آپاندیس به عنوان عضوی از دستگاه گوارش، ممکن است دچار التهاب شود. اگر این اتفاق بیفتد میکروب‌های بیماری‌زا رشد کرده و علائمی برای به خطر افتادن و مبتلا شدن به بیماری آپاندیسیت ایجاد می‌شود.
دردهایی که در قسمت زیر شکم اتفاق می‌افتد، نگران کننده است و باید علائم بروز آپاندیسیت بررسی شود. به همین دلیل در ادامه متن سعی خواهیم کرد تا در مورد این عضو بدن، مواردی از جمله گزینه‌های زیر را برایتان به طور کامل بیان کنیم:
- آپاندیس کجا قرار گرفته است؟
- وظایف این عضو چیست؟
- آپاندیسیت چیست؟
- تشخیص، علائم و راه درمان آپاندیسیت
- عوارض تخلیه آپاندیس چیست؟
مطالب مرتبط با آپاندیس
- سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟ راه کنترل آن چگونه است؟
- بواسیر به چه روش‌هایی قابل درمان است؟ درمان خانگی آن چیست؟
- درد سمت چپ شکم زنگ خطر چه بیماری‌هایی است؟
محل قرارگیری آپاندیس در بدن
آپاندیس عضوی از دستگاه گوارش است که در قسمت پایینی شکم و در سمت راست قرار گرفته است. این عضو به روده بزرگ متصل است. عضوی کوچک که از انتهای روده بزرگ و سمت راست شکم منشعب شده است.
اگر در بدن در قسمت اطراف ناف دردی ایجاد شود، که به سمت راست و پایین شکم مربوط است احتمالا به مشکلات ایجاد شده در آپاندیس مربوط است. در دیواره این عضو بدن، بافت لنفاوی بسیار زیادی وجود دارد. طول این عضو در بزرگسالان بین 5 الی 10 سانتیمتر است و قطر آن بین 6 الی 8 میلی‌متر متغیر است.
کار آپاندیس و وظایف آن در بدن چیست؟
اکثر افراد بر این باورند که آپاندیس در بدن وظیفه‌ای ندارد و کار خاصی انجام نمی‌دهد. اینگونه فکر می‌کنند که برداشتن آن اختلالی برای بدن ایجاد نمی‌کند و به نظم سیستم بدن مشکلی وارد نمی‌شود. بهتر است عنوان بی‌خاصیتی محض را از روی آپاندیس بر‌داریم، زیرا دانشمندان بر اساس مطالعات انجام شده، دریافته‌اند کارکرد مهمی برای بدن دارد.
آپاندیس به عنوان پناه‌گاهی برای باکتری‌های سالم در بدن است. این عضو، به بدن کمک می‌کند تا در صورت بروز اسهال خونی (دیسانتری) و همینطور وبا، مسیر دستگاه گوارشی را مجددا راه‌اندازی کند.
باکتری‌هایی که سالم‌اند و مورد نیاز روده‌ها هستند در این عضو نگهداری می‌شوند. بیماری وبا و دیسانتری موجب از بین بردن این باکتری‌ها که بسیار برای بدن ضروری هستند، می‌شوند. درنتیجه، اگر بدن به احیای دوباره مسیر گوارشی نیاز داشته باشد، از باکتری‌هایی که در آپاندیس وجود دارند، استفاده می‌کند.
بهتر است از این فواید آپاندیس چشم‌پوشی نکرده و به آپاندیس صدمه وارد نکنید. از طرفی هم اگر آپاندیس دچار التهاب شود، نباید به دلیل داشتن کاربردهایش، آنرا نگه داشت. آپاندیس به هضم مواد غذایی گیاهی کمک بسیاری می‌رساند که شاید به همین دلیل این عضو در حیوانات گیاهخوار بزرگتر از انسان است.
آپاندیسیت به چه بیماری گفته می‌شود؟
همانطور که گفته شد، آپاندیس در قسمت راست پایین شکم وجود دارد، اما در صورت بروز بیماری آپاندیسیت، درد از ناحیه وسط شکم شروع خواهد شد. اغلب اوقات در 24 ساعت اولیه علائم و نشانه‌های خود را بروز می‌دهد.
اما باید توجه داشت که پس از گذشت 48 ساعت از بروز نشانه‌ها، به احتمال زیاد، پاره شود. در ابتدا ممکن است درد خفیف و ضعیفی احساس شود. به طوری که درد مخصوص یک ناحیه از شکم نیست و در شکم پخش است.
