گفتار درمانی یکی از علوم آسیب شناسی زبان و گفتار است. در واقع این روش درمانی برای درمان و حتی ارزیابی مشکلات ارتباطی و اختلالات مربوط به گفتار است. این روش درمانی به کمک آسیب شناسان گفتار زبان انجام می‌شود که به آنها گفتار درمانگر گفته می‌شود.
تکنیک‌های این روش درمانی متعدد هستند تا بتوانند ارتباطات را بهبود بخشند.
با ادامه این مقاله همراه ما باشید تا نکات متعددی را در رابطه با این روش درمانی در اختیارتان قرار دهیم.
مطالب پیشنهادی مرتبط با گفتار درمانی
- هیپنوتراپی و هیپنوتیزم را بشناسید.
- کایروپراکتیک چه مزایا و عوارضی به همراه دارد؟
- طب سوزنی چیست؟ در مورد عملکرد آن بیشتر بدانید.
گفتار درمانی چیست؟
گفتار درمانی به عنوان یکی از رشته‌های توان بخشی شناخته می‌شود. این روش درمان برای درمان و شناخت آسیب‌های زبانی و گفتاری کاربرد دارد. به کمک درمانگر، اختلالاتی در زمینه درک، صدا، ارتباط و حتی بلع تشخیص و درمان خواهد شد.
تکنیک‌های مختلفی برای گفتار درمانی وجود دارد که برای بهبود ارتباطات از آنها استفاده می‌شود. ممکن است این تکنیک‌ها به کمک درمان مفصلی، فعالیت‌های مداخله زبانی و سایر گزینه‌های مربوط به اختلال گفتار و زبان، انجام شود.
این روش درمان برای اختلالات گفتاری در دوران کودکی به کار می‌رود. حتی اختلالات گفتاری در بزرگسالان که در پی سکته مغزی یا آسیب به مغز و… ممکن است ایجاد شود نیز با این روش قابل درمان است.
اختلالات قابل درمان به کمک گفتار درمانی
اختلالات گفتاری متعددی وجود دارند که با گفتار درمانی قابل درمان هستند. اما در ادامه بررسی خواهیم کرد که چه اختلالاتی را به گفتار درمانی می‌توان بهبود بخشید.
1. اختلالات مفصلی مربوط به گفتار
کودکانی که به این نوع اختلالات دچار هستند ممکن است در ایجاد صداهای خاصی از کلمات، ناتوان باشند. مثلا ممکن است صدای یک کلمه را عوض کنند، جا بیندازند، اضافه کنند، تحریف یا رها کنند.
2. اختلالات روانی
این اختلال روی سرعت، جریان و ریتم گفتار تاثیرگذار است. لکنت و بهم خوردگی یکی دیگر از اختلالات گفتاری است. فردی که دچار لکنت است، در ادا کردن صدا دچار مشکل می‌شود. امکان دارد صحبتی که ادامه می‌دهد را به صورت قطع یا مسدود شده ادامه دهد. یا حتی ممکن است بخشی از کلمه را تکرار کند.
فردی که دچار چنین اختلالی است، ممکن است خیلی سریع صحبت کند یا کلمات را با هم ادغام کند.
3. اختلالات تشدید یا رزونانس
این اختلال زمانی است که انسداد جریان هوای منظم در حفره‌های دهان یا بینی، باعث تغییر ارتعاشات کیفیت صدا شود. از طرفی در صورتی که ولوفارنکس به درستی بسته نشود، ممکن است این اتفاق بروز داده شود. اختلال رزونانس با اختلالات عصبی، شکاف کام و فک یا تورم لوزه‌ها ممکن است بروز داده شود.
4. اختلالات دریافتی
فرد مبتلا به اختلال دریافتی، با درک و پردازش آنچه دیگران می‌گویند، مشکل دارد. این موضوع باعث بی علاقگی وی به موضوع بحث افراد اطراف خود می‌شود. حتی سبب ایجاد مشکل در پیروی از دستورالمعل‌ها خواهد شد. در چنین شرایطی فرد دایره لغات کمتری نسبت به سایر افراد خواهد داشت.
از سایر اختلالات زبانی می‌توان به اوتیسم، کم شنوایی و آسیب به سر که منجر به اختلالات زبانی می‌شود اشاره کرد.
5. اختلالات بیانی
این اختلال بیان مشکل در انتقال و بیان اطلاعات را به همراه دارد. این اختلال در تشکیل جملات دقیق اشکال ایجاد می‌کند. معمولا همراه سندرم داون و کاهش شنوایی ایجاد می‌شود. گاهی در پی ضربه به سر یا یک وضعیت پزشکی نیز ممکن است بروز کند که با گفتار درمانی قابل درمان است.
