تپش قلب گاهی ممکن است به طور کاملا ناگهانی بروز داده شود اما نباید فراموش کرد برخی از عوامل محرک‌هایی برای تشدید آن هستند. گاهی برای فرد از نوع خفیف تا شدید ممکن است بروز داده شود که در این صورت کاملا افزایش ضربان قلب احساس خواهد شد.
در حالی که تپش قلب برای فرد ایجاد می‌شود، در قسمت‌هایی از جمله گلو، گردن و بیشتر در قفسه سینه شدت تپیدن ضربان قلب بالا احساس خواهد شد. البته ناگفته نماند، در برخی از موارد با ایجاد تپش قلب، ریتم ضربان قلب نیز ممکن است تغییر کند.
اما باید بررسی کرد علت بروز تپش قلب چیست؟ چه مواردی به عنوان محرک آن شناخته می‌شوند؟ در چه مواردی فورا باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کرد؟ راهکارهای موثر برای کنترل و پیشگیری از آن چه مواردی هستند؟ با ادامه متن همراه باشید تا به بررسی این موارد به طور کامل بپردازیم.
مطالب مرتبط با تپش قلب
- اطلاعات جامع و ضروری در مورد تپش قلب در بارداری
- تیر کشیدن قلب و علت سوزش قلب چیست؟
- سکته قلبی چه علائمی دارد؟ عوامل ایجاد سکته چیست؟
تپش قلب چیست؟
تپش قلب حالتی است که ممکن است برای هر فردی تحت برخی از شرایط بروز داده شود. در این حالت ضربان قلب سریع و محکم برای فرد در ناحیه قفسه سینه احساس خواهد شد.
البته باید این نکته را در نظر داشت که این حالت در شرایط عادی بروز داده نمی‌شود و معمولا در حالت طبیعی ضربان قلب حتی احساس نمی‌شود. در صورتی که تپش قلب ایجاد شود، به طور کامل ضربان قلب احساس و شنیده خواهد شد.
در این حالت علاوه بر قفسه سینه، شدت ضربان قلب در گلو و گردن نیز احساس می‌شوند. معمولا این حالت به مرور پس از مدتی برطرف می‌شود و مشکل جدی را در پی ندارد. اما در برخی از موارد ممکن است نشان دهنده وضعیتی جدی باشد. از این رو نباید آنرا به حال خود رها کرد.
زیرا ممکن است با محرک‌هایی مانند مصرف کافئین زیاد، استرس و مصرف الکل یا نیکوتین به مرور زمان مشکلات جدی‌تری را برای قلب به همراه داشته باشد. برای پی بردن به مشکل اصلی گاهی تنها بررسی آریتمی قلب کافی است که به صورت سرپایی انجام می‌شود.
ناگفته نماند بروز تپش قلب اغلب ناشی از مشکل ساختاری و ناهنجاری خاصی برای قلب نیست. بلکه طبق شرایط وارد شده بر قلب ایجاد می‌شود. اما دلایل بروز تپش قلب واقعا چه مواردی هستند؟
مهمترین دلایل تپش قلب چیست؟
این حالت معمولا ممکن است کاملا ناخواسته بروز داده شود. عمده دلایلی که برای این حالت مشخص شده است شامل مواردی است که به صورت دسته‌های مجزا آنها را بیان خواهیم کرد. (منبع)
مشکلات بدنی که تپش قلب را در پی دارند
- بالا بودن فشار خون
- کم‌خوابی
- کم‌آبی یا دهیدراسیون بدن
- ناهنجاری‌های الکترولیتی بدن
- قند خون پایین
- کم‌خونی و حتی از دست دادن خون از بدن
- تیروئید پرکار
- سرماخوردگی و آنفولانزا
- تب و دمای بالای بدن
- آپنه خواب
- رفلاکس معده
- پایین بودن سطح اکسیژن در خون
- تغییرات هورمونی مانند بارداری
عواملی بیرونی که سبب تپش قلب می‌شوند
- انجام تمرینات ورزشی سخت یا با شدت بالا
- استفاده بیش از حد کافئین
- مصرف نامتعادل و افراطی الکل
- دریافت نیکوتین بالا از محصولاتی مانند تنباکو و سیگار
- شوکه شدن
- استرس و اضطراب یا حمله پانیک
- ترس و وحشت
داروهایی که تپش قلب را در پی دارند
در بین علل تپش قلب، داروها یکی از مواردی هستند که از انواع آنهایی که تپش قلب به همراه دارند، باید اطلاع داشت. معمولا برای این منظور لازم است به اطلاعات دارویی آنها توجه کرد.
