوقف می‌شود.
علائمی که از ایست قلب ناگهانی بروز داده می‌شوند، اغلب شامل موارد زیر است:
- افتادن ناگهانی
- از دست دادن هوشیاری
- فقدان نبض
- عدم تنفس
در بعضی از موارد نشانه‌های دیگری از ایست قلبی ناگهانی بروز داده می‌شود که موارد زیر را در پی دارد: - احساس ناراحتی در قفسه سینه
- تنگی نفس
- احساس ضعف
- تپش قلب تند و سریع
باید در نظر داشته باشید که ایست قلبی معمولا ناگهانی و بدون هیچ نشانه‌ای بروز داده می‌شود.
علائم ایست قلبی چه موقعی نگران کننده هستند؟
معمولا علائم ایست قلبی اغلب می‌توانند هشدار دهنده این اتفاق باشند. پیش گرفتن راهکارهای درمانی می‌تواند از مرگ فرد جلوگیری کند و جان او را نجات دهد. در صورتی که ایست قلبی در حال بروز برای فرد باشد، ممکن است حالات زیر را داشته باشد:
- حالتی از سرگیجه
- احساس تنگی نفس
- احساس خستگی و ضعف
- استفراغ
- تپش قلب
اما در صورتی که علائمی همچون موارد زیر دیده شود، فورا باید مراقبت‌های اورژانسی را شروع کرد:
- درد قفسه سینه
- قطع نبض و ضربان
- مشکل در تنفس یا قطع آن
- قطع هوشیاری
- افتادن فرد
با این حال باید در نظر داشته باشید که ایست قلبی در بیشتر موارد، ممکن است بدون هیچ علائمی بروز داده شود. در صورتی که هر یک از علائم بیان شده دیده شد، باید فورا به پزشک و مراقبت‌های اورژانسی رو آورد.
چه افرادی بیشتر در خطر ایست قلبی هستند؟
بعضی از بیماری‌های قلبی و عوامل موثر بر سلامتی، می‌تواند خطر بروز ایست قلبی را افزایش دهد. در ادامه دقیق‌تر این موارد را توضیح خواهیم داد.
1. بیماری عروق کرونر قلب
عروق کرونر قلب شریان‌های خونی خود عضله قلب را تامین می‌کنند. بیماری عروق کرونر از این عروق آغاز می‌شود. وقتی آنها مسدود شوند، قلب خون دریافت نمی‌کند. در نتیجه ممکن است به درستی کار نکند.
2. بزرگ بودن سایز قلب
در صورتی که قلب به صورت غیرطبیعی بزرگ باشد، خطر ایست قلبی وجود خواهد داشت. قلبی که بزرگ باشد، ممکن است به درستی نکوبد و خون پمپاژ نکند. عضله چنین قلبی بیشتر در معرض آسیب‌های مختلف است.
3. ناهماهنگی دریچه‌های قلب
نشتی دریچه‌های قلب یا باریک‌تر بودن آنها، سبب بروز بیماری‌های مربوط به دریچه قلب می‌شود. این موضوع به این معنی است که خون وارد قلب می‌کند اما مقدار بیش از حدی به آن می‌رساند یا اینکه مقدار خیلی کمی می‌رساند. در چنین شرایطی ممکن است محفظه‌ها ضعیف یا بزرگ‌تر شوند.
4. بیماری‌های قلبی مادرزادی
بعضی از کودکان با وجود آسیب قلبی متولد می‌شوند. این موارد به عنوان بیماری‌های مادرزادی شناخته می‌شوند. ایست قلبی ممکن است در کودکانی که با مشکل جدی قلبی متولد می‌شوند، بیشتر بروز داده شود.
5. اختلالات الکتریکی
در صورتی که مشکلاتی برای سیستم الکتریکی قلب بروز داده شود، ممکن است خطر مرگ ناگهانی ناشی از مشکل قلبی را به همراه داشته باشد. این مشکل معمولا به عنوان ناهنجاری‌های اولیه ریتم قلب معرفی می‌شوند.
6. عوامل شایع موثر بر ایست قلبی
علاوه بر عوامل معرفی شده، برخی دیگر از عوامل هستند که در حد به سزایی در بروز این وضعیت سهیم هستند و ریسک بروز آن را بالا می‌برند. این عوامل عبارتند از:
- سبک زندگی کم تحرک
- سیگار کشیدن و سایر انواع دود
- فشار خون بالا
- اضافه وزن و چاقی
- سابقه بیماری قلبی در خانواده
- سن بالا (مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال بیشتر در معرض ایست قلبی هستند)
- سوء مصرف مواد مخدر مانند کوکائین
- کمبود پتاسیم و منیزیم
- جنسیت (ایست قلبی در مردان شایع‌تر از زنان است)
- آپنه خواب
ایست قلبی چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟
زمانی که ایست قلبی به طور ناگهانی بروز داده شود، جریان خون به سمت مغز کاهش می‌یابد. در نتیجه عوارضی همچون بیهوشی را برای فرد در پی دارد. در صورتی که ریتم قلب به سرعت به حالت عادی برنگردد، آسیب مغزی نیز ممکن است بروز داده شود که در پی آن خطر مرگ را به همراه دارد. معمولا افرادی که از چنین شرایطی سالم می‌مانند، علائم آسیب مغزی را بروز می‌دهند.
