علائم کم خونی یا آنمی که با نام علمی anemia شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که در بدن اندازه کافی گلبول‌های قرمز وجود نداشته باشد. لازم به ذکر است که این مشکل با فقر آهن متفاوت است. بهتر است با این متن همراه باشید تا نکات مهم‌تری را تحت عناوین زیر در رابطه با این موضوع برایتان بیان کنیم:
- علائم کم خونی چیست؟
- علت بروز آنمی
- راه درمان
- پیشگیری از ابتلا به آن
کم خونی چیست؟
هنگامی که می‌گویند فرد به کم خونی مبتلا است، یعنی بدن فرد به اندازه کافی هموگلوبین یا همان گلبول‌های قرمز را ندارد. وقتی هموگلوبین به اندازه کافی در خون وجود نداشته باشد مشکلات بسیاری برای بدن ایجاد خواهد شد.
مطالب مرتبط با کم خونی
- انواع کم خونی در دوران بارداری + عوارض آن برای جنین و مادر
- علائم قند خون در 9 مورد کلی + عوامل موثر بر ایجاد آن
- آزمایش خون بارداری ، چه زمانی برای آن مناسب است؟
- فشار خون نرمال چقدر است؟ از فشار خون چه میدانید؟
- پایین آوردن فشار خون با 9 راهکار بسیار موثر و سریع
هموگلوبین به مولکول‌های قرمز خون گفته می‌شود که وظیفه انتقال اکسیژن در رگ‌های خونی، به تمام بدن را بر عهده دارند. وظایف بسیار زیادی بر عهده هموگلوبین است که از جمله آنها می‌توان به جابجایی اکسیژن، مبارزه با عفونت، جابجایی دی اکسید کربن بین خون و اندام‌ها اشاره کرد.
کاهش تعداد گلبول‌های قرمز ممکن است ناشی از نابودی، از بین رفتن و کند شدن روند تولید آنها ایجاد شده باشد که با فقر آهن متفاوت است. دلایل متعددی وجود دارد که سبب بروز کم خونی و فقر آهن برای افراد مختلف می‌شود که در ادامه متن به آنها اشاره خواهیم کرد.
علت بروز آنمی چیست؟
هر بیماری یا نقصی که در بدن رخ می‌دهد ناشی از اتفاقاتی است که فرد به طور خواسته یا ناخواسته برای بدن ایجاد کرده است. کم خونی نیز مانند سایر بیماری‌ها ممکن است بنا به دلایلی ایجاد شده باشد که اگر آنها را برطرف کنیم می‌توانیم برای درمان آن گام بزرگی را برداریم.
دلایلی که ممکن است بر اثر آن کم خونی ایجاد شود شامل مواردی از جمله گزینه‌های زیر است:
- تغذیه نامناسب که ممکن است بر اثر عدم مصرف به اندازه آهن، اسید فولیک، مس، ویتامین c و ویتامین b12 ایجاد شود.
- جنسیت، زیرا خانم‌ها به علت عادت‌های ماهانه مکرری که دارند، از کودکی مستعد ابتلا به کم خونی هستند.
- تغییر رنگ گلبول‌های قرمز ممکن است علتی بر ایجاد کم خونی به شمار رود.
- نوعی از کم خونی بر اثر تغییر سایز گلبول‌های قرمز ایجاد می‌شود. بزرگ بودن سایز گلبول‌های قرمز ناشی از کمبود ویتامین b12 و اسید فولیک است. کوچک بودن گلبول‌های قرمز نیز به دلیل از بین رفتن گلبول‌های خونی خواهد بود. هر دو مورد کاملا بر کم خونی موثر هستند.
- زمینه ابتلا به بیماری‌های خونی ارثی از دیگر دلایلی است که زمینه ابتلا به آنمی را ممکن است در فرد ایجاد کند.