دردهایی که به این صورت در ناحیه شکم به دنبال وجود اختلالات در روده کوچک به وجود می‌آیند، احتمالا بر اثر آپاندیس هستند. آپاندیسیت اکثر اوقات با شروع درد به صورت ناگهانی که با گُرفتگی کلی که در قسمت شکم ایجاد می‌شود، همراه است.
در این حالت آپاندیس ملتهب و متورم شده و دیواره شکمی را تحریک خواهد کرد. بهتر است علائم دقیق آپاندیسیت را شناخت تا برای تحت درمان قرار گرفتن هرچه سریعتر اقدامات لازم توسط پزشک انجام شود.
علت بروز آپاندیسیت چیست؟
علت کاملا مشخصی برای بروز این بیماری نمی‌توان بیان کرد. اما گاهی به دلیل انسداد و یا عفونت ایجاد خواهد شد. در هر دو صورت باکتری به سرعت پخش شده و باعث تورم، التهاب و جمع شدن چرک در آن می‌شود.
اگر تکه‌ای مدفوع سفت و یا باقیمانده مواد غذایی در مجرای آپاندیس گیر کنند و یا عفونت‌های ویروسی در دستگاه گوارش به این عضو برسند، سبب بروز بیماری برای آپاندیس خواهد شد. در صورت رسیدگی نکردن به موقع احتمال پارگی و ترکیدن وجود دارد.
علائم ابتلا به آپاندیسیت کدامند؟
بیماری آپاندیسیت معمولا با درد معده و شکم همراه است. این درد عمدتا در طرفین و یا حتی پشت نیز احساس می‌شود. همانطور که گفته شد آپاندیسیت عمدتاً با درد معده مرتبط است، اما این درد نیز می‌تواند در طرفین یا پشت معده احساس شود.
اغلب درد آن با راه رفتن و یا حتی سرفه بدتر می‌شود. در صورت قطع ناگهانی درد شدید یا بروز هر یک از علائم ذکر شده باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود، زیرا تشخیص و درمان به موقع بسیار مهم است.
خوردن، نوشیدن و یا استفاده از داروهای ضد درد، آنتی اسیدها، ملین‌ها یا پدهای گرم کننده، می‌تواند منجر به پارگی آپاندیس شود. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- اشتها کاهش خواهد یافت
- حالت تهوع و استفراغ پس از شروع دردهای شکمی
- دردهای سنگین و خشن در نزدیکی بالای شکم که به سمت راست کشیده می‌شود؛ این دردها تیز هستند که از نشانه‌های اولیه این بیماری است
- تورم و التهابات شکمی
- بر اثر انسداد قسمتی از روده یا بسیاری از آن دفع گاز سخت خواهد شد
- تب بالای 38 درجه که گاهی با لرز همراه است؛ این حالت ممکن است موجب افزایش یافتن ضربان قلب شود که در این صورت امکان پارگی آپاندیس وجود دارد
- اسهال یا یبوست
- گرفتگی‌های شدید شکمی
- بروز مشکلات در دفع ادرار و ادرارهای دردناک
چگونه آپاندیس را تشخیص دهیم؟
در بیماران مبتلا به آپاندیسیت، به علت وجود درد، معمولا بی‌حال و بی‌حرکت، در رختخواب به استراحت می‌پردازند. عطسه و سرفه درد آنها را تشدید کرده و در حین حرکت با ماشین و رد شدن از سرعت‌گیر درد شدیدتر خواهد شد.
اگر با لمس قسمت راست و پایین شکم، درد ایجاد شود، احتمالا آپاندیسیت اتفاق افتاده است. به سرعت باید به پزشک مراجعه کرده تا آزمایش ادرار و شمارش گلبول‌های سفید انجام شود. اگر فرد مشکوک به ابتلا به آپاندیسیت باشد، بررسی‌های دقیق‌تری از جمله عکس از قفسه سینه به همراه عکس ساده شکم تجویز خواهد شد.
سونوگرافی اگر توسط فرد متخصص انجام شود، ارزش بالایی خواهد داشت. زیرا به صورت دقیق تشخیص می‌دهد که فرد به آپاندیسیت مبتلا است یا خیر. گاهی اوقات برای تشخیص این مشکل، سی‌تی‌اسکن نیز توسط پزشک تجویز می‌شود.
عفونت مجاری ادراری، یبوست و یا اسهال و استفراغ، التهاب روده و یا غدد لنفاوی، بیماری‌های عفونی لگن و حاملگی‌های خارج از رحمی و تومور کارسینوئید جزئی از تشخیص علائم افتراقی برای این بیماری هستند.
گاهی اوقات آپاندیس سر جای اصلی خود قرار ندارد، پشت روده رفته و یا چرخیده و بالاتر قرار می‌گیرد. بررسی‌های انجام شده آپاندیس را نشان نمی‌دهد اما فرد هنوز مشکوک به آپاندیسیت است.
