درمان آرتروز با روش‌های مختلف، بسته به نوع آرتروز می‌تواند متفاوت باشد. هدف اصلی از درمان، کاهش علائم و عوارض آرتروز است تا کیفیت زندگی فرد بهبود یابد.
آرتروز (Arthritis) به تورم و حساسیت یک یا چند مفصل گفته می‌شود. مهمترین علائمی که دارد درد و سفت شدن مفصل است. به طور معمول با بالا رفتن سن تشدید می‌شود.
به همین دلیل برای جلوگیری از تشدید آن لازم است راهکارهایی را جهت درمان پیش گرفت. در ادامه به راهکارهای درمانی و اطلاعات جامعی در مورد این عارضه خواهیم پرداخت.
مطالب مرتبط با درمان آرتروز
- 11 علت درد زانو و 11 راه درمان درد زانو را بشناسید.
- 6 بیماری که باعث درد دست راست می‌شوند.
- درد مفاصل چه علتی دارد؟ 3 راه درمان را یاد بگیرید.
آرتروز چیست؟
به آرتروز، بیماری فرسایش مفصل نیز گفته می‌شود. این بیماری همانطور که از نامش پیداست فرسایش مفصل را به همراه دارد. اما مفصل چیست؟
مفصل محل اتصال استخوان‌ها است که ماده‌ای شبیه پلاستیک که بافتی نرم و صاف به نام غضروف دارد که این محل اتصال را پوشش داده است. غضروف بافتی همبند است که مانند بالشتکی بین این دو استخوان قرار می‌گیرد تا از ساییده شدن استخوان‌ها روی هم جلوگیری کند.
حتی نقش ضربه گیر را نیز دارد.
وقتی گفته می‌شود مفصل دچار آرتروز شده است، یعنی غضروف آسیب دیده است و سطح آن ناصاف شده است. این آسیب به غضروف درد را در پی دارد. اما علائم دیگری نیز برای آن وجود دارد.
علائم آرتروز چیست؟
برای پیش گرفتن درمان آرتروز لازم است بررسی کرد که آرتروز در چه مرحله‌ای است. به همین دلیل باید به علائم آن توجه داشت. علائمی که این عارضه به همراه دارد شامل موارد زیر می‌شود:
- درد در ناحیه مفصل (محل اتصال دو استخوان)
- صدا دادن مفاصل حین حرکت (صدایی مانند ترق ترق)
- مشکل در حرکت مفصل یا کاهش یافتن دامنه حرکت مفصل
- التهاب که ناشی از تجمع مایعات است (اصطلاحا آب آوردن می‌گویند)
- احساس سفتی و خشکی مفصل یا محدودیت در حرکت دادن مفصل
- قرمزی در اطراف مفصل
- احساس درد در صبح‌ها بیشتر است
جالب است بدانید علائم آرتروز در طول زمان، گسترش می‌یابد. ولی ممکن است در برخی از موارد بسته به علت ایجاد آن، به طور ناگهانی ظاهر شود.
معمولا این بیماری در بزرگسالان بالای 65 سال بیشتر دیده می‌شود. ولی ممکن است در کودکان، نوجوانان و حتی افراد جوان و میانسال نیز دیده شود.
افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر به این عارضه دچار می‌شوند. همچنین معمولا در زنان شایع‌تر از مردان است.
درمان آرتروز با توجه به نوع آن
باید در نظر داشت که راه درمان آرتروز در حد به سزایی تحت تاثیر نوع آن است. انواع مختلفی از آرتروز وجود دارد. اما همه انواع آن تجزیه غضروف را در پی دارند.
شایع‌ترین انواع آرتروز، استئوآرتریت و آرتریت روماتوئید هستند.
استئوآرتریت نوعی آرتروز است که در پی حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل بروز داده می‌شود. در صورت بروز آن، پوشش مفصل تحلیل می‌رود.
وقتی کریستال‌های اسید اوریک در پی وجود مقادیر بیش از حد اسید اوریک در خون تشکیل شده باشند، نقرس ایجاد می‌شود. نقرس نیز نوعی آرتروز محسوب می‌شود. همچنین بیماری پسوریازیس یا لوپوس نیز می‌توانند موجب تجزیه مفصل و ایجاد نوعی آرتروز شوند.
