زنیان چیست؟ 13 خاصیت عرق زنیان + بررسی مضرات

عرق زنیان یکی از عرقیجات بسیار مفیدی است که برای درمان موارد بسیاری می‌توان از آن بهره گرفت. استفاده از عرقیجات طبیعی در پیشگیری یا حتی درمان موثر هستند که ممکن است برای برخی افراد عرق زنیان کمی ناشناس باشد. به همین منظور اطلاعاتی تحت عناوین زیر را گردآوری کرده‌ایم تا بتواند شناخت بیشتری را ایجاد کند:

• معرفی تمام خواص و فواید آن
• مضرات مصرف بیش از حد
• موارد منع مصرف
• مواد معدنی و مغذی موجود در آن

 آشنایی با زنیان و عرق زنیان

عرق زنیان از گیاه زنیان تهیه می‌شود که این گیاه، گیاهی از گروه گیاهان چتری، علفی و بوته‌ای به شمار می‌رود که خاصیت دارویی مفید و بسیاری دارد.
از این جهت، این خواص به عرق زنیان نیز می‌رسد و می‌توان آنرا در رژیم غذایی به اعتدال گنجاند. گیاه زنیان عمری یک ساله دارد و ارتفاعی حدود 90 سانت می‌گیرد. از مهمترین خواص زنیان خاصیت میکروب کشی آن است.

زنیان میوه نوعی گیاه محسوب می‌شود که به صورت خودرو در هند، ایران، مصر و افغانستان می‌روید. در کشور هند و افغانستان پودر دانه زنیان بعنوان یک ادویه اصلی در غذاها استفاده می‌شود. در ایران، در شهرهای اصفهان، آذربایجان، فارس، خراسان، سیستان و بلوچستان، خوزستان و کرمان می‌روید.

مطالب مرتبط با عرق زنیان

• خواص عرق کاسنی برای سلامتی بدن و مواد مغذی موجود در آن
• آشنایی با خواص عرق بیدمشک و دمنوش های آن
• خواص عرق یونجه در 23 مورد کلی برای سلامتی و مواد مغذی آن

در واقع قسمتی از این گیاه که مورد استفاده قرار می‌گیرد، میوه آن به شمار می‌رود که حاوی مقدار زیادی تیمول است که به افزایش خاصی آنتی اکسیدانی آن منجر می‌شود.
میوه گیاه زنیان بیضی شکل و کوچک است که به رنگ قهوه‌ای روشن است و خطوطی عمودی در سطح آن قرار دارد. این دانه علاوه بر تیامین حاوی کلسیم، پتاسیم، نیاسین، سدیم و همینطور فسفر، آهن، اسیدهای چرب و فیبر نیز است.

طبع عرق زنیان چیست؟

این گیاه طبعی گرم و خشک دارد به همین دلیل عرق آن هم طبع گرم و خشک را به بدن می‌رساند. به همین دلیل اغلب توصیه می‌شود در مصرف آن جانب اعتدال رعایت شود.
به دلی طبع گرمی که به همراه دارد معمولا برای گرم کردن سیستم گوارشی و هضم آسان‌تر استفاده می‌شود. زنیان دارای عطر و بویی تند است و افراد گرم مزاج نباید از آن بیش از حد استفاده کنند یا تا جای ممکن از مصلح آن نیز بهتر است استفاده کنند.

مصلح زنیان چیست؟

برای اینکه بتوانید راحت و بدون آسیب دیدن از این ماده و عرق آن استفاده کنید بهتر است مصلح آن را نیز بشناسید. در طب سنتی مصلح زنیان و عرق آن را سکنجبین معرفی می‌کنند.

گیاه زنیان چه کاربردهایی دارد؟

دانه زنیان به صورت‌های مختلف به کار برده می‌شود. در مواردی برای آشپزی به عنوان ادویه، موارد دارویی و نگهدارندگی برای مواد غذایی استفاده می‌شود. همینطور برای تهیه پودر کاری، ترشی‌ها، مواد خوراکی و بیسکوییت نیز استفاده می‌شود. از عطر و رایحه این میوه برای ساخت خمیر دندان و دهان شویه و همینطور برای تهیه کرم‌های ضد کرم و ضد حشره نیز از این گیاه استفاده می‌شود.

