خواص خاکشیر برای دستگاه گوارش را بسیاری از افراد به کار می‌برند. خاکشیر اغلب به صورت شربت، به عنوان یک نوشیدنی بسیار گوارا در تابستان گرم مصرف می‌شود که عطش و تشنگی را از بین میبرد. علاوه بر این موارد خاکشیر جنبه‌های درمانی دیگری نیز دارد که در طب سنتی تایید شده است.
جالب است بدانید گیاه خاکشیر یک الی دو سال عمر دارد و در دشت و دامن کوه‌ها می‌روید. به همین دلیل برخی از افراد نیاز سالانه خود به خاکشیر را با رفتن به طبیعت تهیه می‌کنند. برای آشنایی با خواص و نحوه مصرف این دانه‌های ریز بهتر است ادامه این مقاله را دنبال کنید.
آشنایی با خاکشیر
گیاهان دارویی بخش مهمی از طب سنتی را تشکیل می‌دهند. برخی از آنها در سراسر جهان با اهداف یکسان به کار برده می‌شوند. این موضوع به این دلیل است که عوارض داروهای شیمیایی را ندارند و اگر عوارضی وجود داشته باشد نیز قابل کنترل و پیشگیری است.
یکی از آنها که در ایران مصرف زیادی دارد و اکثر افراد آنرا مصرف می‌کنند، خاکشیر است. دانه‌های ریز خاکشیر که زیر میکروسکوپ شبیه یک مغز بادام هستند، در دو رنگ قرمز و قهوه‌ای وجود دارند. البته دانه‌های قرمز رنگ خاکشیر، کمی تلخ‌مزه هستند.
جالب است بدانید گیاه خاکشیر به طور طبیعی در دامنه کوه‌ها به عنوان گیاه درمانی وجود دارد. در صورتی که گیاه خاکشیر در باغ‌ها رشد کند، آنرا به عنوان علف‌های هرز در نظر می‌گیرند و برای تغذیه دام آنها را هَرَس می‌کنند تا ریشه کن شوند.
خواص خاکشیر که در طب سنتی به اثبات رسیده است و هنوز به صورت علمی اثبات نشده است، باعث مصرف آن برای جنبه‌های درمانی می‌شود. جالب است بدانید با مصرف این دانه‌ها کالری و فیبر چندانی به بدن رسانده نمی‌شود اما پروتئین و چربی مفید را به بدن می‌رساند.
مطالب مرتبط با خواص خاکشیر
- با مهمترین خواص سیاه دانه آشنا شوید.
- زنیان چیست؟ چه خاصیتی دارد؟ عرق زنیان چه کاربردهایی دارد؟
- خواص بی نظیر شاهدانه را بیشتر بشناسید.
طبع خاکشیر چیست؟
از مهمترین نکاتی که باید در رابطه با گیاهان دارویی دانست به طبع آنها مربوط می‌شود. خاکشیر به عنوان یک گیاه دارویی پرکاربرد است که طبع سرد و تر دارد. به همین دلیل گزینه‌ای بسیار عالی برای پیشگیری و رفع گرمازدگی و همینطور رفع عوارض ناشی از آن در فصل تابستان است.
مهمترین خواص خاکشیر برای جنبه‌های درمانی
موارد مصرف و کاربردهایی که خاکشیر دارد، به صورت نسل به نسل منتقل شده است و نگاه دقیق‌تری برای آنها به صورت علمی انجام نشده است. اما اغلب موارد درمانی که از آن به کار می‌رود، نتیجه مطلوبی را بر جای می‌گذارد. بهتر است با این جنبه‌های درمانی و فوایدی که به همراه دارد، بیشتر آشنا شد.
1. خواص خاکشیر برای یبوست
یکی از مهمترین خواصی که از خاکشیر به گوش می‌رسد، تاثیر آن بر درمان یبوست است. از گذشته تا به امروز دانه‌های ریز خاکشیر به این منظور بیشترین استفاده را دارند و معمولا از سوی افراد برای این جنبه درمانی به یکدیگر توصیه می‌شوند.
یبوست ممکن است ناشی از غلبه سودا (سردی و خشکی) بر بدن، کاهش حرکات روده، کمی آبی بدن، اضطراب، استرس، تنش‌های عصبی و برخی داروها و موارد دیگر باشد. راهکارهای درمانی طبیعی بسیاری برای رفع این مشکل گوارشی که اغلب 12 الی 30 درصد افراد را درگیر می‌کند، وجود دارد که بهترین آنها خاکشیر است.