در حالت کلی معروف‌ترین انواع آرتروز را می‌توان در موارد زیر بیان کرد:
- نقرس
- آرتروز پسوریازیس
- آرتریت روماتوئید جوانان
- اسپوندیلیت آنکیلوزان
- استئو آرتریت
- آرتریت واکنشی
- روماتیسم مفصلی
- آرتروز سپتیک
- آرتروز شست
عوامل خطر آرتروز
1. سابقه خانوادگی
در صورتی که برخی از انواع آرتروز در خانواده مانند والدین یا خواهر و برادر دیده شود، احتمال بروز در فرد بیشتر است. ژن‌ها می‌توانند فرد را نسبت به عوامل محیطی که سبب آرتروز می‌شوند، مستعدتر کنند.
2. افزایش سن
خطر ابتلا به انواع آرتروز مانند آرتروز روماتوئید، استئو آرتریت و نقرس، با افزایش سن، افزایش می‌یابد.
3. جنسیت
زنان بیشتر از مردان به آرتریت روماتوئید مبتلا می‌شود. در حالی که بیشتر افرادی که به نقرس یا برخی دیگر انواع آرتروز، مبتلا می‌شوند مردان هستند.
4. آسیب مفصلی
در صورتی که سابقه آسیب به مفصل، مانند آسیب ورزشی یا فعالیت بدنی شدید، وجود داشته باشد، احتمال بیشتری برای بروز آرتروز در مفصل وجود دارد.
5. چاقی و اضافه وزن
حمل وزن اضافی، به معنای فشار بیشتر روی مفاصل، به ویژه مفصل زانو، باسن و ستون فقرات است. افرادی که اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض آرتروز هستند.
آرتروز چگونه درمان می‌شود؟
هدف اصلی از درمان آرتروز کاهش دردی است که به همراه دارد. هدف مهم دیگر از درمان آرتروز پیشگیری از آسیب‌های بعدی به مفصل است. در این روش‌های درمانی، فرد یاد می‌گیرد که بهترین راه کنترل آرتروز چگونه است.
گاهی برخی از افراد به استفاده از پدهای گرمایشی یا کمپرس یخ اکتفا می‌کنند. برخی دیگر نیز رو به استفاده از دستگاه‌های کمک کننده برای حرکت، مانند واکر یا عصا می‌آورند. از این طریق از فشار روی مفصل کم خواهد شد و درد نیز کاهش می‌یابد.
اما راهکارهای درمانی که پزشک ممکن است تجویز کند را در ادامه بررسی خواهیم کرد.
1. تجویز دارو برای درمان آرتروز
برخی از انواع داروها برای سرکوب عوارض آرتروز موثر هستند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
داروهای مسکن
مانند استامینوفن و هیدروکودون برای مدیریت درد موثر هستند اما التهاب را کاهش نمی‌دهند.
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
مانند ایبوپروفن و انواع سالیسیلات‌ها، برای کنترل درد و کاهش التهاب موثر هستند. سالیسیلات‌ها می‌توانند خون را رقیق کنند که باید در کنار داروهای رقیق کننده با احتیاط مصرف شوند. حتما باید مصرف آنها را تحت نظارت پزشک پیش برد.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن
در صورتی که فرد به استئو آرتریت مبتلا باشد نیاز به کنترل با داروهایی همچون پردنیزون یا کورتیزون برای کاهش التهاب وجود دارد.
در این موارد پزشک داروهایی را برای سرکوب سیستم ایمنی بدن تجویز می‌کند.
3. استفاده از پماد برای درمان آرتروز
استفاده از برخی از پمادها به کاهش دردها و التهاب ایجاد شده بر اثر آرتروز می‌تواند کمک کند. اما به عنوان تنها راه برای درمان نمی‌توانند باشند. از آنها اغلب در کنار درمان دارویی و درمان‌های تکمیلی خانگی باید کمک گرفت.
پمادهای منتول که حاوی کپسایسین فلفل هستند، انتقال دهنده سیگنال‌های درد را مسدود می‌کنند. در نتیجه درد کاهش خواهد یافت.
