علائم سرطان روده برای برخی از بیماران به وضوح بروز داده می‌شود اما برای برخی دیگر ممکن است تا حاد شدن شرایط نهفته بماند. با ادامه این متن همراه باشید تا مهمترین نشانه‌های این بیماری را برایتان بیان کنیم و در انتها راهکارهای موثر تغذیه‌ای برای پیشگیری را معرفی کنیم.
همه چیز در مورد سرطان روده بزرگ
سرطان به نوعی بیماری اطلاق می‌شود که از تکثیر غیر طبیعی سلول‌های بدن آغاز شده و سلول‌ها بطور غیر قابل کنترل در همه قسمت‌های بدن پخش می‌شود. این رشد غیر طبیعی در ادامه موجب تشکیل توده‌های بزرگ (تومور) می‌شود.
احتمال بروز سرطان در همه سنین وجود دارد، اما با بالا رفتن سن این احتمال افزایش یافته و علائم سرطان به ویژه علائم سرطان روده مشاهده می‌شود.
سرطان روده بزرگ، به بخشی از روده مربوط می‌شود که قسمت نهایی دستگاه گوارش را تشکیل داده است. این نوع سرطان از شایع‌ترین انواع سرطان در سراسر جهان است که آمار بسیاری از مرگ و میر را به خود اختصاص داده است.
در بیشتر موارد، سرطان روده بزرگ از توده‌های خوش خیم با نام پولیپ‌های آدنوماتوز شروع می‌شود. اغلب بر اثر گذر زمان این پولیپ‌ها به سرطان روده بزرگ تبدیل می‌شوند.
این پولیپ‌ها هنگامی که کوچک هستند علائمی را بروز نمی‌دهند، از این جهت پزشکان تاکید بر این دارند که آزمایشات غربالگری به صورت منظم برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ انجام داده شود.
با این استراتژی می‌توان قبل از تبدیل شدن پولیپ‌ها به روده سرطانی، آنها را تشخیص داد و از بروز سرطان پیشگیری کرد. این نوع از سرطان قابل پیشگیری است که در ادامه راهکارهایی برای آن بیان خواهیم کرد.
برجسته‌ترین علائم سرطان روده بزرگ
نشانه‌ها و علائم آزار دهنده‌ای که ایجاد می‌شود، حاکی از این است که احتمالا درون بدن همه چیز سر جای خود نیست و باید منتظر عارضه‌ای بود. سرطان بعنوان یکی از وحشتناک‌ترین بیماری‌های این عصر شناخته شده است که با پیشرفت علم دیگر جای نگرانی نیست. این بیماری به بخش‌های مختلف بدن حمله کرده و اشکال مختلفی از علائم را بروز می‌دهد.
یکی از انواع سرطان، سرطان روده بزرگ یا سرطان کولون است که با نام‌های سرطان رکتوم یا سرطان چنگار روده بزرگ نیز شناخته می‌شود.
برخی از سرطان‌ها، پس از تشخیص، قابل پیشگیری از پیشرفت و درمان‌پذیر هستند. درمان به موقع و پیشگیری از گسترش بیماری نیاز به شناخت علائم و نشانه‌ها در مراحل اولیه دارد تا از این جهت بتوان نسبت به درمان اقدامات لازم را انجام داد.
شکایت‌های دستگاه گوارش می‌تواند نشان دهنده مسائل متعددی باشد، که می‌توان برخی از آنها را به صورت مستمر مشاهده کرد، از این جهت برخی علائم را نمی‌توان جدی قلمداد کرد. مانند گاز معده که بر اثر پرخوری یا بر اثر خوردن بعضی غذاها ایجاد می‌شود.
اکثر علائم سرطان روده بزرگ، به دنبال رشد تومور و گسترش بیماری، بروز داده می‌شوند. از همین جهت لازم است تا معاینه، آزمایشات و غربالگری صورت پذیرد. هرچه سریع‌تر به بیماری سرطان پی ببریم، درمان راحت‌تر می‌شود.
