سیاه زخم بیماری کاملا نادری است.
ولی برای انسان‌ها کاملا خطرناک و کشنده می‌تواند باشد. سیاه زخم اغلب دام و حیوانات وحشی را به خود درگیر می‌کند. ولی اگر انسان با حیوان آلوده تماس مستقیم و حتی غیر مستقیم داشته باشد، به این بیماری مبتلا می‌شود.
در ادامه به طور کامل توضیح خواهیم داد که این بیماری چه علائمی دارد و راه درمان و پیشگیری از آن چیست. با ما همراه باشید.
مطالب پیشنهادی مرتبط با سیاه زخم
- 25 علت خواب رفتن دست و پا را بشناسید + 8 راه موثر برای درمان
- سندرم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟ آیا می‌توان آن را درمان کرد؟
- گرفتگی صدا چه علتی دارد؟ چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
سیاه زخم چیست؟
سیاه زخم بیماری نادری است که توسط باکتری یا هاگ اسپور منتقل می‌شود.
این باکتری به نام باسیلوس آنتراسیس است. معمولا دام و گیاهخواران اهلی همچون گوسفند، بز و گاو و… را به خود درگیر می‌کند. به همین دلیل این بیماری بیشتر دامداران یا کشاورزان را تهدید می‌کند.
البته اثبات علمی مبنی بر اینکه این بیماری از انسان به انسان منتقل می‌شود وجود ندارد. ولی این امکان وجود دارد که ضایعات پوستی ناشی از آن، از طریق تماس یا از طریق جسم آلوده، سرایت کند.
باکتری سیاه زخم، معمولا وقتی زخم روی سطح پوست وجود داشته باشد، وارد بدن می‌شود. البته ممکن است از طریق خوردن گوشت آلوده و همچنین استنشاق هاگ‌ها نیز به این بیماری مبتلا شد.
علائم سیاه زخم چیست؟
نشانه‌ها و علائمی که سیاه زخم ایجاد می‌کند، به نحوه آلودگی بستگی دارد. ممکن است این بیماری شامل زخم‌های پوستی، شوک و استفراغ باشد.
معمولا سریعترین راهکار درمانی این بیماری دریافت دوز مناسبی از آنتی بیوتیک‌ها است. البته در نظر داشته باشید که درمان سیاه زخم استنشاقی دشوارتر است و ممکن است کشنده باشد.
امروزه سیاه زخم در کشورهای توسعه یافته به ندرت دیده می‌شود. اما این موضوع باعث نادیده گرفتن جدیت این بیماری نمی‌شود.
چون در حملات ممکن است از این باکتری استفاده شود.
چهار راه خیلی رایج برای عفونت سیاه زخم وجود دارد که هر کدام از آنها علائم متفاوتی می‌توانند داشته باشند. علائم ورود این باکتری به بدن، در عرض 6 روز بروز داده می‌شود. اما باید در نظر داشته باشید که بروز علائم سیاه زخم استنشاقی، ممکن است بیشتر از 6 روز طول بکشد.
1. سیاه زخم پوستی
این نوع معمولا در پی وجود زخم باز و یا خراشیدگی در سطح پوست، به بدن وارد می‌شود. از نظر ظاهری، زخم بزرگی است که با مرکز سیاه رنگ دیده می‌شود.