4. جراحی برای درمان آرتروز
در صورتی که آرتروز شدید ایجاد شده باشد و مفصل در حد بالایی از بین رفته باشد، نیاز به جایگزینی مفصل با جراحی وجود دارد. معمولا این شکل از جراحی برای جایگزینی مفصل زانو و باسن بیشتر کاربرد دارد.
در صورتی که آرتروز شدید در انگشتان دست یا مچ دست وجود داشته باشد، پزشک عمل همجوشی مفصل یا فیوژن را انجام می‌دهد. در این روش، انتهای استخوان‌ها به یکدیگر وصل می‌شوند تا وضعیت بهبود یابد. (منبع)
5. درمان فیزیکی و حرکتی
درمان فیزیکی شامل تمریناتی می‌شود که به تقویت عضلات اطراف مفصل آسیب دیده، کمک شایانی می‌رساند. این راهکار درمانی، یکی از اصلی‌ترین و موثرترین راهکارهای درمان آرتروز است.
اما باید طریقه اصولی آن را زیر نظر متخصص فیزیوتراپ آموزش دید تا از آسیب مجدد به مفصل جلوگیری شود.
پیش بردن برنامه این حرکات می‌تواند به افزایش دامنه حرکتی مفصل منجر شود. با انجام آنها بافت‌های اطراف مفصل مانند تاندون یا عضلات تقویت خواهند شد.
در مواردی که انجام تمرینات برای فرد سخت باشد، متخصص انجام ادامه تمرینات را در آب تجویز خواهد کرد.
6. تزریق به روش PRP
امروزه بر خلاف سابق، روش‌های بدون جراحی بیشتر مورد پسند هستند و روزانه در حال پیشرفت هستند. PRP یکی از روش‌های بدون جراحی است که برای آرتروز به کار برده می‌شود.
در این روش پلاسمای غنی شده با پلاکت به مفصل مبتلا به آرتروز تزریق می‌کنند. PRP برای آرتروز درجه 1 تا درجه 3 موثر است.
با روش PRP، فرد قادر به حرکت راحت‌تر خواهد بود و درد ایجاد شده تسکین خواهد یافت. این روش عوارض جانبی به همراه ندارد.
7. اوزون تراپی
از دیگر روش‌هایی که برای درمان آرتروز به کار برده می‌شود، اوزون تراپی است. در این روش کاهش درد برای مفصل ایجاد خواهد شد و در پی آن دامنه حرکتی مفصل مبتلا به آرتروز بهبود بخشیده می‌شود. در این روش در حد به سزایی التهاب ناشی از آرتروز کاسته می‌شود.
8. کاهش وزن
یکی از مهمترین و موثرترین گام‌هایی که باید برای کنترل و پیشگیری از تشدید آرتروز برداشت، کاهش وزن است. کاهش وزن از فشار روی مفاصل می‌کاهد.
از آنجایی که این عارضه در افرادی که اضافه وزن دارند بیشتر دیده می‌شود، باید توصیه کرد که راهکارهای مناسب برای کاهش وزن که شامل برنامه غذایی اصولی و تمرینات ورزشی می‌شود را پیش بگیرند.
حتی در مواردی که آرتروز به جلوگیری از حرکت برای آنها منجر شده است، راهکارهای جراحی نیز گزینه‌ای سریع است. اما استفاده از دستگاه‌های غیر تهاجمی که نیاز به جراحی ندارند، امروزه مناسب‌تر هستند.
9. ماساژ درمانی
برای درمان آرتروز می‌توان از ماساژ کمک گرفت. اما به تنهایی برای درمان موثر نیست و فقط موجب کاهش درد آن می‌شود.
جالب است بدانید آرتروز مزمن، در مقابل ماساژ درمانی واکنش‌های مثبتی را نشان می‌دهد. این روش برای کاهش سفتی و خشکی مفصل بسیار تاثیرگذار است. به همین دلیل اغلب برای بیمارانی که در حال تلاش برای بازیابی دامنه حرکتی مفصل هستند گزینه‌ای مناسب است.
این روش به شل شدن عضلات اطراف که دچار اسپاسم شده باشند، کمک شایانی می‌رساند.
10. تحریک الکتریکی
یکی از راهکارهایی که تا حدودی برای درمان برخی از انواع آرتروز موثر است، تحریک الکتریکی عصب از روی پوست است. این روش می‌تواند راهکاری عالی برای کاهش درد ناشی از آرتروز به ویژه برای زانو محسوب شود.