علائم پنهان و نادر سرطان روده بزرگ
علائم سرطان روده بزرگ، گاهی نشان دهنده این موضوع است که سرطان در کدام قسمت پیش آمده است و در حال رشد است. اما گاهی ممکن است فرد علائمی نبیند اما دچار سرطان روده بزرگ باشد. این علائم شامل موارد زیر است:
- تغییر در عادات روده و تغییر اجابت مزاج (تغییر دائمی مدفوع مثل اسهال یا یبوست، که بیشتر از یک ماه بروز داده شود)
- مشاهده خون در مدفوع و خونریزی مقعدی
- نفخ، درد مکرر و یا ناراحتی مکرر شکمی
- احساس اینکه مدفوع کاملا تخلیه نشده است
- احساس ضعف و خستگی
- کاهش وزن غیر منتظره
- حالت تهوع و استفراغ
- مسدود و یا سوراخ شدن روده
- یرقان (زرد شدن سفیدی چشم و سطح پوست)
- احساس سیر بودن و پری بدون خوردن غذا
توجه به تغییرات عادات اجابت مزاج
لزومی ندارد که به عادات اجابت مزاج خود حساس شوید زیرا شرایط آب و هوایی یا مصرف برخی مواد غذایی نیز بر این موضوع موثر است. اما بعد از مشاهده بیشتر از یک ماه حتما باید احساس خطر کرد و آزمایشات لازم و غربالگری را برای تشخیص درست طبق تجویز پزشک انجام داد.
1.تغییرات در عادات مزاج باید بررسی شود، اسهال یا یبوست گاه به گاه، ممکن است بر اثر تغییرات آب و هوایی یا تغذیه‌ای و ننوشیدن آب ایجاد شود. اما هنگامی که این اثرات بیشتر تکرار شد و به صورت مکرر و به مدت چند هفته مشاهده شد، باید به عنوان تغییرات مزمن در نظر گرفته شوند.
2.اکثر افرادی که به سرطان روده بزرگ دچار می‌شوند، هیچ علائمی در مراحل اولیه شاهد نیستند. در هنگام بروز این علائم بسته به سایز توده سرطانی و ناحیه سرطان در روده بزرگ متفاوت است.
3.مدفوع خونی نشان دهنده مشکل کوچک و ناراحت کننده مثل بواسیر یا مشکلی مثل خونریزی پولیپ‌ها می‌تواند باشد. اگر این خون به رنگ تیره یا روشن، غلیظ یا رقیق باشد نگران کننده است، در واقع به هیچ وجه نباید خونریزی‌های مقعدی را مساله‌ای نرمال دانست.
4.ایجاد مدفوع به صورت نازک گاهی به دلیل وجود تومورها در مسیر خروج مدفوع رخ می‌دهد که مسیر را مسدود کرده‌اند. این مسدود شدن گاهی به صورت جزئی و یا گاهی به صورت کلی مسیر حرکت مدفوع را مسدود می‌کند.
5.دردهای شکمی و یا هر درد دیگر که در بالا تنه به صورت مکرر رخ می‌دهد، نشان دهنده یک مشکل و خبر دهنده برای وجود عارضه‌ای در دستگاه گوارشی می‌تواند باشد.
6.به همه این دردها باید توجه کرد و محل دقیق، شدت درد و مدت ایجاد درد را تشخیص داد تا به صورت درست برای پزشک بیان کرد. دردی عمیق و همیشگی خیلی متفاوت است با دردی که ناگهانی و تیز رخ می‌دهد.
زمان مراجعه به پزشک
اگر متوجه هر یک از علائم سرطان روده بزرگ شدید حتما به پزشک مراجعه کنید. علائمی مانند خون در مدفوع، تغییرات مداوم در عادت‌های روده به صورت شدید را باید جدی گرفت.
این نکته را باید دانست که سرطان روده بزرگ همیشه با نشان دادن علائم همراه نیست. برای تشخیص به موقع لازم است که تست های غربالگری از طریق کولونوسکوپی انجام شود.
انجام آزمایش‌ها به صورت سالانه توسط خون مخفی در مدفوع نیز روش دیگری برای انجام آزمایش است، که تست غربالگری روش دقیق‌تری است.
سرطان روده بزرگ در چه سنی بروز داده می‌شود؟
از سن 50 سالگی به بعد غربالگری سرطان روده بزرگ را باید انجام داد. زیرا زیر سن 50 سال، سرطان شکل ارثی پیدا می‌کند و احتمال ابتلا به سرطان روده در سن بالای 50 سال بیشتر است.