علائم کم خونی کدامند؟
آنمی ممکن است در ابتدا به هر دلیلی که رخ داده باشد، علائم و نشانه‌هایی را برای فرد ایجاد نکند. اما بدن در مقابل کم خونی بعد از مدتی علائمی را از خود بروز خواهد داد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
- بی حالی و کسل شدن‌های مکرر
- خستگی شدید (به دلیل نرسیدن اکسیژن کافی به اندام‌های مختلف ایجاد می‌شود)
- ضعیف بدن و کم بودن انرژی
- رنگ پریدگی و پوست بی رنگ و رو که با پایین آوردن پلک رنگ لایه داخلی به صورتی کم رنگ و حتی متمایل به زرد می‌شود (به علت کم بودن گلبول‌های قرمز یا هموگلوبین ایجاد می‌شود)
- ضربان قلب بالا یا احساس درد در ناحیه سینه (زیرا با کمبود اکسیژن، قلب باید برای نقل و انتقال اکسیژن به سختی کار خواهد کرد)
- تنگی نفس و نفس نفس زدن (کم خونی با کمبود اکسیژن رابطه مستقیم دارد)
- سرد بودن دست و پا به ویژه در ناحیه انگشتان (به علت کم بودن خونرسانی و اکسیژن‌رسانی ایجاد خواهد شد)
- سر درد (به دنبال کم خونی بر اثر کم رسیدن اکسیژن به مغز ایجاد می‌شود)
- پوست و موی آسیب دیده و خشک که علاوه بر آن ریزش موی غیر عادی را نیز ایجاد خواهد کرد (محروم شدن از اکسیژن برای پوست و مو خشکی را به دنبال دارد)
- التهاب و درد برای دهان و زبان (کمرنگ شدن، ملتهب شدن و صاف بودن سطح زبان نشانه‌ای از پایین بودن میوگلوبین خون است)
- سندروم بی قراری پا (افراد مبتلا به کم خونی، احتمال بیشتری برای ابتلا به این سندروم دارند)
- شکننده بودن ناخن‌ها
- هوس کردن به خوردن چیزهای عجیب مانند خاک رس و یا بوییدن آن و همینطور خوردن یخ و گچ
- ایجاد عفونت‌های مکرر (که بر اثر ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن ایجاد خواهد شد)
چگونه می‌توان کم خونی را درمان کرد؟
در صورتی که علائم مشاهده شده در چند مورد در کنار یکدیگر وجود داشته باشند، احتمال ابتلا به کم خونی قطعا وجود خواهد داشت. در این صورت بهتر است برای درمان هر چه سریع‌تر راهکارهای درمانی را پیش گرفت.
در صورت شدید بودن علائم گفته شده حتما باید به پزشک مراجعه کرد و با یک آزمایش خون ساده از وجود آن باخبر شد. بعد از آن تنها با استفاده از مکمل‌های تجویز شده توسط پزشک برای درمان سریع می‌توان کمک گرفت.
اما راهکارهای موثری هستند که برای بهبود علائم کم خونی می‌توان آنها را پیش گرفت تا به درمان کم خونی منجر شد. در ادامه به این راهکارها به طور کامل اشاره خواهیم کرد.
درمان کم خونی با انواع خوراکی و مواد غذایی
خوردن غذاهای غنی از آهن، می‌تواند کمک شایانی در بهبود سریع آنمی به همراه داشته باشد. بسیاری از مواد غذایی هستند که برای بهبود کم خونی مفید هستند و به درمان آنمی منجر می‌شوند.
در این قسمت خوراکی‌ها و مواد غذایی که به درمان کم خونی منجر می‌شوند و در از بین رفتن علائم کم خونی کمک ویژه‌ای خواهد کرد، به طور کامل اشاره می‌کنیم.
- گوشت قرمز، سینه مرغ و تخم مرغ
- سبزیجات با برگ‌های تیره مانند اسفناج و کلم بروکلی
- میوه خشک‌هایی مانند کشمش، برگه زردآلو و انجیر خشک
- سبزیجاتی مانند لبو، گوجه، نخود فرنگی و لوبیا سبز
- انواع غذای دریایی
- دانه‌هایی مانند تخمه آفتابگردان
- مغزهایی مانند مغز گردو، پسته و فندق
- انواع غلات غنی شده
- مواد غذایی حاوی ویتامین c مانند آب پرتقال می‌تواند به جذب آهن کمک شایانی برساند که بهتر است بعد از غذای اصلی استفاده شود
- شیره انگور، شیره انجیر، شیره توت و شیره خرما را با هم مخلوط کرده و روزانه سه الی چهار قاشق از آن در وعده‌های مختلف مصرف شود
- حبوبات جوانه زده می‌توانند در درمان کم خونی بسیار موثر باشند
- میوه‌هایی مانند توت فرنگی، انار، عناب و آلبالو نیز علاوه بر پاکسازی خون در بهبود کم خونی بسیار موثر خواهند بود
- دانه‌های سویا به ویژه برای گیاه‌خواران گزینه بسیار مناسبی محسوب می‌شوند
خوراکی‌های مضر برای کم خونی
برخی خوراکی‌ها و مواد غذایی هستند که جذب آهن را کند می‌کنند که در پی آن کم‌خونی ایجاد خواهد شد. در واقع بهتر است افرادی که به کم خونی مبتلا هستند کمتر از آنها در رژیم غذایی خود استفاده کنند. این خوراکی‌ها شامل گزینه‌های زیر هستند:
- نوشیدنی‌های کافئین‌دار مانند چای و قهوه که بهتر است کمتر مصرف شوند و تا بهبود کم خونی مصرف آنها قطع شود.