این نکته را باید دانست که بعضی اوقات تشخیص قطعی بیماری‌هایی همچون آپاندیسیت، علی‌رغم آزمایشات و بررسی‌های صورت گرفته که با معاینات دقیق فیزیکی همراه هستند، امکان‌پذیر نیست. اگر فرد مشکوک به آپاندیسیت باشد، عمل‌های جراحی لازمست تا از ترکیدن، پارگی و سوراخ شدن آپاندیس جلوگیری شود.
درمان آپاندیسیت چگونه است؟
تحت درمان قرار گرفتن با آنتی‌بیوتیک‌هایی که پزشک تجویز می‌کند راهی برای درمان آپاندیسیت است. احیای بیمار و درآوردن آپاندیس با عمل جراحی، تحت درمان قرار گرفتن توسط مایعات از راه وریدی، راهکارهایی هستند که به بیمار توصیه می‌شود که برای درمان آپاندیسیت انتخاب کند.
در صورتی که آپاندیس هنوز پاره نشده است، درمان توسط لاپاراسکوپی نیز تجویز خواهد شد. اگر آپاندیسیت با آبسه همراه باشد، پزشک جراح در ابتدا عمل تخلیه آبسه را انجام داده و سپس تخلیه آپاندیس را انجام خواهد داد.
عوارض ایجاد شده بر اثر آپاندیسیت
با تشخیص زود هنگام بیماری آپاندیسیت فرد سریعتر مورد معالجه قرار گرفته و از بروز خطرات پیشگیری خواهد شد. از جمله عوارض ایجاد شده بر اثر بروز آپاندیسیت و پاره شدن آن به موارد زیر می‌توان اشاره کرد.
- زخم عفونی
- مسدود شدن روده‌ها به دلیل چسبندگی
- ایجاد آبسه‌هایی چرکی درون شکم
- عفونت رگ‌های کبدی
- ایجاد نازایی در خانم‌ها به دلیل چسبندگی لوله‌های رحم
- فیستول‌های پوستی
اگر آپاندیسیت زود تشخیص داده شود و فرد مورد معالجه و تحت درمان قرار گیرد، از بروز این موارد جلوگیری شده و خطر ابتلا به مرگ کاهش داده می‌شود.
ترکیدن آپاندیس و عفونی شدن آن
آپاندیس بخشی از سیستم ایمنی بدن را تشکیل داده است. سلول‌های لنفاوی موجود در این عضو، موجب ترشح پادتن‌هایی برای روده می‌شوند. آپاندیس زائده یکطرفه‌ای به شمار می‌رود که یک دهانه باز دارد. اگر به دلیل وجود مواد زائد و حتی مدفوع، مجرای آن مسدود شود، بر اثر رشد میکروب‌ها، عفونت آپاندیس ایجاد خواهد شد.
به همین دلایل نام برده شده، دلیل ابتلا به آپاندیسیت مسدود شدن دهانه آن است. در صورتی که این عفونت پیش آمده برطرف نشود، کیسه آپاندیس پاره شده و عفونت آن در ناحیه شکم پخش خواهد شد.
ترکیدن آپاندیس، اتفاق بسیار خطرناکی است که اگر به موقع از بروز آن جلوگیری نشود، ممکن است عفونت‌های شدیدی را در شکم ایجاد کرده و حتی منجر به مرگ بیمار شود.
مشکلات ناشی از تخلیه آپاندیس
برخی بر این عقیده‌اند که در طول زندگی آپاندیس نقشی نداشته و در فعالیت زیستی بدن موثر نیست. اما این نکته بسیار حائز اهمیت است که قسمتی از سیستم ایمنی بدن، توسط آپاندیس تامین شده است و ایجاد مشکلاتی همچون عفونت، پارگی و حتی نبود آن خطراتی را برای بدن فرد ایجاد خواهد کرد.
آپاندیس، به عنوان عضوی از بدن است که برای راه‌اندازی دوباره سیستم گوارشی به منظور از بین بردن پسماندهای خوراکی‌ها در روده بسیار موثر است.
سیستم گوارشی دارای مقدار زیادی از باکتری‌ها است که برای هضم مواد غذایی و جذب آن نقش به سزایی را ایفا می‌کنند. اگر باکتری‌های مفید برای جذب این مواد به دستگاه گوارشی نرسند ممکن است سبب به تاخیر افتادن بهبود بیماری‌هایی نظیر اسهال شود.
