آزیترومایسین نوعی آنتی بیوتیک قوی است که برای عفونت‌های باکتریایی کاربرد دارد.
موارد کاربرد این دارو، گزینه‌های زیادی را شامل می‌شود. اما استفاده از آن می‌تواند عوارضی را هم در پی داشته باشد. در این مقاله می‌خواهیم این دارو را تحت عناوین زیر به دقت بررسی کنیم:
آزیترومایسین چیست؟
مهمترین موارد مصرف این دارو کدامند؟
عوارض و ممنوعیت‌های مصرفی آن چیست؟
با چه داروهایی در تداخل است؟
مطالب مرتبط با آزیترومایسین
- عوارض قرص سرماخوردگی بزرگسالان چیست؟
- مصرف کتوتیفن چه تاثیراتی دارد؟ برای سرماخوردگی خوب است؟
- قرص لیتیوم در چه مواردی تجویز می‌شود؟
آزیترومایسین چیست؟
آزیترومایسین (Azithromycin) یکی از داروهایی است که به کمک آن می‌توان طیف وسیعی از عفونت‌های باکتریایی را درمان کرد. یک آنتی بیوتیک یا به اصطلاح عامیانه “چرک خشک کن” قوی است.
باید در نظر داشته باشید که این آنتی بیوتیک برای درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا تاثیرگذار نیست. پس برای چه مواردی مفید است؟
این آنتی بیوتیک از نوع ماکرولید محسوب می‌شود. این گروه از آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند رشد باکتری‌ها را مهار کنند. حتی در غلظت بالا قادر به کشتن باکتری‌ها هستند. به همین دلیل برای عفونت‌هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا مناسب نیست.
از این رو اغلب توصیه می‌شود در موارد غیر ضروری از آن استفاده نشود. چون بدن به ترکیبات آن مقاوم می‌شود و در مواقع لزوم، تاثیر مطلوب را ایجاد نمی‌کند.
این دارو جزء داروهای ضروری سازمان بهداشت جهانی اعلام شده است.
اشکال مختلف آزیترومایسین
این دارو بیشتر به دو شکل شربت و کپسول در داروخانه‌ها موجود است. جزء داروهای OTC یا بدون نسخه است که می‌توان آن را به راحتی تهیه کرد. اما توصیه می‌کنیم با تجویز پزشک از آن استفاده کنید.
اشکال دیگر این دارو شامل سوسپانسیون، ویال یا تزریق زیر پوستی و همینطور قطره چشمی می‌شود.
مهمترین موارد مصرف آزیترومایسین کدامند؟
این دارو یکی از پرمصرف‌ترین داروهای مخصوص عفونت‌های باکتریایی است.
معمولا برای عفونت‌های خفیف تا شدید به کار می‌رود. در ادامه مهمترین مواردی که متخصصین استفاده از آن را توصیه می‌کنند معرفی خواهیم کرد.
1. درمان عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی در مراحل ابتدایی درد گوش، اختلال شنوایی و مشکل در تعادل را به همراه دارد. اما پس از پیشرفت می‌تواند تب و تحریک پذیری را به همراه داشته باشد.
متخصصین برای درمان نوع خفیف تا شدید این نوع عفونت، آزیترومایسین نیز تجویز می‌کنند. البته در مواردی که بدن به درمان آنتی بیوتیکی مقاومت نشان دهد، راهکارهای دیگری ممکن است تجویز شود.
2. آزیترومایسین برای گلو درد استرپتوکوکی
این نوع گلو درد ناشی از عفونت گلو بر اثر باکتری استرپتوکوک ایجاد می‌شود. این نوع گلو درد ممکن است التهاب در ناحیه گردن، تب و تغییر صدا را به همراه داشته باشد.
یکی از گزینه‌های بسیار موثر برای درمان آن آزیترومایسین است.
3. درمان سینه پهلو
سینه پهلو یا ذات الریه اغلب در پی عفونت باکتریایی یا ویروسی ریه بروز داده می‌شود. در مواردی که عفونت ناشی از باکتری باشد، این دارو درمان را تسریع می‌بخشد.
تشخیص نیاز به مصرف این دارو برای درمان ذات الریه باید با پزشک باشد تا عفونت باکتریایی یا ویروسی از یکدیگر متمایز شوند.