گاهی برخی از داروهایی که بدون نسخه نیز ارائه می‌شوند ممکن است تپش قلب را در پی داشته باشند. داروهایی مانند سرماخوردگی، داروهای ضد سرفه و برخی از مکمل‌های گیاهی و غذایی از جمله آنها هستند. اما داروهایی که سبب این موضوع می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- داروهای استنشاقی مانند داروهای مخصوص آسم و ضد احتقان‌ها
- انواع محرک‌های مخدر و غیرمجاز مانند آمفتامین و کوکائین
- برخی از داروهای مخصوص بیمار‌های قلبی یا فشار خون
بیماری‌های قلبی که تپش قلب در پی دارند
برخی از بیماری‌های قلبی، خود زمینه سازی برای بالا رفتن ضربان قلب و ایجاد تپش هستند. از جمله این بیماری‌های قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- CHF یا نارسایی احتقانی قلب
- بیمار‌های مربوط به دریچه قلب مانند دریچه قلب معیوب
چه موقع باید فورا به پزشک مراجعه کرد؟
در مواردی که تپش قلب برای فرد بروز داده شود و با علائمی همچون موارد زیر همراه باشد، باید فورا به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه کرد:
- احساس ضعف
- بروز سرگیجه و گیجی
- غش
- از دست رفتن هوشیاری
- احساس سبکی سر
- تنگی نفس و سخت بودن دم و بازدم
- تعریق شدید
- احساس درد در قفسه سینه (یکی از علائم خطر جدی)
- بالا رفتن نبض (بیش از 100 ضربان در دقیقه)
- احساس درد در سینه، گلو، بازوها و ادامه داشتن آن به سمت بازو و قسمت بالایی کمر
تشخیص علت تپش قلب
برای بهبود تپش قلب تا حدودی لازم است به علت اصلی آن پی برد. معمولا دریافتن علت اصلی آن کار سختی است. به ویژه اگر در صورت بروز آن فرد در مطب پزشک نباشد تا موارد مختلف و نوار قلب در آن لحظه بررسی شود.
اما معمولا معاینات بدنی انجام خواهد شد. در پی آن نیز سوالاتی در رابطه با موارد زیر پرسیده می‌شود:
- میزان فعالیت بدنی
- سطح استرس و شرایط روحی
- داروهای مصرف شده‌ی تجویز شده توسط پزشکان یا داروهای بدون نسخه
- سلامت بدن و بیماری‌ها
- میزان مصرف الکل، کافئین و دریافت محرک‌ها
- آخرین قاعدگی
پس از بررسی این موارد، پزشک ممکن است مراجعه به پزشک متخصص قلب را توصیه کند. البته برای پی بردن به بیماری‌ها و مشکلات قلبی احتمالی، آزمایشات زیر انجام و بررسی خواهند شد:
- آزمایش ادرار و خون
- تست سطح استرس
- بررسی ریتم قلب طی 24 الی 48 ساعت
- اکوکاردیوگرام قلب یا اکو قلب
- الکتروکاردیوگرام قلب یا نوار قلب
- تصویر اشعه ایکس از قفسه سینه
- آنژیوگرافی عروق کرونری برای پی بردن به چگونگی جریان خون در قلب
- بررسی عملکرد فیزیکی قلب یا الکتروفیزیولوژی قلب
البته باید در نظر داشته باشید هر یک از این موارد در صورت نیاز ممکن است توصیه و تجویز شوند. بررسی این موارد طبق شرایط ایجاد شده برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
درمان تپش قلب
روش درمانی که برای تپش قلب باید پیش گرفت، در حد به سزایی تحت تاثیر علت بروز آن است. پزشک معمولا برای درمان تپش قلب، ابتدا در صورت وجود بیماری‌های زمینه‌ای، به درمان آنها خواهد پرداخت.
در مواردی که بیماری‌های زمینه‌ای سبب تپش قلب نشده باشند، پی بردن به علت اصلی بروز آن که شامل مواردی مانند ترس، کم خوابی، کم آبی بدن و سایر موارد بیان شده می‌شود، کار دشواری است.
در صورتی که درمان دارویی توسط پزشک توصیه شود، باید آن را دقیق و سر ساعت پیش برد. برای درمان‌های جایگزین داروهایی که احساس می‌شود سبب تپش قلب شده‌اند نیز باید از پزشک جویا شد.