خواص گیاه زنیان

1. برطرف کننده بیماری‌های مربوط به معده و کبد
2. بادشکن و تقویت کننده معده
3. ضد درد و ضد اسپاسم معده
4. دفع کننده سموم بدن
5. ضد استفراغ و تهوع
6. از بین برنده رماتیسم، گلو درد و سرفه
7. میکروب کش و ضد کرم
8. قابض و ادرار آور

از جمله فواید این دانه به ضد تب و ضد یبوست بودن، ضد قارچ و ضد زکام بودن نیز می‌توان اشاره کرد. این دانه برای بیماری‌های عصبی مفید بوده و قلنج و سوء هاضمه‌ای که بر اثر ضعف و ناتوانی باشد را بهبود می‌بخشد. زنیان به جذب بهتر و موثرتر مواد غذایی کمک کرده و سوء هاضمه را از بین می‌برد و مانع از بروز چاقی و انباشته شدن چربی در بدن می‌شود.

از جمله خواص دارویی زنیان می‌توان به آنتی اکسیدان بودن، ضد تب، ضد میکروب، ضد قارچ، ضد آسم، ادرار آور بودن، قاعده آور بودن و مسهل بودن اشاره کرد. همچنین زنیان برای لاغری، رماتیسم، تنگی نفس، بیماری‌های معده نیز بسیار مفید است. از سویی دیگر استفاده از دمنوش گیاه زنیان ضد میکروبهایی از جمله اشریشیا کلی و همینطور سالمونا تیفوزا است که می‌توان روزانه مصرف کرد.

علاوه بر این موارد زنیان دارای خاصیت ضد التهابی و ضد باکتری است که برای درمان و پیشگیری از ایجاد آکنه و جوش موثر است. همچنین برای درمان اگزما و جوش‌های خارشی می‌توان از دانه زنیان استفاده کرد. به جهت داشتن مقدار زیادی آنتی اکسیدان در دانه زنیان، از فرآیند سفیدی مو جلوگیری کرده و احتمال سفیدی موها را کاهش می‌دهد.

از خواص گیاه زنیان بسیار می‌توان گفت و نوشت. در صنعت صابون سازی، عطر سازی، دارویی و خوراکی نیز استفاده شده است. این گیاه به صورت پودر، پماد، لوسیون، محلول، دئودورانت، چای، دمنوش و عرق زنیان در بازار یافت می‌شود. در ادامه بیشتر به عرق زنیان و تاثیرات آن بر بدن خواهیم پرداخت.

شناخت کامل عرق زنیان

عرق زنیان گرفته شده از گیاه زنیان است که از همین رو دارای طبعی گرم و خشک است. دارای خواص دارویی بسیار مفیدی برای درمان و بهبود به شمار می‌رود. بیشتر خواص زنیان مربوط به معده است و بادشکنی بسیار قوی برای معده به حساب می‌آید.

یکی از عرقیات گیاهی مهم است که فواید متعددی را می‌توان برای آن ذکر کرد. عرق زنیان دارای طعمی تند و تیز است اما با خواص بسیاری که دارد می‎توان از آن چشم پوشی کرد.

مهمترین و برجسته‌ترین خواص عرق زنیان

خواص عرق زنیان مجزا از گیاه زنیان نیست. حتی این فواید در عرق آن چند برابر می‌شود که در ادامه به طور کامل آنها را بیان خواهیم کرد:

1. ضد نفخ و بادشکن
2. ضد عفونی کننده‌ای قوی برای معده و دستگاه گوارش
3. ضد انگل، ضد قارچ و ضد اسهال
4. برطرف کننده خشکی شانه‌ها و درمان کننده کشیدگی و التهاب تاندون‌ها و آرنج
5. دفع کننده رطوبت بدن و معده
6. یاری دهنده برای ترک اعتیاد و مضرات اعتیاد
7. مفید فایده بودن برای رعشه و فلج
8. درمان کننده آرتروز یا ساییدگی مفاصل (استئوآرتریت)
9. تصفیه کننده خون و پایین آورنده چربی خون
10. افزاینده ترشحات روده و ضد ترش کردن معده
11. کاهش دهنده درد سیاتیک، نقرس و کرامپ
12. درمان کننده جوش، آکنه، نقص‌های پوستی و جوش‌های سر سیاه
13. راهکار موثری برای رفع سکسکه

تاثیرات خواص عرق زنیان بر بدن

در کنار خواصی که از عرق این گیاه به گوش رسیده است، خواص دیگری نیز وجود دارد که تخصصی هستند و کمتر به آنها اشاره می‌شود. در اینجا قسمتی از خواص مهم و کاربردی عرق زنیان را بیان می‌کنیم تا برای شما مفید فایده قرار گیرد.