آیا می‌توان از ایست قلبی جلوگیری کرد؟
برای اینکه بتوان از ابتلا به ایست قلبی تا حدودی جلوگیری کرد، می‌توان از راهکارهای زیر کمک گرفت:
- معاینات منظم
- غربالگری بیماران قلب و عروق
- پیش بردن سبک زندگی سالم
- خواب کافی و با کیفیت
اِحیای قلب بعد از ایست قلبی
قبل از اینکه احیای قلبی را شروع کنید، باید از نظر سرایت بیماری مطمئن شد که فرد به بیماری‌های انتقالی همچون ایدز و هپاتیت مبتلا نیست. مهمترین راه احیاء قلبی که در سال 2010 معرفی شد، راه هوایی-تنفسی-گردش خون به گردش خون-راه هوایی-تنفسی بود. مراحل احیای قلبی در خارج از بیمارستان به شکل ماساژ قلبی، باز کردن راه تنفسی و انجام تنفس مصنوعی است.
مرحله اول؛ ماساژ قلبی
مهمترین کاری که باید بعد از وقوع ایست قلبی انجام شود، ماساژ قلبی است. باید هر چه سریع‌تر این کار را شروع کرد.
برای بزرگسالان باید 30 ماساژ قلبی انجام شود و سپس 2 تنفس مصنوعی انجام شود.
برای ماساژ قلبی، فشاری که به قفسه سینه وارد می‌شود، باید کاملا قوی و سریع باشد. سرعت این فشارها باید طوری باشد که 100 الی 120 فشار متوالی روی قفسه سینه اعمال شود. البته باید زمان کافی برای بازگشت قفسه سینه به بالا وجود داشته باشد. طوری که فشارهای متوالی خون را به دستگاه گردش خون وارد کند.
برای این منظور باید پاشنه یک دست روی مرکز قفسه سینه (جناغ سینه) قرار گیرد. سپس دست دوم روی دست دیگر قرار داده شود. این فرم‌گری دست‌ها به این علت است که بتوان با قدرت بیشتری فشار وارد کرد. در چنین وضعیتی باید آرنج‌ها صاف نگه داشته شوند. فقط باید با پاشته دو دست فشار وارد کرد. هر فشاری که انجام می‌شود، باید حدود 5 الی 6 سانتی‌متر دست‌ها پایین رفته و برگردد.
مرحله دوم؛ باز کردن راه هوایی
بعد از آموزش ماساژ قلبی باید یاد گرفت که چگونه راه تنفسی را باز کرد. هدف از این کار این است که مطمئن شویم اکسیژن کافی برای فعالیت قلب تامین می‌شود. برای این منظور زاویه دار کردن سر و بلند کردن چانه، توصیه می‌شود. اغلب برای انجام این کار پیشانی را به سمت پایین فشار دهید و همزمان نوک چانه را به سمت بالا ببرید.
سپس باید چک کنید که آیا بیمار تنفس دارد یا خیر؟
مرحله سوم؛ تنفس
در روش دهان به دهان باید ابتدا به کمک دو انگشت راه تنفسی از طریق بینی بیمار را ببندید. سپس دهان را روی دهان بیمار گذاشته و هوا را درون ریه او بدمید. این کار را باید تا حدی انجام دهید که قفسه سینه فرد بالا رود. عمل دمیدن را نیاز نیست با شدت زیاد انجام دهید.
دمیدن هوا در حد بلند شدن قفسه سینه کافی است.
تنفس مصنوعی برای رساندن اکسیژن به بدن بیمار ضروری است اما نباید باعث عقب افتادن ماساژ قلبی شود.
مطالب پیشنهادی مرتبط با ایست قلبی
- علائم ناراحتی قلبی کدامند؟ کدام درد قلب را باید جدی گرفت؟
- تپش قلب چه دلایلی دارد؟ معرفی 5 راه درمان فوری
- ایست قلبی با سکته قلبی متفاوت است؛ در مورد سکته قلبی بیشتر بدانید.
جمع‌بندی
در این مقاله نکات مهمی را در رابطه با ایست قلبی مطرح کردیم. باید در نظر داشته باشید که این مشکل جدی قلبی، برای خیلی از افراد به خطر انداختن حیات را به همراه دارد. در نتیجه باید در صورتی که هر یک از علائم بیان شده را در هر فردی مشاهده کردید با اورژانس تماس بگیرید.
منابع
healthline
mayoclinic