فقدان این عضو بدن سبب می‌شود ایمنی بدن پایین آمده و فعال کردن سیستم گوارشی دچار اختلال خواهد شد. از این رو بهتر است تا جای ممکن به پیشگیری از وخیم شدن اوضاع آن پرداخت.
راه‌هایی برای پیشگیری از التهاب آپاندیس
پیشگیری از التهاب آپاندیس تا حد به سزایی می‌تواند در حفظ آن موثر باشد. تا حد به سزایی تغذیه اصولی در این موضوع نقش به سزایی را ایفا می‌کند.
مصرف میوه و سبزیجات بیشتر در رژیم غذایی روزانه، هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن آب و مایعات به مقدار کافی می‌تواند نقش به سزایی در حفظ سلامت آپاندیس داشته باشد. به ویژه میوه و سبزیجاتی که فیبر بیشتری را برای بدن به همراه دارند و میزان کربوهیدرات آنها کمتر است.
فیبر دریافتی از طریق مصرف میوه و سبزیجات سبب تصفیه و پاکسازی دستگاه گوارش می‌شود. علاوه بر این موارد غلات نیز می‌توانند فیبر زیادی را به بدن برسانند.
آپاندیسیت در بارداری
یکی از مشکلاتی که در دوران بارداری ممکن است سلامت جنین را تحت تاثیر قرار دهد، التهاب آپاندیس یا آپاندیسیت است.
برای پیشگیری از آسیب به جنین لازم است هر نوع مشکلی برای آپاندیس سریعا تشخیص داده شود تا سلامت جنین حفظ شود. معمولا آپاندیسیت در دوران بارداری تا حدود 7 درصد سبب سقط جنین می‌شود.
با توجه به این موضوع یکی از جراحی‌های رایج در دوران بارداری به عمل آپاندیس مربوط می‌شود. علائم بیان شده در این شرایط نیز یکسان هستند.
آپاندیسیت در کودکان
معمولا آپاندیسیت برای همه افراد در هر سنینی علائم مشابهی را بروز می‌دهد. حتی در کودکان به دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن، تب، حالت تهوع و استفراغ بیشتری را بروز می‌دهد.
در چنینی شرایطی باید از مصرف هر نوع دارو و حرکت زیاد برای کودک پرهیز کرد و او را به پزشک رساند.
این نکته را در نظر داشته باشید که در صورت آسیب به آپاندیس و پخش شدن عفونت آن در بدن، تب ایجاد خواهد شد. در صورت عدم درمان و ادامه دار شدن این موضوع ممکن است سبب گسترش یافتن عفونت به سایر قسمت‌های بدن و مشکلات جدی‌تر شود.
به همین دلیل برای پیشگیری از این موضوع ضروری است سریعا کودک مورد معاینه قرار گیرد.
مطالب مرتبط با آپاندیس
- سندروم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟ راه کنترل آن چگونه است؟
- بواسیر به چه روش‌هایی قابل درمان است؟ درمان خانگی آن چیست؟
- درد سمت چپ شکم زنگ خطر چه بیماری‌هایی است؟
جمع‌بندی
با مشاهده علائمی همچون درد در ناحیه راست معده، بهتر است به پزشک مراجعه کرده تا به سبب بروز مشکلات احتمالی در آپاندیس تحت درمان قرار گرفته شود. برای جلوگیری از بروز آپاندیسیت راهکاری معرفی نشده است. اما با مطالعه افرادی که مصرف غذاهای پر فیبر نظیر میوه و سبزیجات، در آنها بیشتر بوده است، به این نتیجه رسیدند که بروز آپاندیسیت در آنها کمتر شایع است. پس بهتر است با داشتن رژیم غذای مناسب و سبک زندگی صحیح فرصت داشتن سلامتی را برای بدن خود رقم بزنید.
وقتی کسی جراحی میکنه آپاندیسو چه مواد خوراکی براش مفیده؟
سلام همراه گرامی کوئیک فیت
دوست عزیز بهتر است برای تغذیه دوران نقاهت پس از عمل جراحی آپاندیس، از پزشک معالج مشورت دریافت کرد.
اما معمولا فرد پس از گذشت 3 روز می‌تواند به رژیم غذایی عادی برگردد. بعد از آن معمولا توصیه می‌شود مایعات بیشتری استفاده شود.
برای ترمیم جای زخم بعد از عمل نیز بهتر است منابع ویتامین C مانند آپ پرتقال، آب سیب و آناناس مصرف شود. همچنین ویتامین‌های A و K نیز باید دریافت شوند که منابعی همچون گوشت قرمز، ماست پروبیوتیک، انواع کلم، لبنیات، جگر، انبه، طالبی و گوجه و… برای دریافت آنها مناسبند.