طب سوزنی یکی از روش های درمانی سنتی است که قدمت آن به چین باستان باز می گردد. امروزه با وجود پیشرفت علم به اثبات رسیده است سوزن درمانی می تواند در کاهش برخی از علائم بیماری ها موفق عمل کند.
اما به خاطر داشته باشید اگر قصد انجام این روش درمانی چینی را دارید ابتدا باید آن را خوب بشناسید. همچنین پزشک شما برای این کار باید بسیار ماهر و کاربلد باشد.
طب سوزنی چیست؟
طب سوزنی نوعی ابزار برای درمان بیماری است که از این روش درمانی با نام هنر درمانی نیز استفاده می کنند. پژوهشگران اسنادی را پیدا کرده اند که نشان می دهد این روش درمانی به قرن اول قبل از میلاد باز می گردد.
نظریه پزشکی این روش درمانی سنتی بر روی مفهوم انرژی چی متمرکز است. گفته می شود Qi (نیروی حیاتی بدن) از طریق مسیرهای انرژی بدن که به نصف النهار معروف هستند جریان می یابد.
نکته: نصف النهارها به اندام ها یا گروه های خاصی از اندام های بدن ارتباط دارد.
بر خلاف باور های طب غربی، طب سنتی چینی بر این مسئله معتقد است که بیماری هایی که افراد به آن مبتلا می شوند به دلیل عدم تعادل جریان انرژی یا نیروی حیاتی بدن از طریق نصف النهار ایجاد می شوند.
متخصصان طب هنر درمانی برای رفع انسداد یا تغییر مسیر جریان انرژی از سوزن های بسیار نازکی استفاده می کنند. این سوزن ها را در نقاط خاصی از بدن به صورت کم عمق در بافت پوست فرو می کنند. به این نقاط آکوپینت گفته می شود.
با استفاده از روش های مختلف و پزشکی نقاطی که برای فرو بردن سوزن در بدن شناسایی شده است. این نقاط حدود 350 تا 400 در بدن هستند.
طب سوزنی چگونه کار می کند؟
درک چگونگی عملکرد این روش درمانی باستانی چینی برای دانش مدرن چالش برانگیز بوده ایت. در نتیجه برای بررسی این سوال دو روش وجود دارد.
ابتدا یک توضیح قدیمی برای توصیف طب سوزنی با استفاده از اصطلاحاتی مانند انرژی چی و نصف النهار در دسترس است که هیچ یک از آن ها توسط محققان بالینی شناخته نشده است. دوم دانشمندان سعی کرده اند با استفاده از اصطلاحات استاندارد پزشکی این روش درمانی قدیمی را توضیح دهند.
1. توضیح طب سنتی چینی درباره طب سوزنی
طبق طب سنتی چینی نیروی زندگی بدن ما به جریان متعادل انرژی بستگی دارد. این انرژی را ممکن است چی (خون یا انرژی الکتریکی سیستم عصبی) بنامند.
تحت این سیستم اعتقادی qi می تواند مسدود شود. که این امر موجب احساسات دردناک یا از اختلال عملکرد در قسمت های مختلف بدن می شود.
از این منظر یک متخصص طب سوزنی با رفع انسداد انرژی ها موجب گردش بهتر خون و انرژی در بدن می شود. در نتیجه ی این امر تعادل سالم را به بدن باز می گرداند.
2. توضیح علم درباره سوزن درمانی
علم درباره طب سوزنی متفاوت توضیح می دهد. در دهه 1970 دانشمندان، اندورفین را به عنوان مواد شیمیایی تسکین دهنده درد و تولید لذت شناسایی کردند.
تحقیقات نشان می دهد که اگر این طب سنتی به درستی انجام شود باعث ایجاد هورمون اندورفین در بدن می شود. این عملکرد می تواند انواع خاصی از ناراحتی های دردناک و همچنین حالت تهوع را برطرف کند.
این که چطور این سوزن های ریز باعث هجوم اندورفین می شوند دقیقاً مشخص نیست. البته باید به این نکته اشاره کرد برخی از افراد در جامعه علمی شک دارند این سوزن ها تاثیر خاصی در درمان داشته باشند.
سوزن درمانی تا چه اندازه دردناک هستند؟
بسیاری از مردم هستند که همیشه ترس از آمپول زدن را دارند و این امر موجب می شود این سوال که تا چه اندازه طب سوزنی دردناک است حتی با دیدن عکس آن در ذهنشان خطور کند.
ابتدا باید بدانید که سوزن های مورد استفاده در طب سوزنی بسیار متفاوت از سوزن هایی است که برای خون گیری یا تزریق واکسن استفاده می شود.
این سوزن ها بسیار نازک و مستحکم هستند. در نتیجه بیشتر افراد درد ناشی از این نوع روش درمانی را کم یا بدون درد گزارش می کنند.
البته باید به این نکته اشاره کنیم نگرانی شما برای احساس درد یا صدمه دیدن با این روش درمانی چینی کاملا طبیعی است. در نتیجه اگر قصد انجام این کار را دارید درباره پزشک معالج خود بسیار تحقیق کنید.