درمان سریع تپش قلب
تپش قلب گاهی ممکن است فقط چند ثانیه طول بکشد اما تجربه‌ای تقریبا ترسناک خواهد بود. از این رو باید راهکارهای مناسب برای مدیریت خود در این لحظه را یاد گرفت.
گاهی ممکن است در حالت ایستاده، نشسته و حتی در خواب تپش قلب برای هر فردی ایجاد شود. همانطور که بیان شد، تپش قلب همیشه به معنای وجود بیماری قلبی خطرناک نیست. گاهی بر اثر استرس آزمون، کم آبی بدن یا حتی کم خوابی و فعالیت بدنی زیاد نیز ممکن است بروز داده شود.
در ادامه چند راهکار ایمن برای مدیریت خود در صورت بروز تپش قلب را ارائه خواهیم کرد تا پیش از مراجعه به پزشک بتوان از آنها برای حفظ سلامت قلب کمک گرفت. (منبع)
1. پیش گرفتن تکنیک‌های آرامش‌بخش
مهمترین گزینه که بر بروز تپش قلب تاثیرگذار است، استرس شناخته می‌شود. زیرا استرس و هیجان سطح آدرنالین را بالا می‌برند. بهترین گزینه‌ها برای مدیریت استرس یوگا، مراقبه یا مدیتیشن و ورزش تای چی هستند.
- در صورت بروز تپش قلب آرام بنشینید.
- پاهایتان را روی هم قرار دهید.
- یک دم عمیق به آرامی از بینی دریافت کنید.
- سپس بازدم را نیز به آرامی از دهان خارج کنید.
- این کار را تکرار باید کرد تا احساس آرامش بازگردد.
البته ناگفته نماند برای داشتن آرامش باید در طول روز تلاش بر تمرکز داشتن، کرد. کسب تمرکز فقط به زمانی که احساس تپش قلب ایجاد می‌شود نباید موکول شود.
هر یک الی دو ساعت یکبار روی تمرکز کردن تلاش کنید. هر یک الی دو ساعت یک مرتبه متوقف شوید و دست از کار بکشید تا 5 مرتبه تنفس عمیق و تمرکز داشته باشید.
تنها چنین راهکار ساده‌ای می‌تواند به مرور از بروز تپش قلب جلوگیری کند. بیوفیدبک (درمان تکنیکی و ذهنی) یا تصاویر ایده‌آل در ذهن نیز روش خوبی برای احساس آرامش هستند.
2. تحریک عصب واگ (مانورهای واگال)
عصب واگ یا واگوس به عنوان طولانی‌ترین عصب مغزی عملکردهای مختلفی را به عهده دارد. مهمترین نکته در مورد این عصب به اتصال آن از مغز به قلب مربوط می‌شود. با برخی از مانورهای فیزیکی، می‌توان پاسخ این سیستم را تحریک کرد. این مانورها به اسم مانورهای وگال معرفی می‌شوند که به تحریک عصب واگوس می‌پردازند.
از این طریق تنظیم ضربان قلب حاصل می‌شود. برای این منظور چند روش وجود دارد اما بهتر است برای انجام آنها از پزشک نیز جویا شد. این تحریکات شامل موارد زیر هستند:
- دوش آب سرد
- پاشیدن اب سرد به صورت
- استفاده از حوله یا کمپرس سرد روی صورت
- سرفه کردن
- حبس کردن نفس (یا زور زدن مانند زمانی که برای دفع مدفوع تلاش می‌شود)
معمولا متخصصین برای این روش‌ها، آموزش صحیح را ارائه می‌دهند. در هر صورت شوک با آب سرد یک روش برای تحریک عصبی محسوب می‌شود.
3. نوشیدن آب برای کنترل تپش قلب
یکی از عمده دلایل مشکلاتی مانند تپش قلب یا حتی برخی از مشکلات قلبی، ناشی از کم آبی بدن است. خون حاوی آب است و وقتی بدن کم آب شود، خون غلیظ تر خواهد شد. هرقدر خون غلیظ تر شود، قلب نیز سخت‌تر کار خواهد کرد تا خون را از رگ‌ها عبور دهد. به همین دلیل تپش قلب بروز داده می‌شود.
در صورتی که ادرار به رنگ زرد تیره باشد می‌توان به کم آبی بدن پی برد. در صورتی که ضربان قلب بالا احساس شود، بهترین راهکار نوشیدن آب است. برای جلوگیری از آن نیز باید مایعات بیشتر نوشید.
