برونشیت یکی از انواع بیماری های دستگاه تنفسی است که ریه ها را درگیر خود خواهد کرد. در چند دهه اخیر به دلایل مختلف و گاها اثبات نشده بیماری های مشابه به سرطان رو به افزایش است.
از طرفی بیماری های ریوی نیز به علت آلودگی هوا و استعمال نامتعادل از دخانیات بسیار افزایش پیدا کرده است. در این مطلب این بیماری را از باب مقاله های علمی و اثبات شده مورد صحبت قرار داده ایم.
برونشیت چیست؟
لوله های نایژه، هوا را از داخل نای می گیرند و به سمت ریه ها منتقل می کنند، هنگامی که این لوله ها ملتهب شوند باعث ایجاد مخاط در لوله خواهند شد. در این حالت گفته می شود شخص دچار برونشیت شده است.
علائم برونشیت مانند اکثر بیماری های ریوی خود را با سرفه، تنگی نفس و تب بالا نشان می دهد؛ البته این علائم بسته به این می باشد که بیماری برونشیت حاد یا خفیف باشد.
این بیماری زمانی که نوع حاد خود را نشان می دهد، شخص مبتلا به طور معمول طول درمانش 10 روز بیشتر نخواهد بود. اما سرفه های آزار دهنده ی آن تا چند هفته پس از بهبودی ادامه پیدا خواهد کرد.
نکته: بیماری برونشیت در افراد مبتلا به آسم با آمفیزم بیشتر دیده می شود.
نشانه های برونشیت
علائم برونشیت در ابتدا کامل شبیه به سرماخوردگی است، اما کم کم با پیشرفت و ایجاد اختلال در ریه نشانه های حاد تری از خود را بروز می دهد و فرد بیمار را به شدت درگیر خواهد کرد. این علائم می تواند شامل موارد زیر می باشد:
- آبریزش بینی
- درد در ناحیه قفسه سینه
- خستگی و احساس ضعف مداوم
- عطسه
- خس خس سینه هنگام نفس کشیدن
- درد عضلانی
- تب 37.7 درجه سانتیگراد تا 38 درجه سانتیگراد
- تغییر رنگ مخاط از سفید به رنگ زرد یا سبز
نکته: اولین نشانه در هنگام عفونت های اولیه ریه سرفه های خشک می باشد که پس از تولید مخاط، سرفه ها خشکی خود را از دست می دهند.
نکته: سرفه شایعترین علامت برونشیت حاد است و می تواند از 10 روز تا سه هفته ادامه پیدا کند.
نکته: تغییر رنگ مخاط در این بیماری نشانه این موضوع نمی باشد که عفونت از نوع باکتریایی یا ویروسی است؛ این بدان معنی است که سیستم ایمنی شخص مبتلا، دچار ضعف شده است.
در صورت بروز علائم زیر علاوه بر موارد ذکر شده در بالا، سریعا باید به پزشک مراجعه باید کرد.
- کاهش وزن غیر طبیعی
- سرفه های عمیق همراه با درد
- سختی در عمل دم و بازدم
- درد در ناحیه قفسه سینه
- تب بالای 38 درجه سانتیگراد
- سرفه هایی که بیش از 10 روز طول بکشد.
نایژه‌آماس را چگونه می توان تشخیص داد؟
در بسیاری از مواقع برونشیت حاد بدون درمان خاصی بهبود پیدا می کند. اما اگر این بیماری بسیار پیشروی کند نیاز به درمان با تجویز پزشک می باشد.
پزشکان در اولین اقدام تنفس و میزان خس خس ریه بیمار را بررسی می کنند. همچنین میزان مخاط و رنگ آن را هم معاینه می کند. در شرایطی که پزشک با درمان فیزیکی متوجه میزان پیشرفت برونشیت نشود برای او معاینه با اشعه ایکس را پیشنهاد می دهد.
نکته: اگر پزشک فکر کند علاوه بر برونشیت، شخص بیمار عفونت دیگری نیز دارد، آزمایش خون و کشت را برای بیمار لازم می داند.
علت بیماری برونشیت چیست؟
برونشیت معمولا توسط ویروس ایجاد می شود. به طور معمول همان ویروس هایی که باعث ایجاد سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند لوله های ریوی را نیز درگیر خواهند کرد. این ویروس و باکتری ها باعث التهابات در ناحیه لوله های ریوی می شوند. نکته ی قابل اهمیت این می باشد که برونشیت با عوامل تنفسی رابطه ی مستقیم دارد.
1. دود سیگار و برونشیت
افرادی که به اندازه ی نامتعادل سیگار و دخانیات استعمال می کنند، در معرض ابتلا به برونشیت حاد قرار دارند. همچنین قرار گیری در مکان های پر از دود سیگار، ممکن است فرد را به این بیماری ریوی مبتلا شود.
2. ضعف سیستم ایمنی
ضعف در سیستم ایمنی بدن ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. همیشه سرماخوردگی مزمن و آنفولانزا باعث ایجاد برونشیت نمی شود.