نحوه مصرف خاکشیر برای درمان یبوست
با استفاده از خواص خاکشیر می‌توان به درمان یبوست پرداخت اما باید این نکته را توجه داشت که نحوه مصرف آن روی درمان تاثیرگذار است.
برای این منظور باید خاکشیر شسته شده را با آب ولرم ترکیب کرد تا به یک ملین بسیار موثر تبدیل شود. لازم است 2 قاشق خاکشیر را با آب ولرم ترکیب کرده و صبح به صورت ناشتا مصرف کرد. در برخی از موارد نیز مصرف دو مرتبه در روز توصیه می‌شود که از این طریق به درمان یبوست مزمن می‌توان پرداخت.
2. خواص خاکشیر برای درمان اسهال
مصرف خاکشیر به صورت شمشیر دو لبه عمل می‌کند. در صورتی که خاکشیر با آب ولرم مصرف شود، خاصیت درمانی برای یبوست را دارد. اما جالب است بدانید برای رفع اسهال نیز می‌توان از آن استفاده کرد.
اسهال اغلب به عنوان یکی از مشکلات شایع تابستانی شناخته می‌شود که کودکان را بیشتر درگیر می‌کند. این مشکل گوارشی ناشی از گرمی، ویروس گوارشی و گاهی تغذیه نادرست یا سایر موارد ایجاد می‌شود. برای درمان اسهال نیز اغلب راهکارهای طبیعی پسندیده‌تر هستند که خاکشیر یکی از آنها است.
نحوه مصرف خاکشیر برای درمان اسهال
برای اینکه درمان اسهال حاصل شود، یکی از خوشمزه‌ترین راهکارهای مصرف شربت خاکشیر است. به ویژه کودکان که از راهکارهای درمانی دارویی و مصرف سایر خوراکی‌ها ممانعت می‌کنند، به راحتی می‌توان با مقداری خاکشیر آنها را درمان کرد.
برای این منظور باید خاکشیر شسته شده را با آب سرد ترکیب کنید. بهتر است برای طعم بهتر و تاثیر بیشتر مقداری عسل یا نبات حل شده با آب سرد را به آن اضافه کنید. مصرف یک الی دو مرتبه در روز از آن با ترکیب کردن 2 قاشق خاکشیر در یک لیوان آب سرد همراه یک قاشق عسل یا یک تکه نبات، راه درمان اسهال با خاکشیر خواهد بود.
3. خاکشیر و ترنجبین؛ راهکاری برای دفع سنگ کلیه
کلیه‌ها اعضایی لوبیا شکل در دو طرف بدن هستند که مایعات و پسماند اضافی بدن را تصفیه می‌کنند. عوامل مختلفی ممکن است سبب تجمع پسماندها در کلیه‌های شوند و تشکیل سنگ کلیه دهند. معمولا وجود سنگ کلیه، با درد هشدارهای حضور خود را می‌فرستد.
برای اینکه افراد طبق توصیه پزشک بتوانند به دفع سنگ کلیه بپردازند، اغلب مصرف آب و مایعات بیشتر تجویز می‌شود. خاکشیر یکی از گزینه‌های طبیعی است که خاصیت مدر بودن را دارد که برای این منظور کاملا مفید است.
نحوه مصرف خاکشیر برای دفع سنگ کلیه
با استفاده از خاصیت ادرار آوری خاکشیر، کلیه‌ها سریع‌تر موفق به دفع سنگ کلیه و حتی سموم زائد بدن خواهند شد. برای این منظور لازم است ترنجبین نیز به کار ببرید.
2 قاشق غذاخوری ترنجبین را به همراه یک پیمانه آب بخیسانید. پس از گذشت 6 ساعت یا یک شب تا صبح، آنرا از صافی رد کنید و داخل یک لیوان بریزید. به لیوان 2 قاشق خاکشیر و مقداری آب اضافه کنید. روزانه دو لیوان از این ترکیب تهیه کنید و بنوشید تا سنگ کلیه دفع شود.
4. خواص خاکشیر برای کبد
یکی از بهترین گزینه‌ها برای دفع سموم بدن و پاکسازی آن، مصرف خاکشیر است. زیرا خاصیت ادرار آوری دارد و می‌تواند به بهترین شکل از بروز بیماری‌های ناشی از آنها جلوگیری کند.