طب سوزنی برای چه بیماری هایی استفاده می شود؟
1. درد پایین کمر و درمان طب سوزنی
یکی از رایج ترین درد هایی که برای انسان اتفاق می افتد درد در ناحیه کمر است. بسیاری از افراد برای درمان کمر درد نیاز به فیزیوتراپی، دارو یا در شرایط حاد نیاز به جراحی دارند. شواهد و بررسی ها نشان داده است طب سوزنی می تواند یک درمان موثر برای برخی از دردهای کمر باشد.
یافته های مختلف از 16 مطالعه نشان داده است درمان با این روش سنتی چینی کاملا به کمر درد حاد یا مزمن بیمار بستگی دارد. ( درد حاد به دردی گفته می شود که می آید و می رود و پس از بهبودی آسیب پایان میابد. در حالی که درد مزمن به دردی مداوم می گویند که پس از بهبودی جراحت نیز برطرف نمی شود)
در نتیجه محققانی که بررسی های مختلف را با هم مقایسه کرده اند به این نتیجه رسیده اند سوزن درمانی موجب بهبود درد مزمن کمر و عملکرد بهتر کمر پس از درمان خواهد شد.
2. درمان تنش و سردردهای میگرنی
سردردهای تنشی برای بسیاری از افراد یک اتفاق مکرر است که امروزه به یک مشکل برای آن ها تبدیل شده است. برخی از تحقیقات نشان داده است طب سوزنی می تواند برای بسیاری از افرادی که از سردرد های تنشی رنج می برند یک تسکین موقت یا حتی دائمی باشد.
اما هنگامی که صحبت از سردرد های میگرنی می شود محققان دریافته اند درمان های سوزنی زمانی که به درستی و در نقطه ی اصلی قرار بگیرند در درمان این نوع سردرد ها درمان بسیار چشمگیری خواهند داشت.
همچنین جالب است بدانید در برخی از تحقیقات نشان داده است این درمان باستانی چینی بسیار قوی تر و موثرتر از درمان های دارویی باشد و با عوارض جانبی بسیار کمتری همراه خواهد بود.
3. درمان فیبرومیالژیا با طب چینی
فیبرومیالژیا یک نوع درد مزمن است که باعث درد و حساسیت در بدن فرد بیمار می شود. این بیماری در خانم ها تقریباً چهار برابر آقایان رخ می دهد.
بررسی ها نشان داده است تقریبا 20 درصد از بیمارانی که از فیبرومیالژیا رنج می برند از طب سوزنی برای درمان خود کمک گرفته اند.
در تحقیقاتی که انجام شده است محققان به این نتیجه رسیده اند سوزن درمانی برای بهبود بیماری فیبرومیالژیا به میزان متوسط توانسته موفق عمل کند.
اما باید به این نکته اشاره کنیم این درمان سنتی زمانی که بیماری فیبرومیالژیا پیشرفت داشته است نتوانسته است به خوبی پاسخگوی بهبود بیمار باشد.
4. درمان آرتریت روماتوئید با سوزن درمانی
آرتریت روماتوئید (RA) یکی از دلایل شایع درد و تورم مفصل است. این بیماری اگر پیشرفت زیادی داشته باشد قادر است اجازه ی فعالیت های روزانه را از فرد بیمار بگیرد.
بررسی و تحقیقات بر روی اثر طب سوزنی و بیماری آرتریت روماتوئید نشان داده است این روش درمانی باستانی چینی اثر بسیار متوسطی در کاهش درد و تورم مفصل ها داشته است.
البته در تحقیقات اخیر بر روی 84 فرد مبتلا به بیماری آرتریت روماتوئید درمان سوزنی را انجام دادند و به دنبال آن شاهد کاهش درد، کم شدم تورم در مفصل ها و بهبود چندین علامت دیگر بیماری بودند. البته باید به این نکته اشاره کنیم این درمان کاملا برای آن ها موقتی بود و پس از مدت کوتاهی مجدد دردهای بیماران بازگشت.
5. بهبود سندرم تونل کارپ با سوزن طبی
هنگامی که بیماران از سندرم تونل کارپال (CTS) رنج می برند اغلب درد و بی حسی در انگشت اشاره و انگشت میانی خود را تجربه می کنند. این وضعیت باعث ضعیف شدن انگشت شست نیز می شود. (سندرم تونل کارپال در اثر عصب مچ بند شده ایجاد می شود.)
طبق گفته انستیتوی ملی بهداشت ایالات متحده آمریکا طب سوزنی برای درمان بیماری سندرم تونل کارپال برای برخی از افراد بسیار سودمند می باشد. اما تا به امروز نحوه ی اثر بخشی دقیق این درمان باستانی چینی در بهبود این بیماری مشخص نشده است.
6. تسکین برای ناراحتی دندان
یکی از فواید طب سوزنی که به اثبات رسیده است آن است که می تواند نقش موثری در کاهش درد دندان داشته باشد. همچنین مطالعات نشان داده است سوزن درمانی می تواند درد ناشی از جراحی دندان و کشیدن دندان را تسکین دهد.