4. درمان اسهال باکتریایی
معمولا افرادی که در طول مسافرت به اسهال مبتلا می‌شوند، در پی عوامل باکتریایی است. معمولا برای درمان چنین عفونت‌هایی نیاز به درمان با آزیترومایسین وجود دارد.
5. التهاب معده‌ای و روده‌ای
گاستروانتریت که به نام بیماری التهاب معده‌ای روده‌ای معرفی می‌شود، در پی عوامل مختلفی بروز می‌کند که یکی از آنها عفونت باکتریایی است. برای درمان این مشکل از آزیترومایسین نیز استفاده می‌شود.
6. آزیترومایسین برای بیماری‌های آمیزشی
باکتری‌هایی که دستگاه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، می‌توانند در پی آمیزش‌های جنسی به راحتی منتقل شوند. در پی آنها عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود که علائمی همچون خارش، التهاب و قرمزی، سوزش و حتی در موارد تشدید درد را به همراه خواهد داشت.
از انواع شایع آن عفونت کلامیدیا و سوزاک است. اغلب برای درمان آنها دوز مناسبی از آنتی بیوتیک‌هایی همچون آزیترومایسین تجویز می‌شود.
نکته مهم: توصیه می‌کنیم به هیچ وجه برای درمان چنین بیماری‌هایی از داروها به شکل خودسرانه استفاده نکنید. زیرا ممکن است بدن به آن مقاوم شده و در صورت نیاز به درمان، تاثیر مطلوب را به همراه نداشته باشد.
7. آزیترومایسین برای عفونت ادراری
عفونت ادراری اغلب در زنان شایع است.
معمولا در پی عفونت باکتریایی راهکار درمانی مصرف داروهای آنتی بیوتیکی است. از جمله این داروها آزیترومایسین است که بسته به نیاز فرد دوز مناسب تجویز می‌شود. در کنار مصرف دارو ممکن است درمان‌های موضعی نیز برای بیمار تجویز شود.
مصرف آزیترومایسین در دوران بارداری
باید در نظر داشته باشید که مادران در دوران بارداری و حتی شیردهی نباید به هیچ وجه دارویی را خودسرانه استفاده کنند. آزیترومایسین از جمله داروهایی است که در گروه B قرار دارد. یعنی عوارض آن در دوران بارداری هنوز به طور دقیق مشخص نشده است.
اما باید جانب احتیاط را در نظر داشت و در دوران بارداری فقط طبق تجویز پزشک از آن استفاده کرد.
البته برخی از متخصصین بر این عقیده‌اند که ممکن است ترکیبات این دارو رنگ دندان جنین بعد از دوران دندان در آوردن را تغییر دهد.
مکانیزم اثر آزیترومایسین چگونه است؟
وقتی اولین دوز این دارو به مقدار 500 میلی گرم دریافت شود، 11 الی 14 ساعت بعد، نیمه عمر آن است. یعنی وقتی دارو مصرف شود، غلظت پلاسمایی آن به بیشینه خود رسیده است و مدت زمانی که مقدار از بیشترین حد به نصف برسد، نیمه عمر آن است.
البته باید در نظر داشته باشید که مدت اثر آزیترومایسین طولانی است.
طبق مطالعات تا 68 ساعت طول می‌کشد تا نیمی از این دارو از بدن خارج شود.
عوارض آزیترومایسین چیست؟
این دارو با اینکه راهکار درمانی خوبی برای بسیاری از عفونت‌های باکتریایی است، در صورتی که نامتعادل مصرف شود، می‌تواند عوارض مختلفی را به همراه داشته باشد. از جمله این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع و استفراغ
- بروز برخی از ناراحتی‌های مربوط به معده مانند اسهال
- واکنش‌های آلرژیکی مانند آنافیلاکسی و تشدید نشانگان کیوتی
- بروز سردرد (به ویژه مواقعی که آب به اندازه کافی مصرف نشود)
- احساس گیجی و خستگی
هشدارهای جدی
- با اینکه تا به حال از این دارو عوارض جدی و جبران ناپذیری گزارش نشده است اما باید از مصرف آن بدون تجویز پزشک پرهیز کرد.
- در صورت مصرف دارو و بروز خشکی و التهاب چشم حتما باید به پزشک مراجعه کرد و در مورد ادامه مصرف این دارو مشورت دریافت کرد.
