انسداد روده به اصطلاح پزشکی ایلئوس نیز معرفی می‌شود.
این اتفاق زمانی بروز داده می‌شود که روده‌ها نتوانند به روش طبیعی، مواد غذایی را انتقال دهند. در خیلی از افراد این مشکل در پی جراحی بروز داده می‌شود. اغلب این بیماری با شدت بالایی رخ می‌دهد و اگر درمان نشود، بافت آن قسمت از بین خواهد رفت. حتی پارگی روده و تهدید خطر حیات فرد را نیز می‌تواند در پی داشته باشد.
با ادامه این مقاله همراه ما باشید تا نکات مهمی را در رابطه با انسداد روده مطرح کنیم.
مطالب پیشنهادی مرتبط با انسداد روده
- سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟
- درمان روده تحریک پذیر با 3 راه‌حل بسیار موثر و دائمی
- برجسته‌ترین علائم سرطان روده در 10 مورد + پیشگیری با تغذیه
انسداد روده چیست؟
روده انسان حدود 8 متر و نیم است.
این موضوع به این معنی است که وقتی غذا نوش جان می‌کنیم، قبل از اینکه هضم و دفع کامل اتفاق افتد، راه طولانی را طی می‌کند. روده‌های بدن انسان، فرایند هضم و دفع غذا را با استفاده از انقباضات ماهیچه‌ای انجام می‌دهند. این انقباضات ماهیچه‌ای با نام پریستالسیس شناخته می‌شوند که غذاهای هضم شده را به سمت جلو می‌برند.
در صورتی که مشکلاتی مانند مشکلات عضلانی یا عصبی، حرکت روده را کُند یا مسدود کند، ترافیک شدید در روده فرد اتفاق خواهد افتاد. انسداد روده یک اصطلاح پزشکی برای این عدم جابجایی در روده معرفی می‌شود. این موضوع به تجمع و انسداد احتمالی مواد غذایی منجر می‌شود.
انسداد روده یعنی هیچ چیزی در روده نتواند حرکت کند. یعنی اینکه هیچ ماده غذایی، گاز یا حتی مایعی نمی‌تواند از روده عبور کند. معمولا این موضوع به عنوان یک عارضه جانبی در پی جراحی بروز داده می‌شود. اما ممکن است دلایل دیگری نیز برای بروز چنین وضعیتی وجود داشته باشد.
انسداد روده وضعیتی جدی است. اما افراد مبتلا به انسداد روده معمولا سریع متوجه این وضعیت نمی‌شوند. به همین دلیل نمی‌دانند که غذا در روده‌هایشان جمع می‌شود و به غذا خوردن ادامه می‌دهند. این یعنی مواد بیشتری به سمت روده و تجمع در آن سوق داده می‌شوند.
در صورتی که این وضعیت بدون درمان رها شود، ممکن است روده سوراخ یا پاره شود. این موضوع باعث می‌شود محتویات روده که مقدار زیادی باکتری در آنها وجود دارد، به مناطقی از حفره بدن، نشست کنند. چنین اتفاقاتی می‌تواند خطر مرگ را برای فرد به همراه داشته باشد. در صورتی که انسداد روده بروز داده شود، درمان فوری کاملا ضروری است.
علت انسداد روده چیست؟
انسداد روده معمولا پس از جراحی شایع است.
زیرا بیشتر داروهایی که برای افراد تجویز می‌شود، می‌تواند حرکت روده را آهسته کند. به این نوع انسداد روده، ایلئوس فلجی می‌گویند. در چنین حالتی روده مسدود نمی‌شود. بلکه فقط حرکت روده به آرامی و کُندی انجام می‌شود. نتیجه حرکت آرام روده، هضم نشدن غذاهایی است که باید از طریق روده حرکت کنند.
از جمله داروهایی که سبب انسداد روده فلجی می‌شوند، موارد زیر هستند:
- مورفین
- اکسی کدون
- هیدرومورفون
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین و ایمی پرامین
اما علل دیگری نیز برای انسداد روده وجود دارند که ممکن است شامل مواردی همچون گزینه‌های زیر شود:
- دیورتیکولیت
- سرطان روده
- بیماری پارکینسون که روی عضلات و اعصاب روده تاثیر می‌گذارد
- بیماری کرون که به ندرت سبب انسداد روده می‌شود ولی می‌تواند التهاب خود ایمنی ناشی از آن باعث ضخیم شدن دیواره‌های روده شود
علت انسداد روده در کودکان و بزرگسالان متفاوت است؟
موارد بیان شده، به عنوان شایع‌ترین علل ابتلا به انسداد روده در بزرگسالان شناخته می‌شوند که ممکن است کودکان را نیز درگیر کنند.