7. تسکین حالت تهوع
شواهد مربوط به درمان حالت تهوع با طب سوزنی با یک دیگر بسیار متفاوت هستند. برخی از تحقیقات نشان داده است درمان سوزنی برای کاهش حالت تهوع در بیماران سرطانی بسیار ضعیف عمل می کند. در نتیجه اغلب پزشکان آن را برای بیماران سرطانی توصیه نمی کنند.
با این حال Institute موسسه ملی بهداشت ایالات متحده نتایج چنین درمانی را امیدوار کننده توصیف کرده است. با این وجود تا به امروز هیچ مطالعه ای تسکین دائمی حالت تهوع را تایید نکرده است.
اما اگر جزو بیمارانی هستید که به سرطان مبتلا شده است و تحت درمان شیمی درمانی قرار گرفته است و قصد آن را دارید از طب سنتی برای کاهش تهوع خود استفاده کنید حتما با پزشک خود در این مورد مشورت کنید.
8. کاهش علائم سرطان
اگر شما به بیماری سرطان مبتلا هستید یا تحت درمان شیمی درمانی هستید این امکان وجود دارد بخواهید برای کاهش علائمی مانند کاهش درد، تهوع و استفراغ از یک متخصص طب سوزنی کمک بگیرید.
این را حتما به خاطر داشته باشید این نوع متخصص حتما باید تجربه کار با بیماران سرطانی را داشته باشد و درک درستی از علائم بیماری شما داشته باشد.
برخی از علائم سرطان که ممکن است با روش درمان طب باستانی چینی تکین پیدا کند شامل موارد زیر می باشد:
- خستگی
- مشکلات خواب
- افسردگی
- گرگرفتگی
- خشکی دهان
- نوروپاتی (ضعف و درد ناشی از آسیب عصبی)
- اضطراب.
نکته: استفاده از سوزن درمانی برای تسکین سرطان هنوز در حال مطالعه است. برخی آزمایشات نشان می دهد که این کار در کاهش استفراغ بهتر از کاهش حالت تهوع عمل می کند. اما به یاد داشته باشید ابتدا با پزشک خود مشورت کنید و در مورد بهترین گزینه های درمانی پزشکی سرطان صحبت کنید.
آیا سوزن درمانی باعث بهبود باروری می شود؟
مجلات مختلف پزشکی یافته های مختلفی را در مورد بهبود باروری توسط طب سوزنی گزارش داده اند. یک تحقیق گسترده نشان داده است سوزن درمانی ممکن است تاثیر بسیار مثبتی بر ناباروری مردان داشته باشد. همچنین در این تحقیقات به این نتیجه رسیده اند این روش درمانی می تواند نتایج لقاح آزمایشگاهی را افزایش دهد.
اما باید به این موضوع اشاره کنیم در این تحقیقات با وجود تاثیرات مثبتی که داشته است اما در برخی از افراد نتیجه ی معکوس داشته است. این بدان معنا است این نوع درمان کمکی به بارور شدن تخمک های کاشته شده نتوانست کند
آیا طب سوزنی در ترک سیگار کمک می کند؟
همانطور که معمولاً اتفاق می افتد هنگام بررسی تأثیر در ترک سیگار تحقیقات در جهات مختلفی انجام می شود. در این تحقیقات نشان داده شد افرادی که مدت زمان کوتاهی سیگار مصرف کرده اند نتیجه ی ماندگار تری از طب سوزنی گرفته اند نسبت به افرادی که سال هاست میزان زیادی سیگار کشیده اند.
نکته: یک مجله پزشکی گزارش داد که با بررسی 33 گزارش جداگانه نتیجه گیری کرده است که هیچ مدرک ثابتی برای توصیه سوزن درمانی به عنوان داروی ترک سیگار وجود ندارد. هرچند که محققان نیز خواستار تحقیق با طراحی مناسب تر در این زمینه می باشند.
آیا طب سوزنی برای کودکان بی خطر است؟
با فرض این که متخصص طب سوزنی مجوز دارد و از استانداردهای ایمنی توصیه شده پیروی می کند، به طور کلی این عمل برای کودکان بی خطر است.
به طور معمول برای کنترل حالت تهوع و استفراغ بعد از جراحی و همچنین علائم دردناک استفاده می شود.این طب برای درمان اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD) نیز در بیشتر کودکان نتیجه ی مثبت داشته است. اما هنوز به اثبات صددرصد نرسیده است.
در آخر:
اندازه گیری فواید طب سوزنی گاهی اوقات دشوار است. چرا که نتایج آن در آزمایش ها بسیار متفاوت بوده است. اما بسیاری از افراد آن را به عنوان وسیله ای برای کنترل انواع بیماری های دردناک مفید می دانند.
از این روش درمانی بیشتر برای درمان مشکلاتی چون کاهش تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی و بعد از عمل، تسکین درد دندان، کاهش سردردها از جمله سردردهای تنشی و میگرنی، کاهش درد زایمان، تسکین کمر درد و گردن درد، درمان آرتروز، کاهش گرفتگی های قاعدگی، درمان اختلالات تنفسی مانند رینیت آلرژیک استفاده می شود.
منابع:
Medicinenet
mayoclinic