1. ضد درد مفاصل

از جمله دیگر خواص عرق زنیان می‌توان به ضد درد و ضد التهاب بودن برای مفاصل، رفع کننده دردهای آرتروز، برطرف کننده اسپاسم‌های عضلانی و گرفتگی عضلات نیز اشاره کرد.

2. لاغری و کاهش وزن با عرق زنیان

همچنین عرق زنیان بعنوان یک عرق گرم و خشک موثر برای تقویت معده و درمان سوء هاضمه مناسب است که با جذب بهتر ویتامین‌ها و مواد معدنی و هضم موثرتر غذا به لاغری کمک می‌کند، از این رو مانع چاق شدن و اضافه وزن می‌شود.

افرادی که قصد کاهش وزن دارند می‌توانند از خواص عرق زنیان بهره ببرند. زنیان دارای خاصیت مسهل کنندگی است که باعث دفع سریع غذا شده و غذای اضافی را برای بدن غیر قابل دسترس می‌کند. از این رو از ابتلا به یبوست که مشکل بزرگی برای مبتلایان به اضافه وزن هستند برطرف خواهد شد. در ادامه نیز چربی جذب بدن نشده، از چاق شدن جلوگیری می‌کند و لاغری را به همراه می‌آورد.

نحوه مصرف عرق زنیان برای لاغری و کاهش وزن

از آنجایی که عرق زنیان نقش هضم کننده سریع غذا را برای بدن دارد، بهتر است بعد از هر وعده غذایی، یک لیوان که نیمی آب و نیمی از عرق زنیان است را بنوشید. برای اینکه تاثیر به سزای عرق زنیان را بتوان مشاهده کرد بهتر است ورزش و رژیم غذایی مناسب را در کنار نوشیدن عرق زنیان پیش گرفت.

همینطور از دمنوش زنیان روزی سه بار می‌توان برای لاغری استفاده کرد. سه گرم از دانه زنیان را در آب گرم دم کرده و مصرف کنید.

نکته: باید در نظر داشته باشید که زنیان و عرق آن به تنهایی نمی‌توانند لاغری و کاهش وزن را به همراه داشته باشند. بلکه در کنار برنامه غذایی مخصوص کاهش وزن و همینطور ورزش، به شما در رسیدن به کاهش وزن کمک شایانی را می‌رسانند.

3. رفع ناراحتی‌های گوارشی

مشکلات متعدد گوارشی که اغلب به صورت روزمره بروز داده می‌شوند را می‌توان از طریق راهکارهای طبیعی و در دسترس خانگی بهبود بخشید. بسیاری از عرقیجات گیاهی و دمنوش‌ها در این امر موثر هستند.

افرادی که دچار ناراحتی‌های گوارشی می‌شوند، می‌توانند از خواص فوق العاده این گیاه بهره ببرند. عرق زنیان بعنوان داروی ضد تهوع و ضد اسهال عمل کرده و از همین جهت به درمان سیستم گوارشی به خصوص در افراد سرد مزاج یاری می‌رساند.

4. دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه

از عرق زنیان می‌توان برای رفع مشکلات سنگ‌های موجود در سیستم بدن از جمله سنگ کلیه و سنگ مثانه بهره برد. همینطور برای دفع این سنگ‌ها نیز کمک شایانی خواهد کرد.

5. آرامش بخش

اکثر اوقات از انواع دمنوش‌ها برای کسب آرامش درونی، کاهش اضطراب و استرس میتوان بهره برد. دمنوش گیاه زنیان یا عرق زنیان در نوشیدنی‌های گرم نیز جزء این قاعده است.

6. تنظیم چرخه قاعدگی

خانم‌های سرد مزاج مشکلات بیشتری را برای قاعدگی تحمل می‌کنند. از جمله این مشکلات نامرتب بودن سیکل قاعدگی است. عرق زنیان می‌تواند نقش مهمی در درمان و منظم شدن چرخه قاعدگی به همراه داشته باشد تا بتوان از عوارضی مانند رشد موهای زائد و یا درل دردهای مکرر دور شد.

7. عرق زنیان داروی طبیعی ضد وبا

از جایی که دانه زنیان حاوی آنتی اکسیدان است، می‌تواند بسیار موثر برای ضد عفونی کردن، ضد میکروبی کردن و ضد ویروسی کردن سیستم گوارشی عمل کند. به دنبال آن در نابودی و از بین بردن عفونت‌ها و کرم‌های سیستم گوارشی تاثیر به سزایی را ایفا می‌کند و در درمان نیز بسیار موثر خواهد بود.