اما انواژیناسیون به عنوان شایع‌ترین علت انسداد روده در کودکان شناخته می‌شود. این موضوع برای مواقعی است که بخشی از روده به درون خود می‌لغزد یا اصطلاحا “تلسکوپی” می‌کند.
علائم انسداد روده چیست؟
عوارض گوارشی مانند درد، شایع‌ترین علائم انسداد روده هستند. وقتی انسداد روده ایجاد شود، معده و روده شروع به پر شدن از گازی می‌شود که از رکتوم نمی‌تواند خارج شود. در نتیجه باعث می‌شود شکم ظاهری سفت و متورم به خود بگیرد.
در صورتی که چنین مواردی برای فرد بعد از جراحی بروز داده شود، باید فورا برای شروع مراقبت‌های درمانی، به پزشک مراجعه کند.
از دیگر علائمی که انسداد روده می‌تواند به همراه داشته باشد، موارد زیر هستند:
- درد و گرفتگی معده
- التهاب معده و شکم
- حالت تهوع
- استفراغ با محتویاتی مانند مدفوع
- احساس پری و سیری
- یبوست یا دفع خیلی کم مدفوع آبکی
- کاهش اشتها
- عدم توانایی در عبور و خروج گاز از معده و روده
درمان انسداد روده چگونه است؟
درمان انسداد روده به شدت آن بستگی دارد.
شدت این مشکل می‌تواند از انسداد جزئی تا انسداد کامل روده رخ دهد. اما در مواردی که انسداد فلجی باشد، راه درمان متفاوت است. در ادامه به صورت مجزا هر یک را بررسی خواهیم کرد.
درمان انسداد جزء یا بخشی از روده
شرایطی مثل دیورتیکولیت و یا بیماری کرون، گاهی به این معنی است که قسمتی از روده حرکتی ندارد. اما بعضی از مواد می‌توانند از روده حرکت کنند.
در چنین وضعیتی ممکن است پزشک رژیم غذایی متمرکز بر دریافت فیبر کمتر را توصیه کند. از این طریق حجم مدفوع کاهش یافته و دفع آن راحت‌تر خواهد شد. در صورتی که این کار موثر نباشد، جراحی برای ترمیم یا ایجاد محرک برای بخش آسیب دیده روده مورد نیاز خواهد بود.
درمان انسداد کامل روده
انسداد کامل روده، یک وضعیت اورژانسی-پزشکی است.
انتخاب راه درمان برای چنین وضعیتی به سلامت کلی فرد بستگی دارد. مثلا گاهی جراحی گسترده شکم، برای برخی از افراد مناسب نیست. این می‌تواند شامل افراد مسن یا مبتلایان به سرطان روده بزرگ شود.
در چنین مواردی پزشک از ابزار استنت فلزی برای بازتر کردن روده استفاده کند. در شرایط ایده‌آل، مصرف غذا و خوراکی با استنت شروع به خروج می‌کنند.
با این حال ممکن است همچنان نیاز به جراحی شکم برای رفع انسداد یا بهبود قسمت آسیب دیده وجود داشته باشد.
درمان فلج روده (ایلئوس فلجی)
درمان انسداد روده با بررسی علت اصلی آن آغاز می‌شود.
در مواردی که داروی خاصی سبب فلج روده شده باشد، پزشک ممکن است داروی دیگری را برای تحریک حرکات دستگاه گوارش و در اصل حرکت روده تجویز کند. یکی از داروهایی که اغلب برای این مورد تجویز می‌شود، متوکلوپرامید است.
در صورتی که امکان داشته باشد، پزشک ممکن است مصرف داروهایی که سبب ایلئوس فلجی شده باشند را قطع کند. با این حال نباید مصرف دارویی را بدون دستور پزشک قطع کرد. به ویژه اگر دارو در گروه داروهای ضد افسردگی باشد نباید به هیچ وجه بدون مشورت پزشک مصرف آن قطع شود.