با پیش گرفتن راهکارهای درمانی، این بیماری نمی‌تواند کشنده باشد. علائم آن شامل موارد زیر است:
- التهاب در غدد لنفاوی مجاور زخم
- بروز علائمی مشابه آنفولانزا مانند سردرد و تب
- برجستگی غیرعادی همراه خارش که شبیه نیش حشره باشد که سریع به زخمی بدون درد با مرکز سیاه تبدیل می‌شود
2. سیاه زخم گوارشی
این نوع عفونت در پی خوردن گوشت نیم پز حیوان آلوده، در سیستم گوارشی ایجاد می‌شود. تاثیر این نوع ممکن است از گلو تا روده بزرگ، ایجاد شود. اغلب این نوع سیاه زخم، علائم زیر را در پی دارد:
- تب
- سردرد
- شکم درد
- مشکل در بلع
- گلو درد
- التهاب گردن
- استفراغ
- حالت تهوع
- کاهش اشتها
- اسهال شدید و خونی
3. سیاه زخم استنشاقی
نوع تنفسی سیاه زخم، در مواردی بروز داده می‌شود که اسپور از طریق مجاری تنفسی وارد ریه شده باشد. این نوع از بیماری، کشنده‌ترین نوع آن است. حتی گاهی ممکن است در مقابل درمان نیز مقاومت نشان دهد. از جمله علائمی که به همراه دارد ممکن است موارد زیر باشند:
- تنگی نفس
- بلع دردناک
- تب شدید
- مشکل در تنفس
- سرفه کردن که گاهی خون همراه آن دیده می‌شود
- ناراحتی خفیف در قفسه سینه
- علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، گلو درد، خستگی و درد عضلانی
4. سیاه زخم تزریقی
طبق گزارش‌هایی که ثبت شده است، این نوع بیماری تا به حال فقط در اروپا دیده شده است. از راه تزریق مواد مخدر غیر قانونی منتقل می‌شود. علائم و نشانه‌هایی که به همراه دارد، شامل موارد زیر است:
- مننژیت
- نارسایی یک یا چند عضو از بدن
- التهاب و قرمزی در محل تزریق
- شوکه شدن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
خیلی از بیماری‌هایی که رایج هستند، علائمی شبیه آنفولانزا را ایجاد می‌کنند. ولی احتمال اینکه با بروز سیاه زخم، گلو درد و دردهای عضلانی که علائم آنفولانزا هستند، ایجاد شود، بسیار کم است.
فرد باید زمانی که احساس کرد در معرض این باکتری بوده، یا اینکه در محیطی قرار داشته که احتمال سیاه زخم وجود داشته، باید به پزشک مراجعه کند.
همچنین توصیه می‌شود در صورتی که در معرض حیوانات آلوده قرار گرفتید، باید برای تشخیص به موقع از پزشک کمک بگیرید.
زیرا هر قدر این بیماری زودتر تشخیص داده شود، راه درمان ساده‌تری خواهد داشت.
چه عواملی بروز سیاه زخم را به همراه دارند؟
برای اینکه فردی به این بیماری مبتلا شود، باید به طور مستقیم با باکتری آن در تماس باشد. از جمله موارد زیر عوامل ابتلا به این بیماری را زمینه سازی می‌کند:
- کار در دامپزشکی
- سر و کار داشتن مداوم با دام
- کارهای آزمایشگاهی و کار روی سیاه زخم
- تزریق مواد مخدر غیر قانونی مانند هروئین
- در تماس بودن با پوست، خز یا پشم حیواناتی که شیوع سیاه زخم در آن منطقه وجود دارد
سیاه زخم چه عوارضی دارد؟
بدن نمی‌تواند همیشه به عفونت پاسخ دهد. در نتیجه آسیب‌های چندگانه ممکن است بروز داده شود. مواردی همچون التهاب عصب‌ها، آسیب به مایع پوشاننده مغز و نخاع که سبب خونریزی شدید یا مننژیت هموراژیک را به همراه داشته باشد.
در صورتی که این بیماری درمان نشده رها شود، ممکن است در نهایت سبب مرگ فرد شود.
پیشگیری و درمان سیاه زخم به چه صورت است؟
برای پیشگیری از ابتلا به سیاه زخم، باید بدن را از باکتری این بیماری دور نگه داشت. حتی بهتر است هرگونه زخم باز را در محیط‌هایی که خطر ابتلا به این بیماری وجود دارد، بسته نگه داشت.
