خواص رزماری (آشنایی با 15 خاصیت کاربردی این گیاه معطر)
خواص رزماری در موارد مصرف خوراکی و حتی موضعی، بسیار زیاد است. نام این گیاه را شاید بیشتر برای پیشگیری از ریزش مو و تقویت ریشه موهای سر شنیده باشیم. اما برای موارد دیگری مانند آرام‌بخشی و تقویت سیستم دفاعی بدن نیز بسیار مفید است.
این گیاه پرخاصیت عطر بسیار مطلوب و غلیظی دارد. درختچه آن شبیه درختچه‌ای از چندین ترخون است که برگ‌های تیز و سفت‌تری دارد. برای کسب خواص آن می‌توان آنرا به صورت تازه، عصاره، روغنی، خشک کرده و یا فریز شده نیز استفاده کرد. با ادامه این متن همراه باشید تا با مهمترین خواص و تاثیرات رزماری آشنا شوید.
آشنایی با رزماری
رزماری گیاهی بومی از مناطق مدیترانه‌ای است. برگ‌های تیز دارد و در صورتی که فصل گل‌دهی آن برسد، گل‌هایی به رنگ سفید یا بنفش می‌دهد. گیاه رزماری جزء خانواده نعناعیان دسته بندی می‌شود که نام علمی آن Rosmarinus officinalis است.
از این گیاه در تهیه بسیاری از غذاها به عنوان یک طعم دهنده و خوشبو کننده به کار برده می‌شود. معمولا در تهیه غذاهای ایتالیایی از این گیاه بیشتر استفاده می‌کنند. جالب است بدانید از این گیاه در گذشته بیشتر برای تقویت حافظه استفاده می‌کردند.
مطالب مرتبط با خواص رزماری
- با گیاه افتیمون و خواصی که به همراه دارد آشنا شوید.
- تا چه حد خواص حنا برای پوست و مو را می‌شناسید؟
- مهمترین خواص بهارنارنج برای آرامش اعصاب و روان را بشناسید.
طبع رزماری چیست؟
برای آشنایی با خواص رزماری خیلی از افراد به طبع آن نیز توجه می‌کنند. از این طریق می‌توانند مزاج بدن خود را معتدل نگه دارند. طبع رزماری گرم و خشک است. گزینه‌هایی که به عنوان مصلح آن معرفی می‌شود مویز، عسل و انجیر یا سکنجبین هستند.
آشنایی با مهمترین خواص رزماری
رزماری معمولا به صورت خشک و پودر شده در غذاهای ایرانی به کار برده می‌شود اما در برخی از غذاهای محلی نیز آنرا به صورت تازه به کار می‌برند. عطر و بوی ویژه‌ای که این گیاه دارد، سبب می‌شود تا از آن بیشتر به عنوان طعم دهنده استفاده شود اما خواص بسیار متعددی نیز به همراه دارد که در ادامه آنها را برایتان معرفی خواهیم کرد.
1. بهبود عملکرد مغز؛ مهمترین تاثیر مصرف رزماری
جالب است بدانید از رزماری در رم و یونان باستان، به منظور تقویت حافظه استفاده می‌کردند. طبق تحقیقات انجام شده ثابت شده است استنشاق روغن رزماری، به جلوگیری از تجزیه استیل کولین می‌انجامد. از این رو به افزایش قدرت تفکر، تمرکز و حافظه کمک شایانی رسانده می‌شود.
رزماری را علاوه بر اینکه به شکل استنشاقی می‌توان استفاده کرد، به صورت دمنوش و ادویه نیز قابل مصرف است تا برای بهبود حافظه کمک کند. این گیاه پرخاصیت سبب بهبود عملکرد مغز می‌شود و به جلوگیری از زوال عقل در سنین بالا کمک می‌کند.
2. خواص رزماری برای مو
یکی از پرکاربردترین تاثیراتی که از رزماری گرفته می‌شود، تاثیر بر جلوگیری از ریزش مو است. ریزش موی آلوپسی آندروژنیک الگوی طاسی مردانه است که حتی در برخی از زنان نیز بروز داده می‌شود.
استفاده موضعی از روغن رزماری به پیشگیری از حمله تستوسترون به فولیکول‌های مو منجر می‌شود. مصرف روغن رزماری دو مرتبه در روز برای ماساژ سر در طول 6 ماه، سبب ضخیم شدن موها و رشد مجدد موها خواهد شد.