از این رو یکی از بهترین گزینه‌ها برای درمان مشکلات کبد مانند کبد چرب است. بهتر است برای پاکسازی و دفع سموم زائد از کبد، روزانه مقدار متعادلی از خاکشیر را دریافت کرد. البته ترکیب آن به همراه ترنجبین می‌تواند تاثیر آن را چند برابر کند.
5. خواص خاکشیر برای رفع جوش
مواقعی از سال که روزهای گرم‌تری در پیش هستند، ممکن است بر اثر آن جوش‌های زیادی روی صورت نمایان شوند. حتی مواقعی که خوراکی‌های گرمی زیاد مصرف شوند نیز این جوش‌ها در صورت و بدن بیشتر دیده می‌شوند.
خاکشیر با طبع خنکی که دارد به عنوان یک شربت عالی می‌تواند از جوش‌ها جلوگیری کند و حتی به رفع سریع‌تر آنها کمک کند.
البته برای اینکه جوش‌ها را سریع‌تر از بین ببرید، می‌توانید از ترکیب عرق کاسنی یا عرق بیدمشک و مقداری خاکشیر در آب سرد با مقداری عسل نیز استفاده کنید. لازم است در مصرف آن مداومت داشته باشید تا جوش‌ها رفع شوند.
لازم به ذکر است برای پیشگیری از عوارض احتمالی عرقیجات، مقدار 2 قاشق غذاخوری از آنها در شربت کافی است.
6. رفع لک پوست با استفاده از خواص خاکشیر
لک‌های پوستی اغلب بر اثر تابش آفتاب و برخی از مشکلات بدنی مانند گرمی کبد ایجاد می‌شوند. برای رفع آنها راهکار طبیعی که وجود دارد استفاده از خاکشیر است اما باید به صورت مستمر استفاده شود. زیرا تغییر رنگ رنگدانه‌های پوست فرایندی کاملا زمانبر است.
به منظور از بین بردن لک‌های صورت با خواص خاکشیر فقط باید شربت خاکشیر را به همراه مقداری ترنجبین نوش جان کرد. این روند را باید بیشتر از 3 هفته ادامه داد و روزانه یک لیوان از این ترکیب را استفاده کرد. به مرور زمان لک‌ها کمرنگ‌تر خواند شد و پوستی صاف و شفاف حاصل می‌شود.
7. رفع عطش؛ معروفترین اثر خاکشیر
از معروفترین خواص خاکشیر که اکثر افراد از آن در فصل گرم تابستان بهره‌مند شده‌اند، به خاصیت ضد عطش آن مربوط می‌شود. خاکشیر به دلیل اینکه آب را در دانه‌های خود محبوس می‌کند، می‌تواند آب مورد نیاز بدن را در طولانی مدت به صورت تدریجی تامین کند.
البته نکته بسیار مهمی که باید برای این خاصیت خاکشیر در نظر داشت به تهیه شربت آن مربوط می‌شود. معمولا در تهیه شربت خاکشیر به آن شکر افزوده می‌شود که معمولا نوشیدنی را ناسالم می‌کند. در واقع زمینه چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 را فراهم می‌کند. از این رو توصیه می‌شود ترجیحا شربت خاکشیر برای رفع عطش را بدون شکر میل کنید.
8. راهکاری برای درمان گرمازدگی
همانطور که بیان شد، طبع خاکشیر سرد و تر است. گرمازدگی نیز مشکلی است که بر اثر گرمای هوا و مواد خوراکی در بدن تاثیرات و عوارض متعددی از جمله مشکلات گوارشی را ایجاد می‌کند.
برای اینکه بتوان دمای بدن را کاهش داد، استفاده از شربت خاکشیر گزینه‌ای عالی در فصل تابستان است. می‌توانید به آن چند قطعه برگ نعناع تازه و یک یا دو برش لیمو ترش نیز اضافه کنید. حتی برای کاهش تب نیز می‌توان از خاکشیر و آب استفاده کرد.
9. تاثیر خاکشیر بر فشار خون
بالا بودن فشار خون و عدم درمان و کنترل آن می‌تواند زمینه ابتلا به بیماری‌های قلبی را فراهم کند. تغذیه اصولی و دوری از استرس در کنار ورزش، به درمان فشار خون منجر می‌شود.
یکی از گزینه‌هایی که در کنار درمان تغذیه‌ای برای فشار خون می‌توان در نظر داشت، خاکشیر است. البته نه شربت خاکشیر؛ بلکه در این مورد پودر شده‌ی خاکشیر لازم است تا مورد استفاده قرار گیرد.