- کاهش مصرف لبنیات و شیر گاو، گام بسیار موثری در جذب آهن به شمار می‌رود.
راهکارهای درست برای درمان کم خونی
برای درمان و رفع علائم کم خونی بهتر است کمی تغییر در سبک زندگی ایجاد شود. مثلا بعد یا قبل از غذا خوردن، چای و نوشیدنی‌های کافئین دار مانند آن به هیچ وجه مصرف نشود. علاوه بر آن بهتر است در کنار وعده‌های غذایی از لبنیات در کنار مصرف غذاهای حاوی گوشت استفاده نشود تا جذب آهن کاهش نیابد.
مثلا از ماست به عنوان یک کنار غذا برای خورشت‌های حاوی گوشت قرمز استفاده نشود. جایگزین آن از نوشیدنی‌ها مانند آب پرتقال و سبزیجات حاوی ویتامین c مانند برگ اسفناج، ریحان، کاهو و لیمو ترش که به جذب آهن کمک می‌کنند، اگر استفاده شود خیلی بهتر عمل خواهد کرد.
پیشگیری از ابتلا به آنمی
برای پیشگیری کافی است نکاتی را جهت اصلاح سبک زندگی پیش گرفت. جایگزین کردن خوراکی‌های نام برده شده که برای کم خونی مفید هستند البته در حد مصرف متعادل، به جای تنقلات با کالری بالا و بدون مواد مغذی، می‌تواند گامی بزرگ برای پیشگیری به شمار روند.
از طرفی باید برخی از مواد غذایی و خوراکی مانند نوشیدنی‌های کافئین دار و انواع لبنیات را به اعتدال و در زمان مناسب استفاده کرد تا به از بین بردن آهن منجر نشود. مثلا بهتر است از فراورده‌های لبنی در کنار مواد خوراکی که حاوی آهن هستند استفاده نکرد. علاوه بر این موضوع باید بعد و قبل از غذا از چای و قهوه مصرف نشود.
کم خونی در دوران بارداری
از آنجایی که خانم‌ها به علت تغییرات هورمونی از جمله دوران قاعدگی و یا دوران بارداری را متحمل می‌شوند، مستعد ابتلا به کم خونی هستند. برای همین اغلب نگران کم خونی در دوران بارداری خواهند بود که به سلامت خود و جنین آسیبی وارد نشود.
اغلب به علت تغذیه نادرست، کمبود اسید فولیک، پخت کامل غذا و از دست دادن خاصیت این موضوع ایجاد می‌شود. علائم کم خونی که خانم‌های باردار در این دوران مشاهده می‌کنند ممکن است شدیدتر باشد و سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، استفراغ‌های مکرر را برایشان به همراه داشته باشد.
اگر سریعا از آن جلوگیری نشود ممکن است خطراتی مانند زایمان زودرس، نیاز به تزریق خون، مرگ و میر جنین را به همراه داشته باشد. برای درمان راهکارهای ارائه شده در این متن را می‌توان پیش گرفت اما بهتر است حتما به پزشک مراجعه شود تا از مکمل‌های مناسب برای درمان نیز تجویز شود.
از مصرف داروها بهتر است به صورت خودسرانه در این دوران پرهیز کرد تا به جنین آسیبی وارد نشود. زیرا نیاز بدن هر مادر با دیگری متفاوت است و بهتر است بر اساس بررسی نتایج آزمایشات، راهکارهای درمانی پیش گرفته شود.
مطالب مرتبط با کم خونی
- انواع کم خونی در دوران بارداری + عوارض آن برای جنین و مادر
- علائم قند خون در 9 مورد کلی + عوامل موثر بر ایجاد آن
- آزمایش خون بارداری ، چه زمانی برای آن مناسب است؟
- فشار خون نرمال چقدر است؟ از فشار خون چه میدانید؟
- پایین آوردن فشار خون با 9 راهکار بسیار موثر و سریع
نکات تکمیلی در مورد کم خونی
در این متن به طور کلی در مورد علائم کم خونی و درمان کم خونی توضیح داده شد. روش‌های تغذیه‌ای در کنار پرهیز از مصرف برخی مواد خوراکی گامی موثر در بهبود و پیشگیری از ابتلا به آن به شمار می‌رود. مثلا از آنجایی که لبنیات به کاهش جذب آهن منجر می‌شود، نباید در بین وعده‌های اصلی غذایی مصرف شود. جایگزین آن از سبزیجات و میوه‌های حاوی ویتامین c باید استفاده کرد.
سلام خیلی عالیه ممنون
سلام همراه گرامی
از توجهتون سپاسگزاریم