هنگامی که بدن دچار ضعف بسیار شدید باشد، محیط خوبی برای رشد عفونت ها در بدن ایجاد می شود، در نتیجه ی این امکان وجود دارد پس از ضعف حاد سیستم دفاعی بدن، عفونت به سمت لوله های ریوی پیشروی کند.
3. قرار گرفتن در معرض عوامل محرک
برخی از افراد به دلیل نوع کار و سبک زندگی خود در معرض عوامل تحریک کننده ریه و دستگاه تنفس قرار می گیرند. اغلب ریه افرادی که در غلات با منسوجات فعالیت می کنند، ریسک بالایی برای ابتلا به برونشیت دارند.
همچنین افرادی که در معرض دود های شیمیایی هستند، نسبت به باقی افراد دیگر امکان ابتلا به بیماری و عفونت های ریوی و تنفسی در آن ها بالاتر است.
4. رفلاکس معده
رفلاکس معده نوعی بیماری گوارشی است که دریچه معده بر اثر عواملی خوب بسته نمی شود؛ در نتیجه ی این اتفاق اسید معده وارد مری می شود و باعث سوزش در این ناحیه می شود. اگر این اتفاق به صورت مداوم برای فرد بیمار رخ دهد، باعث خواهد شد، ریسک ابتلا به برونشیت بالا رود.
نکته: اگرچه در بیشتر موارد برونشیت جایی برای نگرانی ایجاد نمی کند، اما می تواند منجر به ذات الریه در برخی از افراد شود.
نکته: تکرار دوره های برونشیت ممکن است به معنای ابتلا به انسداد مزمن ریوی (COPD) شود.
مراقبت های لازم در منزل
1. بهتر است فرد مبتلا به برونشیت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی OTC مانند: ایبوپروفن (Advil) و ناپروکسن (Aleve ، Naproxen) استفاده کند.
2. برای ایجاد رطوبت در هوا از دستگاه بخور استفاده شود، این کار می تواند به شل شدن مخاط در معابر بینی و قفسه سینه فرد بیمار کمک کند و باعث شود عمل دم و بازدم راحت تر صورت گیرد.
نکته: نوشیدن مقدار زیاد مایعات گرم باعث نرم شدن مخاط می شود؛ در نتیجه مخاط یا از راه بینی یا هنگام سرفه کردن از دهان خارج شود.
3.می توان زنجبیل را به چای یا آب داغ اضافه کرد و این دمنوش معجزه آسا را میل کرد. زنجبیل یک ماده ضد التهاب طبیعی است که می تواند لوله های برونشیت تحریک شده و ملتهب را تسکین دهد.
4. فرد مبتلا به برونشیت برای تسکین سرفه خود بهتر است از عسل تیره استفاده کند. عسل همچنین گلو را تسکین داده و خاصیت ضد ویروسی و ضد باکتریایی دارد.
راهکارهای پیشگیری از برونشیت
این نکته از اهمیت بالایی برخوردار است که تا به امروز راهی برای جلوگیری کامل از برونشیت حاد پیدا نشده است؛ چرا که ابتلا به این بیماری دلایل مختلفی دارد. با این وجود می توان با رعایت نکاتی که در اینجا ذکر شده است ریسک ابتلا به برونشیت را بسیار کاهش داد.
- داشتن خواب و استراحت کافی
- اگر فردی در کنار فرد مبتلا به برونشیت قرار دارد. باید دقت داشته باشد از لمس کردن دهان، بینی او خودداری کند.
- وسایل شخصی مانند حوله، مسواک و غیره به صورت مشترک استفاده نشود.
- سیگار کشیدن کم یا کاملا قطع شود.
- تا جای ممکن در معرض دود سیگار قرار نگیرند.
- یک رژیم غذایی متعادل و سالم بسیار کمک خواهد کرد تا سلامت بدن تضمین شود.
- واکسن هایی را که برای آنفولانزا، ذات الریه و سرفه مفید است با تجویز پزشک دریافت شود.
- تا جای ممکن قرار گرفتن در معرض تحریک کننده موجود در هوا مانند گرد و غبار، دودهای شیمیایی و سایر آلاینده ها را محدود شود. در صورت لزوم از ماسک استفاده شود.
- اگر به دلیل وضعیت سلامتی یا سن بالا، فردی سیستم ایمنی ضعیفی دارد، برای جلوگیری از ابتلا به برونشیت حاد باید مراقبت های ویژه ای انجام دهد.
در آخر:
اگر برونشیت از نوع حاد باشد، طی چند هفته خود را کاملا نشان می دهد و فرد را درگیر خواهد کرد. برونشیت مانند هر بیماری ریوی دیگر تقریبا طول درمان نسبتا طولانی دارد؛ چرا که محیط ریه بسته و مرطوب است، در نتیجه محل مناسبی برای رشد عفونت خواهد بود.
این نکته قابل اهمیت است که اگر فردی پس از ابتلا به برونشیت دچار عفونت های دیگری شود بدون شک طول درمان و بهبودی او بیشتر از معمول طول خواهد کشید.