برای این منظور لازم است خاکشیر را با آسیاب به صورت پودر در آورده تا کاملا یکدست شود. حالا باید پودر حاصل شده را در ظرفی مناسب قرار دهید و به آن آب اضافه کنید تا حالتی خمیری ایجاد شود.
حالا باید این مرهم را دو مرتبه در هفته به پاها مالید و شب تا صبح با این مرهم روی پاها خوابید. نتیجه این راهکار در طولانی مدت خود را نشان خواهد داد.
10. کاهش التهابات بدنی
یکی از خواص خاکشیر به تاثیر آن بر کاهش التهابات بدنی مربوط می‌شود. به ویژه اینکه التهابات مجاری ادراری و کلیوی، با استفاده از خاکشیر قابل کنترل هستند.
لازم به ذکر است در مواردی که فرد به سنگ کلیه مبتلا باشد، التهابات متعدی در مجاری ادراری و کلیوی ایجاد خواهد شد. از این رو برای رفع این التهابات لازم است تا راهکارهای لازم پیش گرفته شوند. مصرف 3 الی 5 مرتبه شربت خاکشیر که با سکنجبین شیرین شده است، روشی بسیار عالی برای رفع این التهابات است.
11. خاکشیر؛ ماده‌ای چاق کننده و لاغر کننده
از تاثیرات خاکشیر که جالب است، به خاصیت چاق کنندگی و لاغر کنندگی آن مربوط می‌شود. از خاکشیر هم برای چاقی می‌توان استفاده کرد و هم برای لاغری می‌توان از آن نتیجه گرفت. اما روش استفاده از آن برای هر دو متفاوت است.:
- خاکشیر برای چاق شدن: باید خاکشیر را هر روز صبح ناشتا به همراه شیر مصرف کرد تا افزایش اشتها را به همراه داشته باشد.
- خاکشیر برای لاغر شدن: باید خاکشیر را هر روز صبح ناشتا به همراه آب ولرم استفاده کرد تا حرکت روده‌ها بهبود بخشیده شوند و فرایند چربی سوزی نیز تسریع شود.
نحوه مصرف خاکشیر
خاکشیر را می‌توانید به سه صورت استفاده کنید. جوشانده شده، شسته شده با آب و به شکل پودر برای تهیه مرهم، مواردی هستند که برای استفاده از خاکشیر وجود دارند.
چگونه باید خاکشیر را شست؟
با پی بردن به خواص خاکشیر، همه افراد سعی می‌کنند آنرا بیشتر در منوی غذایی خود به کار ببرند. از این رو لازم است روش صحیح شست و شوی آنرا نیز به کار برد تا بتوان سنگ‌ریزه‌های احتمالی، شاخ و برگ‌ها یا هر ذره اضافه دیگر را حذف کرد. برای این منظور باید به روش زیر عمل کنید:
- به دو عدد کاسه و شیر آب نیاز دارید
- ابتدا خاکشیر را درون یکی از کاسه‌ها بریزید سپس ب فشار متوسط روی آن آب باز کنید و با دستتان آنرا هم بزنید
- آب را ببندید و صبر کنید تا خاکشیرها ته نشین شوند
- سپس آب کاسه را تخلیه کنید تا شاخ و برگ‌های روی آب با آب خارج شوند
- حالا باید خاکشیر را در کاسه دیگر بریزید و ته ظرف را به آرامی خالی کنید که اگر سنگی وجود داشت ته کاسه باقی بماند و آنرا دور بریزید
- حالا باید همین کار را با خاکشیری که در کاسه دوم ریختید تکرار کنید
- آنقدر این مراحل را باید تکرار کرد تا هیچ سنگ و شاخ و برگی روی آن نماند
- حدود 6 الی 7 مرتبه تکرار این روند کافی است اما گاهی خاکشیر تمیزتر است و ممکن است زمان کمتری نیاز داشته باشد
مطالب مرتبط با خواص خاکشیر
- با مهمترین خواص سیاه دانه آشنا شوید.
- زنیان چیست؟ چه خاصیتی دارد؟ عرق زنیان چه کاربردهایی دارد؟
- خواص بی نظیر شاهدانه را بیشتر بشناسید.
جمع‌بندی
در این متن به 11 مورد از برجسته‌ترین خواص خاکشیر اشاره کردیم. می‌توانید همیشه خاکشیر را به مقدار کم در آبی که می‌نوشید به کار ببرید تا از خواص آن بهره‌مند شوید. البته نحوه استفاده آن ممکن است تاثیر متفاوتی را بر جای بگذارد که در طول متن به آنها اشاره شد.