8. خوشبو کننده دهان و دندان

رایحه خوشبو، معطر و خاصیت ضد میکروبی که عرق زنیان به همراه دارد موجب می‌شود تا بتوان از آن بعنوان یک دهانشویه طبیعی استفاده کرد. از دیگر خوبی‌های عرق این گیاه اینکه می‌توان برای پاک کردن و تمیز کردن دندان‌ها نیز از آن بهره برد.

9. مفید برای ترک اعتیاد به الکل

عرق زنیان به افرادی که به الکل اعتیاد دارند و قصد ترک آنرا دارند، کمک می‌کند تا عوارض ناشی از ترک الکل برای آنها آسان شده و رنج ترک الکل را برای آنها کمتر خواهد کرد.

10. زیبایی پوست با عرق زنیان

استفاده از راهکارهای طبیعی تاثیر به سزایی بر زیبایی پوست و حتی مو دارد. هر کدام از ماده‌های طبیعی تاثیر متفاوت خود را به همراه خواهد داشت که عرق زنیان نیز تاثیر منحصر به خود را بر پوست دارد.

از عرق زنیان می‌توان به شکل محلول و لوسیون استفاده کرد تا به رفع قارچ‌های پوستی کمک کند. همینطور برای درمان التهابات پوستی می‌توان عرق زنیان را با استفاده از پنبه روی سطح پوست شستشو شده، مالید.

استفاده از ماسک زنیان برای پوست
می‌توانید با استفاده از یک قاشق غذاخوری پودر زنیان، به همراه یک قاشق ماست، ماسکی خانگی تهیه کنید. سپس آن را روی پوست خود بمالید. باید به مدت 40 دقیقه این ماسک را روی صورت نگه دارید. سپس پوست را با آب ولرم شستشو دهید. این ماسک می‌تواند خواص متعددی را برای پوست به همراه داشته باشد.

11. راهی برای بهبود تنگی نفس

عرق این گیاه نقش به سزایی در رفع ترشحات تنفسی خواهد داشت. افرادی که سرد مزاج هستند در فصل سرد سال دچار این عارضه تنفسی می‌شوند. از این جهت مصرف عرق زنیان که دارای طبعی گرم و خشک است به این افراد توصیه می‌شود.

12. راهکاری برای رفع یبوست

زنیان حاوی مقدار زیادی فیبر است و دانه‌های آن به بهبود هضم غذا کمک می‌کند. عرق زنیان نیز از این خاصیت مستثنی نیست. استفاده از آن برای پیشگیری و درمان یبوست کمک به سزایی را به فرد می‌رساند. برای نتیجه از این منظور بهتر است روزانه دو مرتبه، نصف فنجان عرق زنیان را با نصف فنجان آب ولرم ترکیب کرده و نوشید.

13. موثر در کاهش التهابات بدنی

بسیاری از مشکلات و دردهایی که در بدن ایجاد می‌شوند بر اثر وجود التهابات و تورم ناشی از مواد غذایی مصرفی است. عرق زنیان بعد از غذا، به برطرف شدن این حالات کمک می‌کند.

عوارض و مضرات مصرف بیش از حد عرق زنیان

عرق زنیان اگر به اندازه و درست مصرف شود هیچ عوارض جانبی را به همراه نخواهد داشت. اما مصرف بیش از حد آن می‌تواند موجب عوارض زیر شود:

• زخم معده
• سوزش معده
• خواب آلودگی
• ابتلا به بیماری‌های قلبی
• حالت تهوع
• تب و افزایش دمای بدن
• بروز عوارض آلرژیکی و بروز حساسیت
• مشکلات کبدی

ممنوعیت مصرف عرق زنیان

این نوشیدنی نمی‌تواند برای همه افراد خواص یکسانی را به همراه داشته باشد. به همین دلیل به برخی از افراد توصیه می‌شدکه تا جای ممکن از مصرف این نوشیدنی اجتناب کنند.

عرق زنیان برای تیروئید

بهتر است افرادی که به اختلالات غده تیروئید دچار هستند از این نوشیدنی با احتیاط مصرف کنند. حتی بهتر است مصرف از مصرف آن خودداری کنند.