حتی در بسیاری از شامپوهای شوینده سر، از عصاره رزماری به دلیل خاصیت تقویت کنندگی کف سر و ضد ریزش مو بودن آن استفاده می‌کنند.
3. رزماری برای جلوگیری از خارش سر
خارش سر یکی از مشکلاتی است که در پی آن پوسته شدن سر و التهاب یا قرمزی نیز ایجاد خواهد شد. برای این منظور می‌توان از خواص رزماری بهره گرفت. فقط کافی است مقداری از رزماری خشک شده را پودر کرده و به روغن زیتون اضافه کرد. سپس آنرا به کف سر مالیده و بعد از 1 الی 3 ساعت، سر را شست.
تهیه روغن رزماری از فروشگاه‌ها یا عطاری‌ها نیز می‌تواند در این زمینه کمک‌رسان باشد. از این روغن بعد از شست و شوی سر نیز می‌توان استفاده کرد تا از خارش جلوگیری شود و به رفع التهابات یا قرمزی کف سر نیز کمک کند.
4. خواص رزماری برای تسکین دردها
در طب سنتی از خواصی که رزماری به همراه دارد برای تسکین دردها استفاده می‌کنند. مصرف موضعی از رزماری در حد به سزایی می‌تواند دردهای بدنی را کاهش دهد. به ویژه اگر از روغن آن در کنار طب فشاری به کار برده شود. استفاده موضعی از روغن رزماری در طب سنتی به عنوان مسکنی برای دردها تجویز می‌شود.
5. راندن حشرات با رزماری
یکی از تاثیراتی که از رزماری می‌توان دریافت کرد، برای راندن حشرات و حتی رفع جای نیش آنها است. به ویژه برای دوست‌داران حشرات که مخالف گرفتن جان آنها هستند، رزماری گزینه‌ای خوب است که بدون آسیب رساندن به آنها، به دور کردن و راندن آنها منجر می‌شود.
از عصاره رزماری نیز برای دفع آفات سبزیجات بدون اینکه آسیبی به سبزیجات وارد شود می‌توان استفاده کرد.
برای اینکه جای نیش حشرات که خون مکیده‌اند و التهاب و قرمزی ایجاد شده است، می‌توان از عصاره یا روغن رزماری بهره گرفت. زیرا خاصیت ضدباکتریایی و ضد ویروسی دارد و به پاکسازی آن قسمت کمک می‌کند. حتی جای نیش پشه‌ها را تا 90 دقیقه به طور کامل از بین خواهد برد. از اسپری رزماری نیز می‌توان برای راندن کنه استفاده کرد.
6. کاهش استرس و دست یافتن به آرامش
عوامل متعددی وجود دارند که سبب ایجاد استرس می‌شوند. از آزمون‌های دوران تحصیل گرفته تا مشکلات سنین بزرگسالی می‌توانند استرس را به همراه داشته باشند. یکی از ساده‌ترین راهکارهایی که وجود دارد، استنشاق بوی رزماری است که به کاهش استرس کمک می‌کند.
اما مصرف دمنوش آن نیز تاثیر به سزایی در کاهش استرس دارد. مصرف دمنوش یا استنشاق رزماری می‌تواند کاهش ضربان نبض را به همراه داشته باشد. ضربان نبض نکته مهمی برای تشخیص استرس و اضطراب در افراد است و کاهش آن نشان‌دهنده کاهش استرس است.
باید در نظر داشت که استرس‌های روزمره به افزایش سطح هورمون کورتیزول منجر می‌شوند. این هورمون یکی از مخرب‌ترین مواردی است که به سرکوب سیستم دفاعی بدن، ایجاد بی‌خوابی و حتی نوسانات خلقی می‌انجامد.
برای پیشگیری از چنین مشکلاتی راهکارهای مدیریت استرس را باید آموزش دید. راهکارهای طبیعی مانند استفاده از دمنوش رزماری یا بوئیدن عصاره رزماری نیز می‌تواند به کاهش استرس کمک کند.
7. بهبود گردش خون با خواص رزماری
گردش خون ضعیف عوارضی مانند سرد شدن دست و پاها را به همراه دارد. این موضوع در صورتی است که ممکن است دمای بدن گرم باشد ولی شایع‌ترین نشانه تضعیف گردش خون سرد شدن دست و پا است.