ممنویت‌های مصرفی برای آزیترومایسین
این دارو را برای بعضی از افراد به دلیل وجود برخی از مشکلات بدنی ممنوع اعلام کرده‌اند. اما باید در نظر داشته که گاهی برخی از پزشکان طبق شرایط فرد نیاز به مصرف آن را ضروری می‌دانند. از جمله این ممنوعیت‌ها موارد زیر هستند:
- بیماران مبتلا به بیماری‌های قلبی
- افرادی که به آنتی بیوتیک‌ها حساسیت آنافیلاکسی نشان می‌دهند
تداخل دارویی با آزیترومایسین
این دارو مانند هر داروی دیگری، ترکیبات منحصر به خود را دارد. از این رو ممکن است با بعضی از ترکیبات دارویی دیگر در تداخل باشد. از جمله داروهایی که نباید همزمان با آزیترومایسین استفاده کرد، شامل موارد زیر می‌شود:
- کاربامازپین
- ترفنادین
- سیکلوسپورین
- داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین
- تئوفیلین
- آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم
مصرف خودسرانه آزیترومایسین
همواره باید در نظر داشته باشید که این دارو می‌تواند با برخی از باکتری‌های خاص مبارزه کند و به درمان عوارض ناشی از آنها کمک کند.
به همین دلیل نباید به هیچ وجه از آن خودسرانه استفاده کرد.
استفاده بی مورد از این دارو فقط باعث می‌شود که بدن به ترکیبات آن عادت کند یا اصطلاحا بدن به آن مقاوم شود. این موضوع باعث این می‌شود که در صورت نیاز به درمان با این دارو، عملکرد مناسب دریافت نشود. از این رو تاکید می‌کنیم خودسرانه آزیترومایسین یا هر داروی دیگری را بدون ضرورت استفاده نکنید.
نباید توقع داشته باشید آزیترومایسین هر نوع عفونتی را درمان کند. چون فقط روی برخی از انواع باکتری‌ها و عفونت‌های باکتریایی موثر است.
طریقه مصرف آزیترومایسین چگونه است؟
باید برای مصرف این دارو طبق تجویز پزشک پیش رفت. چون مقدار دوز دریافتی به عواملی همچون، سن، جنسیت، شدت درگیری به بیماری، پاسخگویی بدن به دریافت دارو و نوع باکتری بستگی دارد.
حتی گاهی بسته به شرایط فرد ممکن است نوع شربت یا تزریقی آن به جای قرص تجویز شود.
دوره درمان با این دارو برای هر بیمار بسته به شدت درگیری، ممکن است متفاوت باشد. اما معمولا بین دو روز الی هفت روز ممکن است نیاز به مصرف این دارو وجود داشته باشد.
برای مصرف قرص آزیترومایسین معمولا برای دریافت دوز اول دو عدد قرص 250 باید مصرف شود. در وعده‌های بعدی یک عدد قرص لازم است استفاده کرد.
نکته مهم برای مصرف این دارو این است که باید هر دوز را در زمان مشخص شده استفاده کرد. تا جای ممکن نباید این دارو را نامرتب استفاده کرد.
بهتر است برای کاهش عوارض گوارشی این دارو، از آن به همراه غذا یا بعد از غذا استفاده کنید. در صورتی که شربت آن تجویز شده باشد، باید آن را به خوبی هم زده سپس استفاده کرد.
در مورد قطع مصرف دارو هم باید حتما از پزشک مشورت دریافت کنید. زیرا قطع مصرف آن در صورت عدم درمان، می‌تواند باعث تشدید عفونت باکتریایی شده و رشد دوباره باکتری‌ها را به همراه داشته باشد.
مطالب مرتبط با آزیترومایسین
- عوارض قرص سرماخوردگی بزرگسالان چیست؟
- مصرف کتوتیفن چه تاثیراتی دارد؟ برای سرماخوردگی خوب است؟
- قرص لیتیوم در چه مواردی تجویز می‌شود؟
جمع‌بندی
در این مقاله در رابطه با معروفترین داروی آنتی بیوتیک نکات متعددی را بیان کردیم. اما همواره باید در نظر داشته باشید که آزیترومایسین نوعی از عفونت‌های باکتریایی را درمان می‌کند. از این رو مصرف خودسرانه آن ممکن است علاوه بر رساندن عوارض متعدد، سبب مقاوم شدن بدن و کاهش تاثیر این دارو شود.