در مراحل ابتدایی، درمان ایلئوس فلجی بدون جراحی امکان پذیر است. ممکن است برای دریافت مایعات مورد نیاز فرد، نیاز باشد که از تزریقات وریدی و بستری در بیمارستان کمک گرفته شود تا مشکل به طور کامل برطرف شود.
علاوه بر اینکه هیدارسیون به صورت وریدی برای فرد انجام می‌شود، پزشک ممکن است از بینی برای رفع فشار معده کمک بگیرد. به این صورت که یک لوله در حفره بینی فرد وارد می‌کند که آن را به معده برساند. این لوله هوا و مواد اضافی را که ممکن است فرد با استفراغ خارج کند، با فرایند مکش خارج می‌کند.
در بیشتر موارد ایلئوس فلجی مربوط به جراحی، بعد از 2 الی 4 روز برطرف می‌شود. با این حال اگر چنین وضعیتی بهبود نیابد، برخی از افراد نیاز به جراحی دارند.
جراحی انسداد روده
روده‌ها طول زیادی دارند. در نتیجه می‌توان بدون بخشی از آنها به ادامه زندگی پرداخت. ممکن است روی روند هضم تاثیرگذار باشد ولی بیشتر افراد، با برداشتن بخشی از روده، می‌توانند زندگی سالمی داشته باشند.
البته پزشک ممکن است مجبور شود برای برخی از افراد کل روده را تخلیه کند. در چنین وضعیتی پزشک کیسه مخصوصی به نام استومی را ایجاد می‌کند. سپس مدفوع مجاری گوارشی به آن جذب می‌شود. بعد از اینکه روده خارج شد، وجود استومی، امکان ادامه زندگی را فراهم می‌کند.
تشخیص انسداد روده چگونه است؟
برای تشخیص انسداد روده، پزشک ابتدا علائم فرد را بررسی می‌کند. در پی آن در مورد هر نوع دارو یا سابقه بیماری و جراحی‌های اخیر برای فرد جویا خواهد شد.
در ادامه پزشک معاینات فیزیکی را انجام خواهد داد. علائم گرفتگی و التهاب را بررسی خواهد کرد. حتی با گوشی صدای شکم را برای بررسی صداهای معمولی روده گوش خواهد داد. در صورتی که روده به دلیل انسداد، حرکتی نداشته باشد، ممکن است پزشک چیزی نشنود و یا صداهای زیاد غیر عادی از روده بشنود.
در پی آن مطالعات تصویربرداری فیزیکی نیز انجام خواهد شد. این موارد می‌توانند محل انسداد، تجمع گاز یا التهاب روده را نشان دهد:
- فیلم اشعه ایکس: برای بررسی گازهای به دام افتاده و انسداد احتمالی
- سی تی اسکن: اسکن تصاویر اشعه ایکس با جزئیات بیشتری را ارائه می‌دهد تا پزشک به ناحیه دقیق‌تر از انسداد پی ببرد
- سونوگرافی: اغلب برای تشخیص انسداد روده کودکان به کار برده می‌شود
- تنقیه هوا یا باریم: در برخی از موارد فقط با تجویز و صلاح‌دید پزشک ممکن است انجام شود
مطالب پیشنهادی مرتبط با انسداد روده
- سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟
- درمان روده تحریک پذیر با 3 راه‌حل بسیار موثر و دائمی
- برجسته‌ترین علائم سرطان روده در 10 مورد + پیشگیری با تغذیه
سخن پایانی
در صورتی که انسداد روده بدون درمان رها شود، ممکن است زندگی و حیات فرد را تهدید کند. از جمله شایع‌ترین عوارضی که از عدم درمان انسداد روده سر می‌زند، می‌توان به نکروز و پریتونیت اشاره کرد.
نکروز مرگ نابهنگام بافت یا سلول است که می‌تواند جریان خون به روده را نیز قطع کند.
پریتونیت نیز در پی سوراخ شدن روده بروز داده می‌شود. این موضوع التهاب در حفره شکم را در پی دارد.
در حالت کلی درمان مناسب برای این مشکل گوارشی، وجود دارد اما باید تشخیص به موقع برای آن انجام داد.