حتی ماساژ دست و پاها با عصاره یا روغن رزماری می‌تواند به بهبود گردش خود در دست و پاها کمک کند. سندروم رینود بیماری است که رگ‌های خونی انگشتان دست و پا را در شرایطی مانند سرما یا استرس منقبض می‌کند که سبب سردی بیشتر دست و پا و همینطور تغییر رنگ آنها می‌شود. (منبع)
برای بهبود این مشکل می‌توان از روغن رزماری استفاده کرد تا به باز شدن رگ‌های خونی کمک کند و گردش خون در آنها آسان شود. از این طریق دمای آنها نیز متعادل خواهد شد.
8. رفع خستگی با استفاده از خواص رزماری
استفاده از رزماری می‌تواند به رفع خستگی روزمره و باز شدن ذهن کمک شایانی برساند. طبق بسیاری از مطالعات ثابت شده است که دریافت دمنوش رزماری و همینطور استنشاق بوی روغن آن می‌تواند به بهبود ضربان قلب، بهبود فشار خون، بهبود تنفس و تغییرات مثبتی در امواج مغزی منجر شود.
حتی در برخی از موارد نیز استفاده موضعی از روغن رزماری می‌تواند سبب جذب خواص آن از طریق شده و به افزایش انرژی، بهبود خلق و خوی، افزایش هوشیاری و سرحالی کمک کند.
9. کاهش التهابات بدنی
یکی از خواص رزماری به کاهش التهابات مربوط می‌شود. با استفاده از عصاره یا روغن رزماری می‌توان به کاهش التهابات ایجاد شده، دردهای ناشی از آنها و اسپاسم ایجاد شده منجر شد.
این موضوع تحت تاثیر فرایندهای شیمیایی ایجاد می‌شود که سبب ارسال سلول‌های سفید بیشتر به قسمت آسیب دیده بروز می‌کند.
افرادی که به آرتریت روماتوئید مبتلا باشند با ماساژ زانو به مدت 15 دقیقه و سه مرتبه در هفته، به وسیله روغن رزماری، بعد از دو هفته شاهد کاهش 50 درصدی التهاب زانو خواهند بود.
لازم به ذکر است که آرتریت روماتوئید وضعیتی است که بر اثر سیستم خود ایمنی بدن ایجاد می‌شود و به بافت‌ها و سلول‌های مفصلی آسیب می‌زند که شایع‌ترین نشانه آن التهاب است. اما تنها راه درمان آن نمی‌تواند راهکارهای موضعی مانند ماساژ با روغن‌های مختلف باشد.
10. رزماری و پیشگیری از سرطان
رزماری به شکل تازه، روغن یا خشک شده تاثیرات آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی خود را می‌رساند. از آن برای مبارزه با سرطان و پیشگیری از ابتلا به آن می‌توان نتیجه گرفت.
حتی استفاده موضعی آن برای پیشگیری از آسیب به سلول‌های پوست به ویژه در مقابل اشعه uv می‌تواند بسیار موثر باشد. مصرف خوراکی این گیاه نیز به تقویت سیستم دفاعی بدن می‌انجامد و همینطور از آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد به سلول‌های بدن جلوگیری می‌کند.
11. خواص رزماری برای کبد
طبق مطالعات انجام شده، رزماری تاثیر به سزایی در تقویت مکانیسم‌های دفاعی بدن دارد. این موضوع به علت خواص آنتی اکسیدانی بالایی است که به همراه دارد.
حتی این گیاه بسیار خاصیت ادرار آوری دارد که زمینه دفع سموم از بدن را بیشتر فراهم می‌کند. از طرفی از سیروز کبدی یا التهاب کبد به شدت جلوگیری می‌کند و به بهبود عملکرد کبد کمک می‌رساند.
12. خواص رزماری برای سیستم گوارشی
مصرف رزماری به شکل خوراکی در انواع غذاها و یا دمنوش آن، به تولید صفرای بیشتر کمک می‌کند که فرایند هضم چربی را بهبود خواهد بخشید.
علاوه بر این موضوع در طب سنتی رزماری را برای درمان درد معده، رفع یبوست، درمان اسهال و دل‌پیچه نیز توصیه می‌کنند. این گیاه برای عفونت‌های باکتریایی دستگاه گوارش نیز بسیار مفید و موثر است.
13. درمانی برای مسمومیت غذایی
رزماری برای جلوگیری از رشد باکتری‌های غذایی در معده که سبب مسمومیت می‌شوند بسیار موثر است. حتی در صورتی که از این ماده غذایی به مقدار کم در مواد غذایی به کار برده شود نیز این تاثیر را می‌توان دریافت کرد.