اگر عواملی مانند زمینه ارثی و سابقه خانوادگی وجود داشته باشد، حتما پزشک غربالگری‌های مکرر را تجویز خواهد کرد.
در سنین زیر بیست سال نیز این سرطان دیده شده، که این مساله نادر است و بیشتر اوقات زمینه ارثی دارد. افرادی که ریسک ابتلا به سرطان روده بزرگ در آنها شایع‌تر است، باید ده سال زودتر از بقیه، یعنی حدود چهل سالگی، کولونوسکوپی انجام دهند.
هنگامی که پس از انجام کولونوسکوپی، فرد هیچ یک از علائم سرطان روده را نداشت و به بیماری خاصی مبتلا نبود، بر اساس صلاح‌دید پزشک، انجام مجدد آزمایشات و کولونوسکوپی را می‌تواند ده سال بعد تکرار کند.
عوامل بروز سرطان روده بزرگ
این نوع از سرطان قسمت انتهایی دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می‌دهد. سرطان روده بزرگ شایع‌تر از سرطان روده کوچک است. این موضوع به این دلیل است که مدفوع با مخاط روده بزرگ بیشتر در تماس است.
سرطان روده سومین سرطان شایع در سراسر دنیا است و در کشورهای توسعه یافته و صنعتی شایع تر است. به دلیل تغییر در سبک زندگی، امروزه در کشور ما نیز این نوع سرطان شیوع یافته است.
دلایل بسیاری وجود دارد که در ابتلا به سرطان روده نقش مهمی را ایفا می‌کند.
- مهمترین علت مصرف بیش از اندازه چربی است، به ویژه چربی‌های حیوانی و خانواده پروتئین‌ها، مخصوصا گوشت‌های قرمز تاثیر به سزایی در ایجاد این نوع سرطان را دارند.
- ژنتیک و زمینه‌های ارثی از دیگر عواملی است که می تواند فرد را دچار سرطان کند. زمینه ارثی ممکن است بر اثر سبک زندگی و عادات غذایی ایجاد شده باشد.
- صنعتی شدن و زندگی شهر نشینی که سبب کاهش فعالیت بدنی و تحرک افراد شده است. وجود اضافه وزن و چاقی، احتمال ابتلا به سرطان روده را افزایش می‌دهد.
- سرطان روده بزرگ بین افرادی که در سطح بالاتری از نظر اقتصادی، اجتماعی و رفاه هستند، بیشتر دیده می‌شود. در مقابل نیز افرادی که در سطح اقتصادی، رفاهی و اجتماعی پایین‌تری قرار دارند، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در آنها کمتر خواهد بود.
- ابتلا به برخی از بیماری‌ها مانند ابتلا به بیماری‌های التهاب روده مثل کرون و یا کولیت اولسروز ممکن است احتمال ابتلا به به سرطان روده را افزایش دهد.
- گاهی اوقات در برخی افراد سرطان مستقیما روی سطح سلول‌های روده بزرگ رخ می‌دهد و ایجاد آن بسته به عوامل دیگر نیست.
خوش‌خیم یا بدخیم بودن سرطان روده
زمانی که علائم سرطان روده را مشاهده شود و وجود توده سرطانی در روده بزرگ به اثبات رسید، برای مطمئن شدن از اینکه توده سرطانی خوش خیم است یا بدخیم، سیتی اسکن از قفسه سینه، لگن و شکم انجام می‌شود. اگر پاسخ این نتیجه نشان دهنده مشکل خاصی باشد، نیاز به شیمی درمانی خواهد بود.
اما اگر این توده خوش خیم باشد، بهترین راه درمان، جراحی و خارج کردن قسمت درگیر با توده سرطانی در بدن فرد مبتلا است. جراح ناحیه اطراف توده را نیز برداشته تا ریسک دوباره ابتلا به بیماری سرطان در فرد را کاهش داده باشد.
10 خوراکی برای پیشگیری و در امان ماندن از سرطان روده
درمان‌های خانگی بسیاری برای بیماری‌های مختلف وجود دارد. یکی از آنها خوردن غذاها و خوراکی‌هایی است که از بروز بیماری‌ها از جمله سرطان روده جلوگیری می‌کند.