6. اختلالات شناختی_ارتباطی
این مشکل در برقراری ارتباط به علت آسیب به قسمتی از مغز که توانایی تفکر را کنترل می‌کند ایجادمی‌شود. به این اتفاق، اختلال شناختی ارتباطی می‌گویند. این اختلال می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در حافظه، تحلیل مسائل، مشکل در صحبت کردن و حتی گوش دادن شود.
معمولا می‌تواند ناشی از مشکلات بیولوژیکی مانند برخی شرایط عصبی، آسیب به مغز یا سکته مغزی و حتی رشد غیر طبیعی مغز در کودکی باشد.
7. اختلال آفازی
این اختلال اکتسابی است.
یعنی در پی آسیب‌های وارد شده به مغز ایجاد می‌شود. سکته مغزی شایع‌ترین علت آفازی است اما سایر اختلالات مغزی نیز می‌توانند روی این موضوع تاثیرگذار باشند. اغلب از گفتار درمانی برای کنترل آن کمک می‌گیرند.
اختلال آفازی روی توانایی فرد در صحبت کردن و درک دیگران تاثیر می‌گذارد. حتی روی خواندن و نوشتن فرد نیز تاثیرگذار خواهد بود.
8. درمان دیس‌آرتری با گفتار درمانی
دیس‌آرتری نوعی اختلال گفتاری است که به دلیل ناتوانی یا ضعف ماهیچه‌ها سبب کند یا نامفهوم شدن گفتار می‌شود. این بیماری اغلب در پی اختلالات سیستم عصبی، فلج یا ضعیف شدن شدن گلو، زبان و صورت، ابتلا به بیماری ام اس، سکته مغزی و اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بروز داده می‌شود. در چنین شرایطی، گفتار درمانی یکی از راهکارهای درمانی موثر است.
گفتار درمانی بزرگسالان
اغلب جلسات گفتار درمانی به وسیله ارزیابی اولیه فرد تنظیم می‌شوند. ابتدا باید نوع اختلال فرد مشخص شود تا طبق آن بهترین راه درمان تنظیم شود. تمرینات برای بزرگسالان ممکن است شامل موارد زیر شود:
- حل مساله
- تقویت حافظه و سازماندهی
- تاکتیک‌های مکالمه برای بهبود ارتباط اجتماعی
- تمرینات تنفسی برای رزونانس
- تمرین برای تقویت عضلات دهان
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای
گفتار درمانی برای کودکان
گاهی ممکن است کودک در کلاس‌های چند نفره یا گروه‌های کوچک یا به صورت انفرادی مورد درمان قرار گیرد. این موضوع به اختلال کودک بستگی دارد. حتی تمرینات و فعالیت‌های گفتار درمانی کودک نیز با توجه به نوع اختلال، سن و نیازهای کودک، ممکن است متفاوت باشد.
پس نباید تعجب کرد اگر روش درمان یک کودک با کودک دیگر متفاوت تنظیم شده است.
در این جلسات ممکن است از روش‌های زیر استفاده شود:
- ایجاد تعامل از طریق بازی، صحبت، کتاب، تصویر اشیاء، نقاشی و مداخله زبان برای تحریک گفتاری
- تمرین صداها و هجاهای صحیح برای کودک
- راهبردها و تکالیف درسی مطابق با شرایط کودک
- تنظیم راهبردهای مراقبتی برای والدین
چه مدت به گفتار درمانی نیاز است؟
مدت زمانی که به گفتار درمانی نیاز است، به چند عامل بستگی دارد:
- سن فرد
- نوع اختلال گفتاری
- شدت اختلال گفتاری
- فرکانس و بازخورد درمان
- وضعیت پزشکی زمینه‌ای
برخی از اختلالات گفتاری در کودکی ایجاد می‌شود و تا بزرگسالی بهبود می‌یابد. ولی برخی دیگر نیاز به درمان طولانی دارند اما نتیجه بخش هستند و نباید ناامید شد.
میزان موفقیت گفتار درمانی چقدر است؟
میزان موفقیت این روش درمانی، بسته به اختلال و گروه سنی متفاوت است. وقتی گفتار درمانی شروع شود، از همان ابتدا نتیجه دیده می‌شود. در صورتی که کودکان در سنین کمتر شروع کنند و والدین با آنها مشارکت کنند، نتیجه بسیار موفق‌تر خواهد بود.
مطالب پیشنهادی مرتبط با گفتار درمانی
- هیپنوتراپی و هیپنوتیزم را بشناسید.
- کایروپراکتیک چه مزایا و عوارضی به همراه دارد؟
- طب سوزنی چیست؟ در مورد عملکرد آن بیشتر بدانید.
جمع‌بندی
گفتار درمانی می‌تواند طیف گسترده‌ای از اختلالات گفتار و زبان را در بزرگسالان و کودکان بهبود بخشد. با شروع هر چه سریع‌تر این روش درمان، نتیجه بهتری برای فرد حاصل خواهد شد.
منبع: healthline