14. کاهش عوارض آنتی بیوتیک‌ها
یکی از بهترین خواص رزماری به کاهش عوارض داروهای آنتی بیوتیکی مربوط می‌شود. با اینکه اثربخشی این داروها را افزایش می‌دهد اما عوارضی که به همراه دارند را تا حدودی می‌کاهد.
15. رفع مقاومت آنتی بیوتیکی
یکی از گزینه‌های عالی برای تضعیف دیواره‌ی سلولی باکتری‌ها در مقابل آنتی بیوتیک‌های مصرفی، رزماری است. ترکیباتی که رزماری به همراه دارد نه تنها موجب آسیب به باکتری‌ها می‌شود بلکه سبب تاثیر آنتی بیوتیک‌ها بر آنها نیز خواهد شد.
به چه شکل از خواص رزماری بهره‌مند شویم؟
راهکارهای مختلفی برای بهره از این گیاه پرخاصیت وجود دارد. در طول متن نیز به مواردی از کاربردهای آن اشاره کردیم. می‌توانید آن را به طور کامل آسیاب و پودر کنید تا در تهیه انواع غذاها به کار ببرید.
حتی استفاده از برگ‌های تازه آن در غذاهایی مانند استیک، مرغ و ماهی شکم پر یا غذاهایی مانند انواع دلمه می‌تواند گزینه بسیار خوبی باشد زیرا عطر و طعم بسیار منحصر به فردی دارد.
از روغن آن برای استنشاق و مصارف موضعی به راحتی می‌توان استفاده کرد. معمولا روغن رزماری در بسته بندی‌های کوچک و به صورت ظروف قطره چکانی به فروش می‌رسد. استفاده از چند قطره آن برای درمان موضعی کاملا موثر است اما اغلب توصیه می‌شود از این روغن به شکل خوراکی استفاده نشود. به ویژه اینکه مصرف خوراکی آن برای طولانی مدت، اغلب ممنوع می‌شود.
اما مصرف موضعی این روغن به بهبود گردش خون کمک شایانی می‌رساند که اغلب برای دریافت این خاصیت توصیه می‌شود. حتی خواص آن از طریق پوست نیز تا حدودی قابل جذب است.
مواردی که باید از خواص رزماری چشم‌پوشی کرد
با اینکه این گیاه خواص متعددی را به همراه دارد اما در برخی از موارد باید خواص آن را نادیده گرفت. زیرا ممکن است آسیب و عوارض احتمالی را در پی داشته باشد. به موارد زیر در رابطه با مصرف رزماری توجه کنید:
- از استفاده موضعی روغن یا عصاره رزماری روی پوست آسیب دیده و اطراف چشم باید خودداری کرد
- رزماری ممکن است عوارض فشار خون بالا و اثرات صرع را تشدید کند
- در دوران بارداری بهتر است با احتیاط بیشتری آنرا استفاده کرد و در صورت لزومِ استفاده‌ی مکرر، صلاحیت مصرف را باید از پزشک جویا شد
- با اینکه واکنش‌های آلرژیک به رزماری بسیار نادر گزارش شده است، اما باید در صورت بروز عوارض آلرژیک از استفاده مکرر آن تا جای ممکن اجتناب کرد
مطالب مرتبط با خواص رزماری
- با گیاه افتیمون و خواصی که به همراه دارد آشنا شوید.
- تا چه حد خواص حنا برای پوست و مو را می‌شناسید؟
- مهمترین خواص بهارنارنج برای آرامش اعصاب و روان را بشناسید.
خلاصه‌ای از خواص رزماری
رزماری یکی از گیاهان پرخاصیت است که در تهیه غذا علاوه بر دریافت فواید، طعم‌دهی مطلوبی را نیز ایجاد می‌کند. این گیاه بوته‌های زیبایی دارد که برگ‌های آن تیز هستند و در بسیاری از مناطق می‌توان آنها را کاشت تا خواصی که دارند را دریافت کرد. برای استفاده موضعی باید روغن آنرا تهیه کرد تا به بهبود التهابات، جلوگیری و درمان ریزش مو و بهبود دردهای بدنی پرداخت. اما مصرف خوراکی آن به شکل دمنوش یا در غذاها، به بهبود مشکلات گوارشی و بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند. حتی از طریق استنشاق آن نیز می‌توان به افزایش تمرکز و هوشیاری دست یافت. با این حال بهتر است ممنوعیت‌هایی که در انتها بیان شد را نیز جدی گرفت.