اما به عنوان تنها راه درمان نمی‌تواند موثر باشند و فقط درد را کاهش می‌دهند.
11. کمپرس سرد و گرم
یکی دیگر از راهکارهایی که می‌توان برای تسکین درد آرتروز انجام داد، استفاده از کمپرس گرم و سرد است.
به ویژه بعد از تمرینات حرکتی برای درمان آرتروز، توصیه می‌شود از کمپرس گرم و سرد استفاده شود.
12. تزریق ژل
تزریق ژل یکی از روش‌های غیرتهاجمی برای بهبود آرتروز زانو است. این نوع روش درمان را لازم است تحت نظارت مراکز درمانی مناسب پیش گرفت.
استفاده از این روش به حرکت راحت‌تر برای مفصل می‌انجامد. در برخی از موارد نیاز به تزریق کورتیزون نیز وجود دارد. از این طریق درد در طول یک هفته الی چند ماه بهبود خواهد یافت.
13. درمان خانگی آرتروز
برخی از تغییرات در سبک زندگی می‌تواند کمک شایانی در درمان آرتروز داشته باشد. برای مثال کاهش وزن و بودن در وزن مناسب، علاوه بر اینکه خطر ابتلا به آرتروز را کاهش می‌دهد، می‌تواند روند درمان را تسریع بخشد.
همچنین پیروی از رژیم غذایی سالم، با دریافت مقدار زیاد از خواص آنتی اکسیدانی، از مواد غذایی همچون میوه و سبزیجات، به کاهش التهابات بدنی کمک می‌کند. از دیگر غذاهای کاهش دهنده التهاب ناشی از آرتروز می‌توان به ماهی و آجیل اشاره کرد.
برای درمان آرتروز باید تا جای ممکن از مصرف برخی از مواد غذایی نیز اجتناب کرد. گزینه‌هایی همچون غذاهای سرخ شده، مواد غذای فراوری شده، محصولات لبنی پرچرب و همچنین مصرف نامتعادل گوشت، بهتر است کمتر مصرف شوند تا آرتروز درمان شود.
برخی از تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که آنتی بادی‌های گلوتن، می‌توانند در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید موجب تشدید بیماری شوند.
به همین دلیل اغلب توصیه می‌شود از رژیم غذایی بدون گلوتن برای این بیماران استفاده شود.
همچنین جا دادن برنامه ورزشی روزانه برای درمان آرتروز می‌تواند موثر باشد. شنا یکی از بهترین گزینه‌ها برای درمان آرتروز است. زیرا فشار کمتری را نسبت به ورزش‌هایی همچون دویدن به مفاصل وارد می‌کند. (منبع)
فعالیت بدنی مهم است اما باید روش صحیح انجام تمرینات و استراحت را نیز در نظر داشت.
عوارض عدم درمان آرتروز
در صورتی که آرتروز شدید به ویژه برای پاها، دست‌ها و بازوها ایجاد شده باشد، ممکن است اختلالات متعددی را برای عملکرد روزانه فرد به همراه داشته باشد.
آرتروز می‌تواند راه رفتن را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین ممکن است برای نشستن فرد نیز مشکل آفرین باشد. در برخی از موارد ممکن است تشدید آرتروز به پیچ خوردن و تغییر شکل مفاصل منجر شود.
مطالب مرتبط با درمان آرتروز
- 11 علت درد زانو و 11 راه درمان درد زانو را بشناسید.
- 6 بیماری که باعث درد دست راست می‌شوند.
- درد مفاصل چه علتی دارد؟ 3 راه درمان را یاد بگیرید.
جمع‌بندی
علاوه بر روش‌های درمان آرتروز که پزشک توصیه می‌کند، لازم است فرد تغییراتی را در سبک زندگی روزمره خود داشته باشد.
این تغییرات می‌توانند روند درمانی را تسریع بخشد. همواره باید در نظر داشت اضافه وزن و چاقی یکی از مهمترین علل بروز آرتروز محسوب می‌شود. افراد مبتلا به آرتروز بهتر است روش مناسب برای بودن در وزن مناسب را انجام دهند.