درمان با آنتی بیوتیک خوراکی
برای درمان این بیماری اغلب آنتی بیوتیک تجویز می‌شود. فرد باید دوره درمانی 60 روزه را به مصرف آنتی بیوتیک خوراکی بپردازد. مواردی همچون گزینه‌های زیر برای درمان این بیماری توصیه می‌شوند:
سیپروفلوکساتین
داکسی سایکلین
لووفلوکساسین
واکسن سیاه زخم
برای درمان کامل نباید فقط به دریافت آنتی بیوتیک بسنده کرد و لازم است واکسن تزریق شود. دریافت آنتی بادی‌های مونوکلونال، راکسی باکوماب و وبیلتوکساکسماب برای این منظور لازم است.
این واکسن برای عموم مردم تزریق نمی‌شود. اغلب برای پرسنل پزشکی و نظامی در مناطق خاص، که بیشتر با این بیماری سروکار دارند، ضروری است. این واکسن ممکن است درد در محل تزریق و واکنش‌های آلرژیکی را به همراه داشته باشد.
دوری از حیوانات آلوده
در صورتی که در مناطقی زندگی می‌کنید که سیاه زخم شایع است، یا حیوانات به طور معمول واکسینه نمی‌شوند، در حد امکان از آنها فاصله بگیرید و از تماس با آنها خودداری کنید. همچنین از خوردن گوشت‌هایی که به خوبی پخته نشده‌اند، پرهیز کنید.
در کشورهای توسعه یافته، نکته مهمی که توصیه می‌شود، این است که با هر حیوان مرده‌ای با احتیاط برخورد شود. حتی هنگام کار با پوست، خز یا پشم وارداتی، باید اقدامات احتیاطی لازم را انجام داد.
آیا سیاه زخم مسری است؟
مدارک و شواهدی که مبنی بر انتقال این بیماری از انسان به انسان باشد، وجود ندارد. این بیماری فقط از حیوان به انسان ممکن است منتقل شود. ولی زخم‌های باز می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.
پس باید در نظر داشته باشید که تماس مستقیم یا حتی غیر مستقیم با باکتری این بیماری، احتمال ابتلا به سیاه زخم را چند برابر می‌کند. در واقع زخم‌های باز پوستی، عامل اصلی ابتلا به این بیماری هستند. به همین دلیل اغلب توصیه می‌شود از تماس مستقیم یا غیر مستقیم با این ویروس، تا جای ممکن جلوگیری شود.
حتی خوردن گوشت حیواناتی که آلوده به این بیماری هستند نیز می‌تواند سبب سیاه زخم گوارشی شود. بهتر است تا جای ممکن گوشت را روی حرارت زیاد در مدت طولانی پخت و سپس مصرف کرد.
حتی هوای آلوده به اسپور نیز می‌تواند سبب انتقال این بیماری شود. این نوع از سایر انواع سخت‌تر درمان می‌شود. پس بهتر است در معرض هوایی که احتمال وجود این باکتری وجود دارد، قرار نگیرید.
مطالب پیشنهادی مرتبط با سیاه زخم
- 25 علت خواب رفتن دست و پا را بشناسید + 8 راه موثر برای درمان
- سندرم روده تحریک پذیر یا آی بی اس چیست؟ آیا می‌توان آن را درمان کرد؟
- گرفتگی صدا چه علتی دارد؟ چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟
جمع‌بندی
سیاه زخم یک بیماری عفونی باکتریایی است که از حیوان به انسان منتقل می‌شود. این بیماری درمان پذیر است. اما در صورتی که بدون درمان رها شود، ممکن است خطر مرگ را برای فرد به همراه داشته باشد.
امروزه این بیماری کمتر دیده می‌شود. حتی در کشورهای توسعه یافته دیگر خبری از ابتلا به سیاه زخم نیست. ولی باید در مقابل حملات ویروسی، اطلاعات کافی کسب کرد. در این مقاله اطلاعات کامل و جامعی را در اختیارتان قرار دادیم. اما در نظر داشته باشید، بهترین راه برای پیشگیری از این بیماری، دور ماندن از باکتری آن است. پس سعی کنید در مناطقی که این بیماری شیوع دارد، قرار نگیرید.
منبع: mayoclinic