غذاهای گرفته شده از منابع طبیعی و ارگانیک برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها یا حتی درمان و مبارزه با بیماری‌ها ( حتی بیماری مانند سرطان ) توصیه می‌شوند. بهتر است این راهکارها را قبل از مشاهده علائم سرطان روده پیش بگیرید تا از بروز آن جلوگیری کرده باشید.
- بهره از نوشیدن چای
چای سیاه یا چای سبز حاوی کاتچین هستند که برای پیشگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی در روده بزرگ می‌توان مصرف کرد. این ترکیب موجب جلوگیری از جهش سلول‌های سرطانی می‌شود.
همه انواع چای حاوی این ترکیب هستند. روزانه مقدار متعادلی چای بنوشید تا از سرطان روده جلوگیری کنید.
- دانه و آب انار
این میوه خوشمزه حاوی الاجیک اسید است که خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی را به همراه دارد. از طرفی دارای خاصیت مبارزه طلبانه با شکل گیری و جهش سلول‌های سرطانی روده بزرگ است.
- مصرف خانواده کلم‌ها
غذاهایی که حاوی ترکیبات مواد مغذی گیاهی هستند، فواید متعددی برای بدن به ویژه دستگاه گوارش دارند. انواع کلم یکی از بهترین آنها به منظور جلوگیری از پیشرفت سرطان روده بزرگ محسوب می‌شود. بهترین گزینه این گروه از مواد غذایی مفید، کلم بروکلی و گل کلم است.
- گریپ فروت
این میوه سرشار از ویتامین C است. به همین جهت مانع از ایجاد ترکیبات سرطانزای نیتروژنی بوده و در کاهش ابتلا به این سرطان کمک شایانی می‌رساند.
- بادام زمینی
با طعمی خوشمزه، عاملی برای ایمن ماندن از شر سرطان روده عمل می‌کند. از سویی دیگر کره بادام زمینی حاوی ویتامین E و خاصیت آنتی اکسیدانی است که برای مبارزه با سلول‌های سرطانی بهترین گزینه هستند.
- خانواده توت‌ها
خوشمزه‌ترین گزینه‌ها خانواده توت‌ها هستند که از جمله بلوبری، تمشک، شاتوت و… را شامل می‌شوند. این میوه‌ها سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی به نام تروستیلبن است که حاوی خواص ضد سرطانی هستند.
- سیب زمینی شیرین
با داشتن بتاکاروتن می‌تواند گزینه قوی و مناسبی برای مبارزه با سرطان باشد. از این سبزیجات خوشمزه به اعتدال در رژیم غذایی استفاده کنید تا تنها از خواص آن بهره‌مند شوید.
- ماهی سالمون
بهتر است در رژیم غذایی از گوشت قرمز کمتر مصرف شود و برای دریافت پروتئین و مواد مغذی مورد نیاز بدن از گوشت سفید استفاده کرد. ماهی سالمون یکی از بهترین گزینه‌های موجود برای بدن است.
طبق پژوهش‌ها سرطان می‌تواند با کمبود ویتامین D در بدن مرتبط باشد. یک منبع سرشار از ویتامین D ماهی سالمون آزاد است، این ویتامین به مسدود شدن رگ‌های خونی که به تومورها متصل می‌شوند، منجر خواهد شد. در نتیجه رشد و تکثیر این سلول‌های سرطانی محدود می‌شود.
- استفاده از تخم کتان
تخم کتان حاوی اسیدهای چرب امگا 3 بوده و برای سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است. پیشگیری از تکثیر سلول‌های سرطانی بهترین کمک این ماده به بدن محسوب می‌شود.
- زردچوبه
زردچوبه به عنوان یک ادویه طبیعی بسیار مفید، جزئی فعال به نام کورکومین دارد که حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان است. از این رو می‌تواند در پیام رسانی سلول‌های سرطانی اختلال ایجاد کند.
نکات پایانی
در این متن به علائم سرطان روده و نکات بسیاری در رابطه با آن پرداختیم. بهتر است به تغییرات گوارشی بدن توجه کرد تا بتوان این بیماری را سریع‌تر تشخیص داد و کنترل کرد. راهکارهای مناسب برای پیشگیری را بهتر است جدی گرفت و همواره رژیم غذایی که در ابتلا به این بیماری بسیار موثر است را اصولی پیش برد.