4. تعادل الکترولیتی
الکترولیت‌ها در بدن وظیفه انتقال سیگنال‌های الکتریکی به سراسر بدن را بر عهده دارند. سیگنال‌های الکتریکی نقش به سزایی در سلامت قلب و عملکرد درست آن دارد. الکترولیت‌های مفید برای قلب شامل سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم می‌شود.
دریافت این موارد از طریق مواد غذایی به راحتی انجام می‌شود. برای دریافت آنها از بهترین منابع طبیعی می‌توان استفاده کرد:
- سدیم: گوشت و مواد غذایی کنسرو شده
- پتاسیم: موز، سیب، آووکادو، سیب زمینی شیرین و اسفناج
- منیزیم: آجیل، ماهی و انواع سبزیجات پهن برگ تیره
- کلسیم: سبزیجات پهن برگ تیره و انواع لبنیات
در برخی از موارد در صورت پایین بودن سطح الکترولیتی بدن، دریافت مکمل ضروری است. این موضوع با انجام آزمایش ادرار و خون به راحتی قابل تشخیص است. پس از آن بهترین راه کمک گرفتن از پزشک در مورد مصرف مکمل مناسب می‌تواند راهکار درستی باشد.
5. دوری از محرک‌ها
موارد متعددی وجود دارند که ممکن است زمینه ساز بروز تپش قلب شوند. بهتر است روی عملکردها روزانه بدن توجه داشت تا متوجه آنها شد. برای این منظور حتی می‌توانید آنها را یادداشت کنید. برخی از موارد محرک احتمالا در گزینه‌های زیر وجود داشته باشد:
- نوشیدنی و مواد غذایی حاوی کافئین
- دخانیات، سیگار و مواردی مانند ماری جوانا
- مصرف نامتعادل الکل
- داروهای کاهش دهنده اشتها یا کاهش دهنده فشار خون بالا
- داروهای مخصوص مشکلات روح و روان یا سرفه و سرماخوردگی
- داروهای غیر مجاز مانند کوکائین و آمفتامین
در حالت کلی باید سعی کرد لیستی از مواردی که در طول روز سبب تپش قلب شده‌اند را یادداشت کرد. در صورت پی بردن به علت اصلی بهتر است از مصرف آن اجتناب کرد.
پیشگیری از بروز تپش قلب
بروز تپش قلب در حد به سزایی تحت تاثیر سبک و شیوه زندگی است. گاهی با انجام تغییراتی در روش زندگی می‌توان آنرا کنترل و از بروز مجدد آن جلوگیری کرد. راهکارهای زیر در این زمینه بسیار موثر هستند:
- کاهش دریافت کافئین و الکل
- کاهش و قطع سیگار و انواع دخانیات
- شناسایی عوامل محرک و رفع آنها با یادداشت کردن تغییرات با مصرف مواد غذایی و حتی فعالیت بدنی
- انجام تمرینات آرامش‌بخش مانند تای چی، یوگا و مدیتیشن
- پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های انرژی‌زا
- پایبندی به رژیم غذایی سالم
- کنترل سطح فشار خون و کلسترول خون و نرمال نگه داشتن سطح آنها
- تمرینات ورزشی منظم و اصولی
- جایگزین کردن داروی مناسب به جای داروهایی که سبب تپش قلب شده‌اند (طبق صلاح‌دید پزشک)
مطالب مرتبط با تپش قلب
- اطلاعات جامع و ضروری در مورد تپش قلب در بارداری
- تیر کشیدن قلب و علت سوزش قلب چیست؟
- سکته قلبی چه علائمی دارد؟ عوامل ایجاد سکته چیست؟
جمع‌بندی
تپش قلب یکی از مشکلات بدنی است که در صورت وجود عوامل محرک مانند شرایط استرس‌زا، ترس، هیجان، مصرف دارو و برخی از مشکلات بدنی بروز داده شود.
معمولا عوارض حادی را در پی ندارد اما اگر در پی مشکلات و بیماری‌های بدنی بروز داده شود باید آنرا جدی گرفت و روند درمانی مناسبی را پیش گرفت.
در این متن به 5 روش موثر برای کنترل تپش قلب اشاره کردیم که روش‌های ایمنی هستند اما باید برای بررسی دقیق از پزشک متخصص در اولین فرصت کمک گرفت.