کودکان و نوزادان

بهتر است برای کودکان و نوزادان از مصرف عرق زنیان تا جای ممکن خودداری کرد. هنوز تحقیقاتی مبنی بر اینکه این نوشیدنی اثر سوء بر آنها دارد یا خیر، انجام نشده است.

عرق زنیان در بارداری

متخصصان توصیه میکنند که عرق زنیان برای خانم‌های باردار مصرف نشود. زیرا هنوز تحقیقاتی در این مورد صورت نگرفته است و ممکن است سبب سقط جنین شود.

عرق زنیان در دوران شیردهی

در دوران شیردهی مادران نباید از این گیاه و عرق آن استفاده کنند. زیرا می‌تواند سبب کاهش شیر و حتی خشک شدن شیر شود. در دوران بارداری و حتی در دوران شیردهی، به هیچ وجه نباید از عرقیجات گیاهی بدون صلاحدید پزشک استفاده کرد.
استفاده از داروهای گیاهی مفید است اما تحقیقات کاملی در مورد بی ضرر بودن آنها در دوران بارداری و شیردهی کسب نشده است. به همین دلیل باید جانب احتیاط را رعایت کرد و از مصرف خودسرانه آنها در دوران بارداری و شیردهی پرهیز کرد.

بروز واکنش‌های آلرژیکی

زیاده روی در مصرف دانه زنیان و عرق زنیان موجب ایجاد حساسیت و آلرژی می‌شود. از این جهت ممکن است شاهد علائمی چون استفراغ، حالت تهوع و سوزش سر معده باشیم.

مبتلایان به بیماری‌های کبدی

افرادی که به بیماری‌های کبدی از نوع خفیف تا شدید مبتلا هستند، بهتر است از مصرف زنیان و عرق زنیان خودداری کنند. زیرا می‌تواند زمینه بیماری را تشدید کند یا مراحل درمان را به تعویق اندازد.

افراد گرم مزاج

از آنجایی که طبع زنیان گرم و خشک است توصیه می‌شود افراد گرم مزاج از مصرف این گیاه و عرق آن خودداری کنند. در صورت لزوم به مقدار خیلی کم و به همراه عرقیاتی همچون شاتره و کاسنی، که دارای طبعی خنک هستند، مصرف کنند.

مقدار مصرف متعادل عرق زنیان

بزرگسالان: این افراد می‌توانند روزانه نصف لیوان عرق زنیان را بعد از هر وعده غذایی میل کنند. گاهی ترکیب این نوشیدنی به همراه آب می‌تواند موثر در نوشیدن راحتتر آن باشد.

کودکان: کودکان بالای 3 سال، می‌توانند روزی 3 مرتبه به میزان 2 قاشق مرباخوری مخلوط شده در آب، پس از غذا از عرق زنیان استفاده کنند.

خواص عسل زنیان را بشناسید

وقتی زنبورها از شهد گل و گیاهان اطراف عسل تهیه می‌کنند، خواص آن گل و گیاهان را نیز به عسل اضافه می‌کنند. مثلا وقتی زنبورها از شهد زنیان عسل تهیه می‌کنند، خواص آن را هم به عسل منتقل می‌کنند. در صورتی که 70 درصد شهد گل و گیاهان اطراف کندوهای عسل، از گیاه زنیان باشد، عسل به دست آمده، عسل تک گیاه زنیان است. این عسل رنگی روشن دارد و می‌تواند خواص زیر را به بدن برساند:

• بهبود دهنده عوارض بعد از ترک اعتیاد
• دارای خاصیت ضدتهوع و ضد تشنج
• از بین برنده سوء هاضمه و نفخ
• تنظیم کننده چربی خون
• دارای خواص ضد میکروب
• درمان کننده عفونت‌های بدنی

مطالب مرتبط با عرق زنیان

• خواص عرق کاسنی برای سلامتی بدن و مواد مغذی موجود در آن
• آشنایی با خواص عرق بیدمشک و دمنوش های آن
• خواص عرق یونجه در 23 مورد کلی برای سلامتی و مواد مغذی آن

سخن پایانی

طبع گیاه زنیان گرم و خشک است و عرق زنیان نیز از این خاصیت بی‌بهره نیست.
در اواخر زمستان و اوایل بهار بهترین زمان برای برداشت این گیاه است. از این جهت می‌توان در بهار عرق زنیان را بصورت طبیعی تهیه کرد. عرق آن دارای خاصیتهای درمانی و دارویی بسیاری است که برایتان بازگو کردیم تا بر اساس نیاز بتوانید از آن به اعتدال بهره ببرید.